Παρασκευή 28 Μαΐου 2010
Πέμπτη 27 Μαΐου 2010
Στη Θηρασία της ιστορίας......
Έτσι το προϋπάρχον νησί, η επονομαζόμενη Στρογγύλη των Κλασικών χρόνων, έδωσε τη θέση του σε πέντε μικρότερα, με μεγαλύτερο αυτό της Θήρας και με τη Θηρασία δεύτερη σε μέγεθος. Το νησί έχει σχήμα επίμηκες με κατεύθυνση βορρά-νότου και συνολική επιφάνεια που δεν ξεπερνά τα 9,3 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η μορφολογία του εδάφους θυμίζει έντονα αυτή της Θήρας: ηφαιστειακά υλικά, όπως τέφρα και κίσσηρη, από την τελευταία μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου (γύρω στο 1650 π.Χ.) σκεπάζουν το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας της Θηρασίας, σε ύψος πολλών μέτρων σε κάποιες περιπτώσεις. Όπου έχει επιδράσει η διαβρωτική ενέργεια των ισχυρών ανέμων ή του νερού, τα πρόσφατα ηφαιστειακά υλικά έχουν απομακρυνθεί αποκαλύπτοντας το υποκείμενο πέτρωμα. Και σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για ηφαιστειακή λάβα σε διάφορους χρωματισμούς, που χρησιμοποιήθηκε και στην κατασκευή των σπιτιών στους λίγους οικισμούς του νησιού.
Η Θηρασία αποτελούσε αυτόνομο δήμο, πρόσφατα όμως (με το νόμο «Καποδίστρια») εντάχθηκε διοικητικά στην Κοινότητα Οίας. Το νησί είναι πλέον αραιοκατοικημένο. Σύμφωνα με δημογραφικά στοιχεία, μέχρι το 1895 ο πληθυσμός αυξανόταν σταδιακά (έφτασε τους 855 κατοίκους), ενώ στις μέρες μας και κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι κάτοικοι ίσως δεν είναι περισσότεροι από 150. Μόνο δύο χωριά κατοικούνται σήμερα: ο παραδοσιακός οικισμός και πρωτεύουσα, ο Μανωλάς (Θηρασία), που είναι χτισμένος κατά μήκος των απόκρημνων ανατολικών γραμμών, και ο Ποταμός, που βρίσκεται σε ρεματιά στο δυτικό τμήμα του νησιού. Υπάρχουν επίσης και δύο εγκαταλειμμένοι οικισμοί: η Αγρηλιά και η Κερά.
Το νησί εξυπηρετείται από δύο μικρά λιμάνια: τη Ρίβα στο βόρειο άκρο και τον Κόρφου, το επίνειο του Μανωλά. Στο πρώτο, που αποτελεί το κεντρικό λιμάνι του νησιού –ονομάζεται και Σάντα Ιρένε από το ομώνυμο εκκλησάκι που βρίσκεται εκεί– προσεγγίζουν κυρίως σκάφη προερχόμενα από τα λιμάνια της Οίας και του Αθηνιού στη Σαντορίνη. Το δεύτερο λειτουργεί κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες για τουριστικούς λόγους. Και στα δύο λιμάνια υπάρχουν λίγοι μόνιμοι κάτοικοι.
Για την προέλευση του ονόματος του νησιού δεν υπάρχουν συγκεκριμένες πληροφορίες. Σύμφωνα με την παράδοση, ίσως έχει μυθολογική προέλευση, από τη μικρή κόρη του βασιλιά Θήρα, τη Θηρασία, στην οποία το παραχώρησε ο βασιλιάς και έχτισε ανάκτορο σε περίοπτη θέση (στη σημερινή περιοχή Κάβου-Κόρφου).
Από τις ελάχιστες αρχαιολογικές έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, έχουν διαπιστωθεί στο νότιο άκρο του νησιού ίχνη κατοίκησης τουλάχιστον σύγχρονα με το γνωστό προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου (17ος αι. π.Χ.). Πιο συγκεκριμένα, στα εγκαταλειμμένα πλέον Ορυχεία Αλαφούζου ήρθαν στην επιφάνεια αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και λιγοστή κεραμική, που χρονολογούνται στην ίδια περίοδο με τον οικισμό της Σαντορίνης. Στην Κλασική περίοδο ανήκουν τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που έχουν εντοπιστεί στο βόρειο τμήμα του νησιού.
Τα σπίτια του νησιού έχουν την παραδοσιακή υπόσκαφη μορφή τους, που διατηρεί δροσιά το καλοκαίρι και ζέστη το χειμώνα. Έχουν θολωτή ανωδομή για λόγους στατικότητας. Λόγω λειψυδρίας όλα τα σπίτια είναι εξοπλισμένα με τις στέρνες τους, και αυτές σκαμμένες στο φυσικό ηφαιστειακό βράχο, τις οποίες οι κάτοικοι φροντίζουν να γεμίζουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα με το νερό των λιγοστών βροχών.
Το νησί είναι διάσπαρτο από εκκλησίες. Σημείο συνάντησης στις 15 Αυγούστου αποτελεί το μοναστήρι της Παναγίας («Κερά») στο ακρωτήρι Τρυπητή, στο νότιο άκρο, με τα δέκα κελιά του και το περίφημο ξυλόγλυπτο τέμπλο του.
Οι συνθήκες διαβίωσης είναι αυτές που ανάγκασαν σταδιακά τους κατοίκους, και κυρίως τους νέους, να εκπατριστούν. Η γεωργία και η αλιεία ήταν οι κύριες ασχολίες τους. Στη Θηρασία, λόγω ιδιαιτερότητας του ηφαιστειακού καλλιεργήσιμου εδάφους, ευδοκίμησαν συγκεκριμένες ποικιλίες αμπελιού, το ντοματάκι, η φάβα, η λευκή μελιτζάνα, το κατσούνι. Οι περισσότεροι άντρες του νησιού ήταν ναυτικοί στα πλοία των μεγάλων Θηραίων καραβοκύρηδων και οι γυναίκες ασχολούνταν κυρίως με τις αγροτικές εργασίες. Ορατές είναι ακόμα οι εγκαταστάσεις από τα ορυχεία που λειτουργούσαν μέχρι τη δεκαετία του ’60 στο νησί, όπως και στη Σαντορίνη, και εμπορεύονταν τα ηφαιστειακά υλικά, τέφρα (άσπα) και κίσσηρη, περιζήτητο οικοδομικό υλικό.
