Καλλ- ιστορωντας: 25/1/15

Τετάρτη 28 Ιανουαρίου 2015

Από το Βουλευτήριο της Αρχαίας Θήρας, στους σύγχρονους Θηραίους Βουλευτές

Μιας και βρισκόμαστε σε άλλη μια περίοδο πολιτικής…αναζήτησης, δεν θα μπορούσε να λείπει μία ανάρτηση για όσους Πολιτικούς από τη Σαντορίνη, εκλέχτηκαν σαν βουλευτές, στο νέο Ελληνικό Κράτος. Η ανάρτηση αυτή αφορά μία ενδεικτική παρουσίαση των ονομάτων γιατί από ότι φαίνεται και αυτό το θέμα έχει πολύ ζουμί….

Ιστορικά όμως η πρώτη στάση αφορά το Θέατρο που έχει εντοπιστεί στην Αρχαία Θήρα.

H πόλη της Αρχαίας Θήρας, κτισμένη επάνω στο λόφο Μέσα Βουνό που δεσπόζει στη νοτιοανατολική ακτή του νησιού της Θήρας, ιδρύθηκε από Δωριείς αποίκους τον 8ο αι. π.Χ. και αποτελούσε από την εποχή της ίδρυσής της έως και το τέλος της αρχαιότητας το αστικό, διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της πόλης-κράτους της Θήρας. Το Θέατρο κτισμένο κοντά στην αγορά, στο πυκνά δομημένο κέντρο της πόλης, χρησίμευε, σύμφωνα με επιγραφικές μαρτυρίες, και ως βουλευτήριο. Παρά το μικρό μέγεθος και τη λιτή αρχιτεκτονική μορφή του, ανήκε στα επιβλητικότερα οικοδομήματα της ελληνιστικής και ρωμαϊκής πόλης .Το αρχαίο θέατρο της Θήρας, με την καταπληκτική προς το Αιγαίο Πέλαγος θέα του, βρίσκεται στα νοτιανατολικά της Αρχαίας Αγοράς και κατασκευάστηκε τον 3ο αι. π.Χ.[1]

Ας ξεκινήσουμε με την Β’ Εθνοσυνέλευση του Άργους και τον Μπαρμπαρήγο Αντώνιο, ο οποίος ήταν από τους προύχοντες του νησιού υπηρέτησε ως Πληρεξούσιος και Βουλευτής (1823)

Το 1845, ο Νικόλαος Βαρότζη σε επιστολή του προς τον Ι. Κωλέττη τον πληροφορεί ότι ο ο Βουλευτής Θήρας Θωμάς διαδίδει ότι ο Κωλέττης επιβουλεύεται τη θρησκεία ότι δόθηκε διαταγή στον οικονομικό έφορο Νάξου να μην διορίσει κανέναν κωλεττικό και ότι φάνηκαν γύρω από τη Σαντορίνη πειρατές. http://psifiakaarxeia.academyofathens.gr/rec.asp?id=70456

Εκλογές 1847 : Μ.Βαλέτας, Χ. Δεμάθας.Πέτρος Ζάνος.

Πέτρος Ζάννος: [2] γεννήθηκε το 1818 στην Αμοργό απ όπου καταγοταν η μητέρα του . Αναχωρεί το 1841 για Παρίσι, όπου σπουδάζει Φιλοσοφία και Πολιτικές Επιστήμες, ενώ μετά διορίζεται στο Υπουργείο των Εσωτερικών της Γαλλίας. Το 1847 επανέρχεται στη γενέτειρά του και εκλέγεται πρώτος Βουλευτής Σαντορίνης με το κόμμα του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Παρέμεινε Βουλευτής μέχρι και το 1853 όπου αναχωρεί για γραμματέας και σύμβουλος στο Προξενείο της Κων/λης., απ όπου παραιτήθηκε το 1864 υστερα από μία έντονη διπλωματική παρουσία. Το 1867 ύστερα από πρόταση του τότε Υπουργου Εξωτερικών υπογράφει την πρώτη μεταξύ Ελλάδας και Σερβίας συνθήκη. Ενώ το 1868 γίνεται πρώτος Διπλωματικός Πράκτορας στην Αίγυπτο, κατά τη διάρκεια της εξόρυξης της διόρυγας του Σουεζ. Ενώ το 1872 εκλέγεται και πάλι Βουλευτής Θήρας. Το 1881 απεστάλη ως Νομάρχης Κέρκυρας και ανεκλήθη από τον Τρικούπη μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας ώστε να οριστεί ως Επίτροπος επι των Βακουφίων στην Ελληνοτουρκική Επιτροπή στη Λάρισσα . Πεθαίνει ξαφνικά στη Λάρισσα, όπου σύμφωνα με εντολή του Τρικούπ η- ως Πρωθυπουργού, το σώμα του ταρριχεύεται και μεταφέρεται στη Σαντορίνη για ενταφιασμο. Τον επικήδειο του εκφώνησε ο έτερος Βουλευτής Θήρας Νικόλαος Νομικός.

