Ανταπόκριση του υγειονόμου Σύρου για την έκρηξη του 1870

Γράφει ο Α. Ζώρας υγειονόμος Σύρου προς τον Νομάρχη Κυκλάδων:   Ἐκάλεσα ἐνώπιόν μου τὸν πλοίαρχον Ν. Συρῖγον σήμερον ἐλθόντα ἐξ Οἴας Θήρας, ὅστις μοὶ ἔδωκε τὰς ἀκολούθους πληροφορίας περὶ τοῦ ἐκεῖ ἐπισυμβάντος σεισμοῦ. Τὴν Παρασκευὴν (12), ὥραν 2 μ. μ. συνέβη σεισμὸς γενικὸς καθ’ ἅπασαν τὴν νῆσον, ὅστις διήρκεσε μέχρι τριῶν λεπτῶν τῆς ὥρας· οὐδεμία οἰκία κατέπεσεν εἰς ἐπάνω μεριὰ ἀφ’ ὅπου ἦλθεν ὁ πλοίαρχος· οὐδεὶς ἄνθρωπος ἔπαθε κατὰ τὰ μέρη ἐκεῖνα· βράχοι μόνον κατέπεσαν ἐκ τῶν θέσεων ἁγίων Ἑπτὰ Παίδων, ἁγίου Νικολάου Φυσκιώτα(sic) καὶ Ἀρμενάκη. Ὁ πλοίαρχος οὗτος ἀνεχώρησεν ἐκ τοῦ χωρίου του (θέσις Ἀμόνδι(sic) τὸ Σάββατον τὴν μεσημβρίαν· δὲν εἶχε δὲ φθάσει ἐκεῖ οὐδεμία εἴδησις μέχρι τῆς ἀναχωρήσεώς του περὶ τοῦ ἀποτελέσματος τὸ ὁποῖον ἐπέφερεν ὁ σεισμὸς εἰς Φυρὰ (πρωτεύουσαν τῆς νήσου)· ἔβλεπον ὅμως ἐκ τοῦ χωρίου του τὴν πόλιν κεκαλυμμένην ὑπὸ καπνοῦ ὡς νὰ ἔκαμεν ἔκρηξιν τὸ ἡφαίστειον. Εἰς ἓν δὲ νησίδιον (Ἀσπρονήσιον καλούμενον Ἔρμνον(sic) ἀπέχον 1/2 μίλιον περίπου τῆς νήσου ἐκόπη μέρος αὐτοῦ εἰς τὸ ἄκρον καὶ ἐβυθίσθη εἰς τὴν θάλασσαν. Οὐδὲν ἄλλο ἐγνώριζεν ὁ πλοίαρχος νὰ μᾶς εἴπῃ. Σύρος 16 Ἰουνίου 1870. Ὅλως ὑμέτερος.... Εθνοφύλαξ, αρ. φύλ. 1998, 18.06.1 870: 3