Οι καλλιέργειες σήμερα έχουν πέσει σε μαρασμό, τα περισσότερα κτήματα έχουν εγκαταλειφθεί και οι λιγοστοί κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τον τουρισμό. Η γειτνίαση με έναν τόσο φημισμένο τόπο, όπως η Σαντορίνη, δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια εξέλιξης.
Η ακμή ή η παρακμή!
Ακρωτήρι Θήρας και Κρήτη
Οι συστηματικές ανασκαφές στο Ακρωτήρι της Θήρας ξεκίνησαν το 1967 από τον καθηγητή Σπύρο Μαρινάτο, στην προσπάθεια του να επαληθεύσει μια παλιά δική του θεωρία, που είχε δημοσιεύσει ως Έφορος Αρχαιοτήτων Κρήτης το 1939, ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας προκάλεσε την κατάρρευση του πολιτισμού της Μινωικής Κρήτης.
Από τα ευρήματα των ανασκαφών είναι πλέον γνωστό ότι η περιοχή του Ακρωτηρίου κατοικήθηκε κατά την Ύστερη Νεολιθική περίοδο (γύρω στο 4500 π.Χ.) και κατά τον 18ο αιώνα π.Χ. είχε εξελιχθεί σε πόλη. Στις αρχές του 17ου αιώνα π.Χ. ισοπεδώθηκε από σεισμό, αλλά ξανακτίστηκε επάνω στα ερείπια και άκμασε κατά την Υστεροκυκλαδική Ι περίοδο, μέχρι τον ενταφιασμό της από την Μινωική έκρηξη.
Η πρώτη κλασσική χρονολόγηση της Μινωικής έκρηξης βασίστηκε σε συγκριτικές μελέτες της τεχνικής των αγγείων και σε Αιγυπτιακές πηγές και είχε εκτιμηθεί ότι η έκρηξη του ηφαιστείου που κατέστρεψε την πόλη είχε συμβεί το 1500 π.Χ.. Οι απόλυτες χρονολογήσεις, όμως, που έγιναν με βάση τον ραδιενεργό άνθρακα, τη δενδροχρονολόγηση και την παγοχρονολόγηση μετατόπισαν την ημερομηνία 100 με 150 χρόνια παλαιότερα, ενώ η πλέον πρόσφατη χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα ενός κλαδιού ελιάς που θάφτηκε από την τέφρα της έκρηξης τοποθετεί την ημερομηνία μεταξύ 1627 και 1600 π.Χ. με πιο πιθανό το διάστημα μεταξύ 1613 με 1614 π.Χ.. Σε σχέση με την εποχή του χρόνου που έγινε η έκρηξη, πιθανολογείται ότι ήταν άνοιξη, καθώς έχουν ανακαλυφθεί στο στρώμα των υλικών της έκρηξης κόκκοι γύρης από ελιές και κωνοφόρα δέντρα.
Η νέα χρονολόγηση αποδεικνύει την μη σύνδεση της έκρηξης με την καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού. Αυτό δεν σημαίνει, ούτε ότι η έκρηξη δεν ήταν ισχυρότατη - άλλωστε θεωρείται ότι ήταν η μεγαλύτερη έκρηξη ηφαιστείου στον κόσμο τα τελευταία 10.000 χρόνια - ούτε ότι δεν επηρέασε τον Μινωικό πολιτισμό... Απλά δεν ήταν αυτό το γεγονός που τον κατέστρεψε...
Αντίθετα, η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας δεν σηματοδοτεί την καταστροφή του Μινωικού πολιτισμού, αλλά την ακμή του: "Η περίοδος της ακμής του Μινωικού πολιτισμού ονομάζεται Νεοανακτορική φάση (1700-1450) ακριβώς επειδή κτίσθηκαν νέα ανάκτορα στην Κνωσό, στην Φαιστό, στα Μάλια και στην Ζάκρο". Το ότι η ακμή του Μινωϊκού πολιτισμού ακολουθεί την καταστροφή της Θήρας μπορεί να ερμηνευτεί ως εξής:
α. Ήταν από παλιά γνωστό ότι τα παλάτια της Κρήτης υπέστησαν μεγάλες ζημιές από σεισμό γύρω στο 1700-1600 π.Χ.. Σήμερα ξέρουμε ότι αυτό συνδέεται με την καταστροφική έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (την αποκαλούμενη και "Μινωϊκή")... Οι Μινωίτες είχαν την ευκαιρία πάνω στα ερείπια των παλαιότερων παλατιών τους να κτίσουν τα επιβλητικά και μεγαλόπρεπα παλάτια που ξέρουμε σήμερα.
β. Η καταστροφή της Θήρας εξαφάνισε τους μεγαλύτερους ανταγωνιστές των Μινωιτών, δηλαδή τους Θηραίους... Έτσι, η οικονομία και οι εμπορικές δραστηριότητες των Μινωιτών ενισχύθηκαν, το οποίο οδήγησε σε μεγάλη οικονομική ευμάρεια...
γ. Πιθανώς, διασωθέντες από την Θήρα μετέφεραν τεχνογνωσία προς την Κρήτη, ενώ θα υπήρχε και πολιτισμική επιρροή...