Νίκος Νομικός: Είναι χαρακτηριστική η περιγραφή στο τόμο του Δανέζη ( 1941): « Εν πρώτοις είχε την εξωτερική εμφάνιση, …. Εξ ετέρου είχε το όνομά του- Ο Γιατρός ο Νομικός λέγανε και ο λαός τον εννοούσε σαν κάποιο ημίθεο, σαν κάποια αυθεντία της επιστήμης.». Εκλέγεται Αντιπρόεδρος της Βουλής το 1882 όντας μέλος του κόμματος του Τρικούπη, και είναι Χαρακτηριστική η φράση του τότε Προέδρου της Βουλής Σπύρου Βαλαωρίτη: « Έλα Νικολάκη μου να ηρεμεύσεις τα θηριά»
, όταν έπρεπε ο Νομικός να Προεδρεύσει του Σώματος.

Παρα-ιστορικά…Βουλευτικά και Αρχαιολογικά.

«Το 1896 ο νεαρός φοιτητής της Νομικής και μετέπειτα πολιτευτής Πέτρος Μαρμαράς, με άρθρο του στην εφημερίδα «Σαντορίνη», μιλούσε για την ανάγκη δημιουργίας ενός Μουσείου. Τον ακολούθησε ο τότε Βουλευτής Βασίλειος Μαρκεζίνης, με άρθρο του στην εφημερίδα «Εστία» και η πρώτη ανταπόκριση ήρθε από το Βαρώνο που δήλωσε (στην ίδια εφημερίδα) πως ο ίδιος προσφέρει Χίλιες δραχμές για το έργο αυτό, καλώντας παράλληλα τους εύπορους Θηραίους να βοηθήσουν «τοιούτον φιλόπατρι και φιλόμουσον σχέδιον». Τότε- σύμφωνα πάντα με τον Κατσίπη- ξέσπασε έριδα μεταξύ των Δήμων Καλλίστης και Φηρών, για το που θα χτιζόταν το Μουσείο. Οι κάτοικοι του Πύργου μάλιστα, προθυμοποιήθηκαν να δώσουν και 500 δραχμές για να χτιστεί στο χωριό τους, καθώς θεωρούσαν ότι το Μέσα Βουνό, βρισκόταν στα γεωγραφικά όρια του δήμου τους. Ο Χίλλερ, έδρασε και πάλι ενωτικά και έτσι επήλθε συμφωνία, αλλά πάλι το οικονομικό ήταν βραχνάς. Μπορεί ο ίδιος να προσέφερε ακόμα 2.000 δραχμές, το κράτος άλλες 3.000 για την αγορά του οικοπέδου και ο Δήμος Θήρας άλλες 500 δραχμές, όμως το κόστος ήταν μεγάλο. Και τότε, όπως αναφέρει ο ανασκαφέας, βρέθηκε ο από μηχανής θεός. Ήταν ο Ήφαιστος. Όχι όμως ο χωλός σιδηρουργός του Ολύμπου, αλλά μια ανενεργή μεταλλευτική κοινοπραξία, με το ίδιο όνομα, που ωστόσο διέθετε καταθέσεις 9.000 δραχμές στην Εθνική Τράπεζα. Ο τότε Βουλευτής Γάσπαρης Δελένδας, παρακίνησε τους μετόχους να αποδεσμεύουν τα – άτοκα, έτσι κι αλλιώς- κεφάλαια κι έτσι στις 9 Ιουνίου του 1902, οι Μεσαρίτες εργολάβοι Γεώργιος και Σπυρίδων Βαζαίος, παρέδωσαν το Μουσείο που είχε χτιστεί με σχέδια του εργοδηγού Φιοράκη. «Θηραίοι εξώρυξαν τας αρχαιότητας των προγόνων αυτών εκ της διατηρησάσης αυτάς πατρίδας γης, Θηραίοι δε ωκοδόμησαν το Μουσείον και ο διευθύνας τας ανασκαφάς χάριν της υμετέρας καλοσύνης μετά πλείστης ευχαριστήσεως θεωρεί εαυτόν ως Θηραίον», είπε μεταξύ άλλων στην εκπληκτική του ομιλία, ο Φρειδερίκος Χίλλερ Φον Γκέρτρινγκεν. Αξίζει μάλιστα να τονιστεί, πως εκτός από την πλήρη χρηματοδότηση της ανασκαφής, είχε φροντίσει να αγοράσει και κάποια προϊστορικά αγγεία, προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια ξένων «συλλεκτών». Εκτός από αυτά οι προθήκες εμπλουτίσθηκαν από δωρεές επιφανών Θηραίων , ενώ οι τότε κάτοικοι έδωσαν χαρακτήρ[3]α μεγάλης γιορτής στα εγκαίνια του Μουσείου που βρισκόταν δίπλα στη σημερινή Μητρόπολη Θήρας.»