Η "Μινωϊκή έκρηξη" και η Αίγυπτος
Διαφορετικά πρέπει να ήταν τα πράγματα σε σχέση με την Αίγυπτο. Η ηφαιστειακή έκρηξη της Θήρας φαίνεται να συμπίπτει με την κατάληψη της Αιγύπτου από τους Υξώς, τους "βοσκούς βασιλείς", η οποία χρονολογείται γύρω στο 1650 π.Χ... Κατά μία θεωρία οι Υξώς κινήθηκαν προς την Αίγυπτο εξαιτίας του λιμού που προέκυψε από την καταστροφή των ευαίσθητων σιτοβολώνων της Μέσης Ανατολής λόγω της ηφαιστειακής έκρηξης... Οι Υξώς, κατά την περίοδο της κυριαρχίας τους, διατήρησαν καλές εμπορικές σχέσεις με την Μινωική Κρήτη... Ήταν, όμως, μισητοί για τους Αιγύπτιους και εκδιώχθηκαν από τον Κεμόσες, αρχικά, και οριστικά από τον Αχμωσις Α', γύρω στο 1550 π.Χ., ενώ όλα τα αρχεία τους καταστράφηκαν... Οι Αιγύπτιοι διακόπτουν τις εμπορικές σχέσεις των Υξώς με τους Κρήτες, πράγμα που οδηγεί σε οικονομική παρακμή την Μινωική Κρήτη....
Πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι το εύρος των χρονολογικών εκτιμήσεων για τα διάφορα γεγονότα που αφορούν την Αιγυπτιακή ιστορία, το οποίο δίνει η αρχαιολογική επιστήμη, είναι πολύ μεγάλο, έτσι, πιθανές - έστω και μικρές - διαφοροποιήσεις στις παραπάνω χρονολογίες μπορούν να αλλάξουν σημαντικά την σειρά των γεγονότων και τις σχέσεις αιτίας και αποτελέσματος...
Πηγή και φωτογραφίες http://klearchosguidetothegalaxy.blogspot.com/2010/05/comparisons-end-or-beginning.html
Τετάρτη 26 Μαΐου 2010
Η Σαντορίνη σε φόντο...κινηματογραφικό
Με φόντο το μαγευτικό τοπίο της Σαντορίνης γυρίστηκαν δύο πολύ ενδιαφέρουσες ταινίες, οι οποίες αναμένεται να βγουν στις κινηματογραφικές αίθουσες των Ηνωμένων Πολιτειών τον ερχόμενο μήνα. Πρόκειται για τα φιλμ "Santorini Blue" και "D'Agostino - Something volcanic is erupting at the caldera!"...
"SANTORINI BLUE"
Στις 7 Μαΐου στα πλαίσια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Κοννέκτικατ, θα προβληθεί σε Παγκόσμια Πρεμιέρα η ταινία 'Santorini Blue'.
Γραμμένη σε σενάριο των Deirdre Lorenz και Matthew D. Panepinto, ο οποίος επίσης σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί, είναι μία δραματική ιστορία ενός νεαρού ζευγαριού που ζει στη Νέα Υόρκη και βρίσκεται ξαφνικά να προσπαθεί να ξαναβρεί τη χαμένη αγάπη στη Σαντορίνη.
Πλάνα από πολλά σημεία της Σαντορίνης προβάλλονται στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας, δίνοντας στην ταινία και την πλοκή της ρομαντικό και συνάμα φυσικό σκηνικό.
Το 'Santorini Blue' θα προβληθεί στους κινηματογράφους των Ηνωμένων Πολιτειών από την 1η Ιουνίου του 2010.
"D' AGOSTINO - SOMETHING VOLCANIC IS ERUPTING AT THE CALDERA"
Μία ακόμα ταινία του Hollywood με επίκεντρο τη Σαντορίνη θα προβληθεί στους κινηματογράφους των Ηνωμένων Πολιτειών στις 25 Ιουνίου του 2010. Πρόκειται για την 'D'Agostino - Something volcanic is erupting at the caldera!'
Με συγγραφέα, σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή τον Jorge Ameer και συμπρωταγωνιστές τους Keith Roenke, Torie Tyson, Michael Angels (Ανδρικόπουλος) και Angus Malcom, η ταινία είναι ένα δράμα με ίχνη επιστημονικής φαντασίας και υπαρξιακού προβληματισμού.
Ένας ανθρώπινος κλώνος, ο D'Agostino (Michael Angels), κατασκευάζεται κατόπιν παραγγελίας ευκατάστατων ιδιωτών, με σκοπό να καλύψει ανάγκες μεταμόσχευσης. Εγκαταλείπεται στο νησί της Σαντορίνης, ως χαμένο φορτίο.
Ο Allan Dawson (Keith Roenke) εγκαταλείπει τη στατική και συμβατική του ζωή με αφορμή μία κληρονομιά της γιαγιάς του στη Σαντορίνη και βρίσκει στο D' Agostino τον καλύτερό του φίλο.
(πηγή πληροφοριών: www.thira.gr)
Υ.Γ: Δεν γνωρίζω αν οι συγκεκριμένες ταινίες θα προβληθούν στους τοπικούς κινηματογράφους, ωστόσο καλό θα ήταν να βρείτε έναν τρόπο να τις παρακολουθήσετε (ξέρετε εσείς). Ειδικά η δεύτερη φαίνεται να έχει πολύ ενδιαφέρον...
http://delplay.blogspot.com/2010/05/blog-post_418.html
Θηρασία: Εικόνες χωρίς λόγια.....
τι είναι για τα παιδιά η Θηρασιά...........
σχέδια στο δημοτικό σχολείο και από πίσω..η εκκλησία.....
ο πνευματικός τους πατέρας....το ένα πίσω από το άλλο με ιδιαίτερη ευλάβεια και προσευχη.....( φανταστείτε τα μάτια τους....)
υπάρχουν λόγια.......!!! ( σε πίνακα ανακοινώσεων του σχολείου)
κοιτάξτε τη χαρά στα μάτια της........
Σας αφήνω να σκεφτείτε...... μέσα σας...... οι φωτογραφιες τα λένε όλα.........αρκεί να θέλουμε να τα δούμε......
Τρίτη 25 Μαΐου 2010
Βοήθεια....φιλική
ίσως τελικά η Σαντορίνη να έχει ανάγκη από 10 - 15 ψυχολόγους / παιδοψυχολόγους διάσπαρτους, οι οποίοι θα πρέπει να έχουν ως βασικο στόχο να πείσουν τον κόσμο να τους εμπιστευτει.... Υπάρχει μεγάλη αναγκη βοηθειας κάτω όχι μόνο σε παιδιά αλλά και σε όλες τις ηλικιακές ομάδες....Καλες είναι οι χαρές, καλα τα καλλιστορικά θέματα, καλοί οι καυγάδες, αλλά βασικο συστατικό της ιστορίας του νησιου είναι οι ίδιοι του οικάτοικοι....τα κλειστά παντζούρια,,,,, πρέπει να γίνουν ανοιχτοί δρόμοι ελπίδας.... Δεν ντρέπομαι να τα πω αυτα.... γιατί τα βλέπω κάθε μέρα..... Υπάρχουν άνρθωποι πουέχουν ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΆΓΚΗ για βοήθεια.... Δεν μιλάω μόνο για οικονομική η κοινωνική ( π.χ. Βοήθεια στο σπίτι) αλλά ψυχολογική!!!!!!! Ας τα ακούσουν αυτα οι αρμόδιοι και ας ενισχύσουν όσο μπορύν αυτό το κρίσιμο επίπεδο.... Οι δημοσιογράφοι ας κατανοήσουν και ας αναδείξουν αυτό το πρόβλημα......
Η Ισχύς εν τη ενώσει......για το Βινσάντο
Θυμάστε τις προάλλες που σας έλεγα ότι οι τα κρασιά του νέου κόσμου αποφάσισαν να κατεβαίνουν με ενιαία παρουσία στις μεγάλες οινικές εκθέσεις; Πάω στοίχημα ότι όλοι σκεφτήκαμε πως τέτοια ενότητα δεν θα μπορούσαν ποτέ να δείξουν οι Έλληνες οινοποιοί. Να όμως που κάναμε όλοι λάθος!
Σας ενημερώνω λοιπόν ότι οι παραγωγοί του γλυκού μας κρασιού Βινσάντο από τη Σαντορίνη κατεβαίνουν στην διεθνή έκθεση Vinoble 2010 ενωμένοι, για να συμβάλουν στην προώθηση του εκλεκτού μας αυτού γλυκού κρασιού διεθνώς. Πρόκειται για τα οινοποιεία Ι.Μπουτάρης & Υιος, Κάναβα Ρούσσος, Κτήμα Αργυρού, Κτήμα Σιγάλα, Οινοποιείο Γαβαλά, Οινοποιείο Κουτσογιαννόπουλος, Οινοποιείο Χατζηδάκη, San...torini Winery και Santo Wines, τα οποία θα εκπροσωπήσουν την Σαντορίνη αλλά και την Ελλάδα γενικότερα, και θα έχουν ως αποστολή να προωθήσουν και τον οινοτουρισμό στo όμορφo νησί τους.
Η Vinoble είναι η μεγάλη διεθνής έκθεση που αφορά αποκλειστικά στο γλυκό κρασί. Φέτος γίνεται για 7η χρονιά και λαμβάνει χώρα στην Ισπανική πόλη Jerez, τη γενέτειρα του Sherry. Η Vinoble 2010 θα πραγματοποιηθεί το τετραήμερο από 30 Μαίου ως και 2 Ιουνίου. Το ενιαίο περίπτερο των παραγωγών Βινσάντο θα έχει τον αριθμό 86 στην αίθουσα Arabic Garden. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, την Τετάρτη 2 Ιουνίου θα πραγματοποιηθεί δοκιμή των Βινσάντο των Σαντορινιών παραγωγών που θα βρίσκονται εκεί, την οποία θα συντονίσει ο διακεκριμένος Έλληνας οινογράφος Νίκος Μάνεσης. Επιπλέον, η Ελλάδα θα εκπροσωπηθεί και από το εκλεκτό γλυκό κρασί Samos Nectar του Συνεταιρισμού των Οινοποιών της Σάμου, το οποίο θα συμπεριληφθεί σε δοκιμή γλυκών κρασιών με βάση το Μοσχάτο από όλο τον κόσμο, και η οποία θα λάβει χώρα την πρώτη μέρα της έκθεσης.
Το Βινσάντο της Σαντορίνης είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στο εξωτερικό. Η φήμη του οφείλεται στο Ασύρτικο, την ποικιλία από την οποία προκύπτει, το οποίο του χαρίζει απαράμιλλα δροσιστική οξύτητα και δεν το αφήνει να γίνει "λιγωτικό", παρά την πολύ υψηλή περιεκτικότητά του σε σάκχαρα. Δεν πρέπει να το μπερδεύουμε με το Vinsanto της Τοσκάνης, που προκύπτει από διαφορετικές, ντόπιες ποικιλίες (Trebiano και Malvasia Aromatica), αλλά και από διαφορετικό τρόπο οινοποίησης.
Όσοι θέλετε να μάθετε περισσότερα για το Βινσάντο της Σαντορίνης, μπορείτε να κατεβάσετε παρακάτω το ειδικό έντυπο που θα μοιράζουν οι οινοποιοί της Σαντορίνης στους επισκέπτες της Vinoble, στο τέλος του μήνα.
http://www.in2life.gr/dm_documents/VINSANTO_ENGLISH_GnnVH.pdf
Πηγή:www.in2life.gr
Δευτέρα 24 Μαΐου 2010
Οι διαχρονικοί συμβολισμοί της κόμης
Του Χρ. Γ. Ντουμα*
Από τις ανθρώπινες μορφές που εικονίζονται στις τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Σαντορίνης ένας σημαντικός αριθμός παριστάνουν άτομα νεαρής ηλικίας, αγόρια και κορίτσια, με το κεφάλι εν μέρει ξυρισμένο. Επειδή ο βαθμός ξυρίσματος με το αντίστοιχο είδος κόμμωσης φαίνεται να παριστάνει συγκεκριμένη ηλικιακή βαθμίδα του εικονιζόμενου προσώπου, η απεικόνιση των νεανικών μορφών στα σπίτια του Ακρωτηρίου ενδέχεται να απαθανατίζει τη μετάβασή τους από μια ηλικιακή βαθμίδα σε άλλη μέσα από κάποια τελετουργική διαδικασία. Μάλιστα υπάρχει πλήρης ομοφωνία μεταξύ των μελετητών ότι το κτίριο που συμβατικά έχει αποκληθεί Ξεστή 3 στο Ακρωτήρι, φαίνεται πως ήταν αφιερωμένο σε τέτοιου είδους διαβατήριες τελετές. Τόσο το μέγεθος και η εσωτερική του διαρρύθμιση όσο και η θεματολογία του τοιχογραφικού του διακόσμου σε συνδυασμό με την παντελή απουσία οικοσκευής δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για διαφορετική ερμηνεία του.
Οι νεανικές μορφές με κεφάλια κατά τόπους ξυρισμένα δεν αποτελούν αποκλειστικότητα της θηραϊκής τέχνης. Η απουσία τους από τα σπαράγματα των Κρητικών τοιχογραφιών που έχουν φτάσει ώς εμάς μπορεί να οφείλεται σε τυχαίο γεγονός, αφού δεν φαίνεται να απουσιάζουν από άλλες μορφές τέχνης, όπως είναι τα λίθινα ή ελεφάντινα έργα μικρογλυπτικής. Παιδιά με ιδιόρρυθμα ξυρισμένα κεφάλια εικονίζονται επίσης και στην αρχαία αιγυπτιακή τέχνη τουλάχιστον από την εποχή του Αρχαίου Βασιλείου.
Η απουσία γραπτών πηγών για τις περιόδους, στις οποίες ανάγονται τα εν λόγω έργα αρχαίας τέχνης, δεν μας επιτρέπει να έχουμε άμεση πληροφόρηση για τη σημασία της κόμμωσης των μορφών, στις οποίες αναφερόμαστε. Τόσο όμως οι αρχαιοελληνικές πηγές όσο και η παγκόσμια ανθρωπολογική έρευνα παρέχουν άφθονα παραδείγματα, μέσα από τα οποία καταδεικνύεται ότι ο συμβολισμός που κρύβεται στον τρόπο της κόμμωσης έχει χαρακτήρα και παγκόσμιο και διαχρονικό. Είναι δε αυτός ο χαρακτήρας που μας επιτρέπει να συναγάγουμε συμπεράσματα για την ερμηνεία των νεανικών μορφών στην τέχνη της Θήρας.
Οι πληροφορίες που αντλούμε από τις αρχαίες ελληνικές πηγές είναι αρκετά κατατοπιστικές για την σημασία που έδιναν οι αρχαίοι Ελληνες στην κόμη και στον τρόπο, με τον οποίο την διαχειρίζονταν. Η κοπή των μαλλιών σε ένδειξη πένθους και η αφιέρωσή της στον τάφο του νεκρού αποτελούσε πανελλήνιο έθιμο, καθώς μας πληροφορούν ποιητές όπως ο Ομηρος (Οδυσ. δ: 197, ω: 45, Ιλ. Ψ: 46, 150), ο Αισχύλος (Χοηφόροι: 6) ή ο Ευριπίδης (Φοίνισσες, 322. Ηρακλής Μαινόμενος, 1389-1392. Αλκηστις, 512. Ιππόλυτος, 336).
Πριν από τη μάχη
Η περιποίηση της κόμης από τους Σπαρτιάτες πριν από τη μάχη απέβλεπε στην ανάδειξη της αρρενωπής τους εμφάνισης, του ανδρισμού τους. Αντίθετα, το έθιμο να μένουν αξύριστοι ή να αφήνουν ατημέλητα τα μαλλιά τους σε περίοδο πένθους οι άνδρες, τόσο στην αρχαία Αθήνα, όσο και σε πολλές περιοχές της Ελλάδας ακόμη και σήμερα, μάλλον διάθεση να υποβαθμιστεί ο ερωτισμός αποκαλύπτει. Την ίδια διάθεση μάλλον προδίδει το αρχαίο έθιμο να κουρεύουν οι χήρες τα μαλλιά τους, συνήθεια που σήμερα έχει αντικατασταθεί από την κάλυψη του κεφαλιού με μαύρο μαντίλι. Προφανώς, στην υποβάθμιση της θηλυκότητας και κατάπνιξη του ερωτισμού αποβλέπει η κάλυψη του κεφαλιού με μαύρο μαντίλι από τις καλόγριες του ορθόδοξου χριστιανικού δόγματος.
Αν θεωρήσουμε ότι η διαβατήρια τελετή από την παιδική ηλικία στην εφηβεία συμβόλιζε την οριστική εξαφάνιση της προηγούμενης προσωπικότητας του ατόμου και την ανάδυση ενός νέου υποκειμένου, η κοπή των μαλλιών που τη συμβόλιζε έμοιαζε σαν υποκατάστατο ανθρωποθυσίας. Με το να αφιερώνουν δε τα παιδιά τα κομμένα μαλλιά τους σε μια θεότητα, μια νύμφη ή ένα ποταμό, ως ανταπόδοση για την ανατροφή τους (θρεπτήρια), επισφράγιζαν αυτή τη θυσία. Αναφέρονται αρκετά σχετικά παραδείγματα. Ο Αχιλλέας έτρεφε την κόμη του για τον ποταμό Σπερχειό, καθώς μας πληροφορεί ο Ομηρος (Ιλ. Ψ 142), ενώ, σύμφωνα με τον Αισχύλο (Χοηφόροι, 6), ο Ορέστης είχε αφιερώσει τον θρεπτήριο βόστρυχό του στον ποταμό Ιναχο. Από τον Ηρόδοτο (IV, 34) πληροφορούμαστε ότι τα παιδιά των κατοίκων της Δήλου, κορίτσια και αγόρια, πριν από το γάμο αφιέρωναν τα μαλλιά τους επάνω στον τάφο (σήμα) των δύο Υπερβορείων παρθένων, Λαοδίκης και Υπερόχης, που είχαν προστρέξει στην Λητώ για να της συμπαρασταθούν κατά τον τοκετό. Στην Τροιζηνία επίσης οι κοπέλες πριν από τον γάμο τους προσέφεραν την κόμη τους προς τιμήν του Ιππολύτου, στο Αργος προς τιμήν της Ηρας, ενώ στα Μέγαρα τα αφιέρωναν επάνω στον τάφο της Ιφινόης. Στην Πάρο η ανάθεση της κόμης κατά την εφηβεία γινόταν στον Ασκληπιό και την Υγεία, ενώ στους Δελφούς από τα αγόρια αφιερωνόταν ο μπροστινός βόστρυχος. Μάλιστα η πράξη αυτή ονομαζόταν Θησηίς, επειδή πιστευόταν ότι αυτός που την είχε εγκαινιάσει ήταν ο Θησεύς. Στην Αθήνα η τρίτη ημέρα της εορτής των ομοπατορίων, της εγγραφής δηλαδή των αγοριών στους καταλόγους των εφήβων, ήταν αφιερωμένη στην κουρά και λεγόταν κουρεώτις. Για να γιορτάσουν το γεγονός οι νέοι πριν να κουρευτούν, «πριν αποκείρασθαι», έκαναν σπονδή στον Ηρακλή, τα λεγόμενα οινηστήρια. Οσο για την αρχαία Σπάρτη, για να γίνουν δεκτά τα αγόρια στην αγέλη, σε ηλικία επτά ετών, έπρεπε να έχουν ξυρίσει το κεφάλι τους.
Υποκαθιστά ανθρωποθυσία
Ο συμβολισμός της κόμης, όπως πολύ συνοπτικά τον είδαμε στην αρχαία Ελλάδα, καθώς δείχνουν οι εθνογραφικές και ανθρωπολογικές παρατηρήσεις, είχε και έχει χαρακτήρα διαχρονικό και παγκόσμιο. Σύμφωνα με τις μελέτες αυτές, οι αλλαγές που συντελούνται κατά την εφηβεία και τον γάμο και έχουν σχέση με τη σεξουαλική υπόσταση των εμπλεκόμενων ατόμων, συμβολίζονται με σημαντικές μεταβολές στον τρόπο κόμμωσης. Η κόμη θεωρείται κατά κάποιο τρόπο ως η και ανάλογη είναι η συμπεριφορά προς αυτήν. Το κούρεμα ή το ξύρισμα του κεφαλιού ενίοτε ισοδυναμεί με συμβολικό ευνουχισμό, ενώ η τελετουργική κοπή των μαλλιών, ως θυσία μέρους αντί του όλου, υποκαθιστά ανθρωποθυσία. Απεριόριστη σεξουαλικότητα συχνά δηλώνεται με τα μακριά μαλλιά, περιορισμένη με τα μισοξυρισμένα ή σφιχτοδεμένα μαλλιά, ενώ το εντελώς ξυρισμένο κεφάλι είναι ενδεικτικό πλήρους αποχής. Παραδείγματος χάριν, στους ορεσίβιους πληθυσμούς της Βιρμανίας και του Assam τα ανύπαντρα κορίτσια τρέφουν κοντά μαλλιά ή έχουν το κεφάλι εντελώς ξυρισμένο. Αντίθετα οι παντρεμένες γυναίκες έχουν μακριά μαλλιά. Στους Βραχμάνες της Νότιας Ινδίας η τελετουργική κουρά και το ξύρισμα του κεφαλιού αποτελεί το προκαταρκτικό στάδιο, ένα χρόνο περίπου πριν από τη μύηση στα θρησκευτικά καθήκοντα. Από αυτή τη στιγμή και μετά το ξυρισμένο κεφάλι, εκτός από μια τούφα μαλλιά, αποτελεί θρησκευτικό δόγμα και συμβολίζει την πλήρη αποχή από γενετήσιες σχέσεις. Το ίδιο προφανώς σημαίνει το ξύρισμα του κεφαλιού της ινδουίστριας χήρας. Ανάμεσα στους βουδιστές της Κεϋλάνης, μοναχοί και μοναχές παραμένουν άγαμοι και έχουν το κεφάλι ξυρισμένο, ενώ οι διάγοντες κανονική σεξουαλική ζωή διατηρούν μακριά μαλλιά. Ως μέρος της διαβατήριας τελετής από την παιδική ηλικία στην εφηβεία το ξύρισμα ή το μερικό κούρεμα των μαλλιών της κεφαλής έχει παρατηρηθεί επίσης στις φυλές της κάτω κοιλάδας του ποταμού Κογκό στην Αφρική, στους Ινδιάνους της Νότιας Βραζιλίας, μεταξύ των Yuracares της Βολιβίας, καθώς και στην περιοχή του σημερινού Rio de Janeiro.
Eθιμο που επιβιώνει έως τις μέρες μας
Το κόψιμο της κόμης, ως συμβολικός θάνατος, φαίνεται ότι επιβιώνει ως τις μέρες μας σε διάφορες εκδηλώσεις του βίου, δημόσιου και ιδιωτικού. Η κοπή μιας τούφας μαλλιών στη θεμελιώδη διαβατήρια τελετή του ορθόδοξου χριστιανού, τη βάπτιση ή η «κουρά» ενός μοναχού πριν από τη χειροτόνησή του, ασφαλώς συμβολίζουν τον «θάνατο» της παλιάς (αμαρτωλής) προσωπικότητας του ατόμου, προκειμένου με τη βάπτιση και τη χειροτονία αντίστοιχα να γεννηθεί νέος άνθρωπος, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους Βραχμάνες. Το ίδιο θα μπορούσε να υποστηριχτεί και για την παλιά συνήθεια να κουρεύονται «εν χρω» οι νεοσύλλεκτοι στρατιώτες, αφού έτσι εκμηδενιζόταν, «πέθαινε» η δυναμική προσωπικότητα του νέου άνδρα και τη θέση της έπαιρνε το υποταγμένο και πειθήνιο άτομο.
Η παγκόσμια αντίληψη για τον συμβολισμό της κόμης, όπως αδρομερώς παρουσιάστηκε, επιβεβαιώνεται και από την ενσωμάτωσή της ως δόγμα πλέον στις θρησκείες που εκκολάφτηκαν σε διάφορες περιοχές του πλανήτη.
* Ο κ. Χρ. Γ. Ντούμας είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_23/05/2010_401686Στυλιανός Σαρπάκης: Ευεργέτης της Θήρας και όχι μόνο
Έζησε στην Αίγυπτο απ όπουξεκίνησε να εργάζεται. Είναι ο χρηματοδότης και κατασκευαστής της ομωνύμου πλατείας στα Φηρά. δεν λησμόνησε ποτέ την πατρίδα του ποικιλιοτρόπως και πολύ περισσότερο τον τόποκαταγωγής του. Κατά τη διάρκεια του Ελληνοιταλικικού πολέμου εδώρησε δυο πολεμικά αεροπλάνα στο τότε Ελληνικό κράτος.
χαρακτηριστικό απόσπασμα από τη σελίδα του Πανελληνίου Συλλόγου Φίλων Αεροπορίας " αναχαίτηση" http://www.anaxaitisi.gr/
"Η πολιτική αστάθεια συνεχίζει μέχρι την 4η Αυγούστου 1936. Στις 18 Αυγούστου 1936 δωρίσθηκαν από τον ομογενή κ. Κουταρέλη 2 AVIA B-534 . Μετά την ηρεμία που ακολουθεί, εμφανίζεται η αλήθεια για το στράτευμα. Πλήρης αταξία και ακαταλληλότης του υλικού. Απο τα μέσα Απριλίου ήδη ο Μεταξάς εμπεδώνει την πειθαρχία και αρχίζει τους πολεμικούς σχεδιασμούς. Δημιουργούνται νέα προγράμματα εκπαίδευσης, προγραμματίζεται η προμήθεια πτητικού υλικού και εξοπλισμού εδάφους. Ουσιαστικά οι Ικαροι του 1936-1937 ακολουθούν την πλήρη εφαρμογή του αναθεωρηθέντος και εκμοντερνισθέντος προγράμματος. Το 1937 δημιουργείται στο ΣΕΔΕΣ, Μοίρα Διώξεως με α/φ PZL-P24F/G . Ο Μεταξάς δημιουργεί επιτροπή εράνου για Αεροπορία. Το 1937 ο Αιγυπτιώτης ομογενής Στυλιανός Σαρπάκης, προσφέρει 2 μαχητικά α/φ GLOSTER GLADIATOR MkI , τα καλύτερα της εποχής. Η άνευ προηγουμένου επιτυχία του εράνου δίνει το δικαίωμα για αισιόδοξες σκέψεις. ...."
Κυριακή 23 Μαΐου 2010
Τα Πανηγύρια της Οίας
Τα παραδοσιακά πανηγύρια της Οίας στην Σαντορίνη
Η σημερινή Οία (παλιότερα Απάνω Μεριά) της Σαντορίνης έχει πάνω από 50 εκκλησίες συνολικά σε όλους τους οικισμούς της: Χώρα (κέντρο) – Φοινικιά –Θόλος – Περίβολας - Μπαξέδες.
Σε κάθε εορταζόμενη εκκλησία το πρωί ανήμερα της εορτής της, γίνεται πανηγυρική θεία λειτουργία και στο τέλος προσφέρονται κεράσματα όπως γλυκά, καφέδες και αναψυκτικά.
Ωστόσο κάποιες εορτές είναι "σύμβολα" στην παράδοση της Οίας, γιατί τότε γίνονται τα μεγαλύτερα πανηγύρια με φαγητό και κρασί. Γίνονται το πρωί ανήμερα της εορτής μετά το τέλος της λειτουργίας και αφού έχει ήδη ολοκληρωθεί η περιφορά της εορταζόμενης εικόνας στα στενά του χωριού.
Το φαγητό, «η πανήγυρη» όπως την αποκαλούν, γίνεται από τους χωριανούς, είτε απλά γιατί κάποιος ιδιώτης το έχει κάνει τάμα «να κάνει την πανήγυρη», είτε πάλι γιατί κάποιος άλλος το θεωρεί ως «υποχρέωση» του (ιδιαίτερα δε αυτός που φροντίζει-περιποιείται την εορταζόμενη εκκλησία)
Το φαγητό ποικίλλει ανάλογα την χρονική περίοδο της κάθε εορτής:
1) Κρέας κοκκινιστό με πατάτες είναι το πατροπαράδοτο, όταν όμως είναι Τετάρτη ή Παρασκευή (που δεν τρώγεται κρέας) προσφέρεται ή μπακαλιάρος πλακί ή χταπόδι-σουπιές με κοφτό.
2) Φασολάδα, σε περιόδους επίσημης νηστείας (Σαρακοστή, 40ήμερο Χριστουγέννων κλπ)
3) Στα εξωκλήσια (ανεξαρτήτως χρονικής περιόδου) συνηθίζεται πολύ ο τηγανητός μπακαλιάρος με σκορδαλιά, συνοδεία ντόπιων μεζέδων όπως ντοματοκεφτέδες, κάπαρη, φάβα, ντοματάκια, γιαπράκια από σαντορινιά αμπελόφυλλα κλπ.
Μερικά λοιπόν από τα μεγαλύτερα παραδοσιακά πανηγύρια της Οίας είναι
τα εξής:
Παναγίας Πλατσανής
Τοπικό προσωνύμιο της εκκλησίας του Ακάθιστου Ύμνου, βρίσκεται στην κεντρική πλατεία και είναι ο καθεδρικός ενοριακός ναός όλης της Οίας.
Εορτάζεται το πέμπτο και τελευταίο Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής
Η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε από Οιάτη ψαρά να επιπλέει στη θάλασσα και από τον ήχο «πλατς-πλατς» που έκαναν τα κύματα πάνω στο ξύλο καθώς η εικόνα επέπλεε ονομάστηκε Πλατσανή
Αγίου Γεωργίου
Πολιούχος και δεύτερος ενοριακός ναός της Οίας, βρίσκεται στον οικισμό Περίβολα.
Εορτάζει 23 Απριλίου, εκτός εάν το Πάσχα είναι μετά τις 23 οπότε μετατίθεται τη Δευτέρα του Πάσχα
Παναγίας Κοίμησης
Εορτάζει 15 Αυγούστου. Στην Οία υπάρχουν δύο εκκλησίες της Κοιμήσεως: η μία στον οικισμό της Φοινικιάς και η άλλη στον οικισμό Περίβολα στον προαύλιο χώρο του Αγ.Γεωργίου
Παναγίας το Μετόχι
Εορτάζει 21 Νοεμβρίου, βρίσκεται στην συνοικία Λότζα στη Χώρα και είναι μετόχι της Ιεράς Μονής Παναγίας Χοζοβιώτισσας Αμοργού
Ευαγγελισμού:
Εορτάζει 25 Μαρτίου και βρίσκεται στη συνοικία Φοινικιά
Κυρα-Παναγιάς:
Τοπικό προσωνύμιο της εκκλησίας του Γενέθλιου της Θεοτόκου, είναι εξωκλήσι και βρίσκεται στην περιοχή Μπαξέδες. Εορτάζει 8 Σεπτεμβρίου. Οι ντόπιοι την αποκαλούν επίσης Κυρά-Παναγιά Χοχλιδού επειδή το πάτωμα στο εσωτερικό της εκκλησίας είναι στρωμένο με χοχλίδια (βότσαλα) και Κυρά-Παναγία Μαρμαριανή επειδή το τέμπλο της εκκλησίας είναι από μάρμαρο
Παναγίας Μαρουλιανής:
Τοπικό προσωνύμιο της εκκλησίας της Υπαπαντής, βρίσκεται στον οικισμό της Φοινικιάς και εορτάζει 2 Φεβρουαρίου
Αγίας Ματρόνας της Χιοπολίτιδας: 20 Οκτωβρίου
Εορτάζει 20 Οκτωβρίου και βρίσκεται στον οικισμό της Φοινικιάς. Η εικόνα της Αγίας μεταφέρθηκε στην Οία από τη Χίο από τον Οιάτη καπετάνιο ο οποίος έχτισε και την εκκλησία.
Σταυρού:
Εορτάζει 14 Σεπτεμβρίου αφιερωμένη στην Ϋψωση του Τιμίου Σταυρού και βρίσκεται στο κέντρο της Χώρας, στην κεντρική αγορά. Ωστόσο υπάρχει και εξωκλήσι στο βουνό το οποίο εορτάζει 1η Αυγούστου και είναι αφιερωμένο στην Πρόοδο του Τιμίου Σταυρού
Αγίου Σάββα:
Εορτάζει 5 Δεκεμβρίου και βρίσκεται στον όρμο Αμμούδι
Αγίου Σώζοντος:
Εορτάζει 7 Σεπτεμβρίου και βρίσκεται στη συνοικία Σιδεράς στη Χώρα
Αγίου Νικολάου:
Εορτάζει 6 Δεκεμβρίου. Υπάρχουν τέσσερις εκκλησίες στην Οία αφιερωμένες στον Άγιο: α) η μεγάλη εκκλησία στη συνοικία Λότζα της Χώρας β) δύο εξωκλήσια στους όρμους Αρμένη και Αμμούδι αντίστοιχα και γ) ένα εξωκλήσι με την ονομασία Περαματάρης χτισμένο σε αποκομμένο βράχο στην είσοδο της καλντέρας όπου και το πέρασμα-πρόσβαση γίνεται μόνο με καΐκι.
Αγίου Σπυριδώνου:
Εορτάζει 12 Δεκεμβρίου και βρίσκεται στη συνοικία Μοναστήρι στη Χώρα στην πλευρά της Καλντέρας δίπλα στην εκκλησία της Αναστάσεως
Αγίου Χαραλάμπου:
Εορτάζει 10 Φεβρουαρίου και βρίσκεται στη συνοικία Λότζα στη Χώρα στην πλευρά της Καλντέρας
Υ.Γ. kallistorwntas: Μ.Λ. σ ευχαριστούμε θερμά!! τι λέτε στα πλαίσια της γνωριμίας με την τοπική ιστορία πόσοι μπορύν ανα χωριό να μας βοηθήσουν στην καταγραφή όπως η Μ.Λ των πανηγυριών της Σαντορίνης?? τις δε φωτογραφίες τις βρίσκουμε. Οποιοσδήποτε επιθυμεί να συμβάλλει και με αυτον τον τρόπο είμαι εδώ. Σε λίγο καιρό θα κάνουμε μια στάση σε πανηγυρία σε νότιο χωριο....
Οι Σαντορινιοί του Πειραιά και τα «σαντορινέικα» του Αγ.Νείλου Β μέρος…
Τις μεταπολεμικές δεκαετίες, οι Σαντορινιοί εφοπλιστές έχουν κυρίαρχο ρόλο στο μεγάλο λιμάνι και στη Πειραϊκή κοινωνία. Ο Λουκάς Νομικός α...
-
Έχοντας ως βάση το ανεκτίμητης αξίας βιβλιο « Η Σαντορίνη που χάνεται όπως τη βλέπουν οι μαθητές της Α Γυμνασίου 1985 - 1986" και προσ...
-
Μια από τις πιο συγκινητικές στιγμές στα έθιμα του Πάσχα στο νησί, είναι και αυτό που γίνεται κατά βάση σήμερα το βράδυ Μετά το Χριστός Ανέ...
-
Τις μεταπολεμικές δεκαετίες, οι Σαντορινιοί εφοπλιστές έχουν κυρίαρχο ρόλο στο μεγάλο λιμάνι και στη Πειραϊκή κοινωνία. Ο Λουκάς Νομικός α...