Βρισκόμαστε το έτος 1900, και μέσα από την «Εφημερίς» - 21/03/1900 διαβάζουμε για τον Βουλευτή Θήρας Βασίλειο Μαρκεζίνη (1862-1942) :

«Άρχεται η συζήτησις επί του προϋπολογισμού του υπουργείου της Παιδείας. Μαρκεζίνης. Η επί του προϋπολογισμού επιτροπή εκφράζει την ευχήν όπως αναγραφή πίστωσις δια την ανέγερσιν Αρχαιολογικού Μουσείου εν Θήρα. Παρακαλεί την Βουλήν να πραγματοποιήση την ευχήν ταύτην. Θεοτόκης. Μα δεν δυνάμεθα να κάμνωμεν τόσας δαπάνας; Μαρκεζίνης. Φρονώ κύριε Πρόεδρε ότι επιβάλλεται εις την Κυβέρνησιν να ιδρύση εν Θήρα Μουσείον. Παρακαλώ να ερωτηθή η Βουλή εάν αποδέχεται την πρότασίν μου. Τίθεται αύτη εις ψηφοφορίαν και η Βουλή την απορρίπτει δι’ ανατάσεως.»

Και σήμερα τι γίνεται; Μήπως πάλι δι ανατάσεως απορρίπτεται η χρηματοδότηση της επιβίωσης του Αρχαιολογικού Μουσείου;

Στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος», το οποίο βρίσκεται στη σελίδα: http://www.venizelosarchives.gr/ , εντοπίστηκαν αναφορές σχετικές με τη Σαντορίνη. Σε μία από αυτές γίνεται και η εξής αναφορά για Θηραίους Βουλευτές της περιόδου 1928 κ.εξ. :

Επιστολή του Νομάρχη Κυκλάδων Αρώνη προς τον Βενιζέλο ( 24 Μαρτίου 1932) όπου αναφέρει την πολιτική κατάσταση των επαρχιών, η οποία χρήζει ευρύτερης (πολιτικής) έρευνας. Για την επαρχία Θήρας αναφέρονται τα παρακάτω: στις εκλογές της 19^ης Αυγούστου 1928 ψήφισαν 26.753 κάτοικοι στο Νομό Κυκλάδων, από τους οποίους 3.418 στην Επαρχία Θήρας. Ενώ στις εκλογές της Γερουσίας της 21^ης Απριλίου 1929,από τους 22.609 εκλογείς του Νομού Κυκλάδων, στην Επαρχία Θήρας ψήφισαν 3.013 κάτοικοι. Βουλευτής (Επαρχίας) Θήρας εκλέχτηκε ο κ. Α. Πρέκας με επιτυχία 34,39%. «Εις την Επαρχία ταύτην, η πλειοψηφία των φιλελευθέρων κατά τας τελευταίας Βουλευτικάς εκλογάς, υπήρξε μικρά, του κ. Α. Πρέκα υπερψηφίσαντος του ανεξαρτήτου βασιλόφρονος κ. Ασιμή κατά 36 ψήφους. Σημειωτέον δε ότι, ο δεύτερος Λαικός Υποψήφιος κ. Μαρκεζίνης, αφήρεσεν 925 ψήφους από τον κ. Ασιμή με τας οποίος ούτος θα συνεκέντρου ίσως τα 60% των ψηφισάντων εκλογέων, έναντι 34, 39% του φιλελεύθερου κ. Πρέκα. Αι γερουσιαστικαί και αυταί απέβησαν υπερ των φιλελευθέρων εις τα τμήματα της Επαρχίας ταύτης, των γερουσιαστών Βογιατζίδη και Παπαβασιλείου συγκεντρωσάντων τα 37, 66% έναντι 31 81% των δύο Λαικων υποψηφίων, και 22, 55% των ανεξάρτητων φιλελευθέρων. Το φρόνημα δηλώνω ότι, του πληθυσμού της επαρχίας ταύτης εξεδηλώθη φιλελεύθερος, κατά τε τας Βουλευτικάς και Γερουσιαστικάς εκλογάς, περσσότερον μεν κατά ταύτας ολιγώτερον δε κατ εκείνους. Έκτοτε ο κ. Α. Πρέκας δεν έπαυσεν εργαζόμενος δια την Επαρχίαν του, επιτυχών εκτάκτους επιχορηγήσεως του Δημοσίου προς ανέγερσιν ή επισκευήν πέντε σχολικών κτιρίων εις Ακρωτήριον Θήρας, Κατάπολα, Ποταμόν Αιγιάλης, Κουφονήσια και Ανάφην. Η μεταφορά του συνοικισμού Έξω Γωνιά, εκ της σημερινής κατακλιζομένης θέσεως του, εις ετέραν αναπεπταμένην τοποθεσίαν, ευρίσκεται εις τον δρόμο της εκτελέσεως, συντελούμενης δε μετ ου πολύ της αναγκαίας απαλλοτριώσεως. Το Επαρχιακόν Ταμείον οδοποιίας Νομού Κυκλάδων, εις το πρόγραμμα των εκτελεστέων έργων του κατά την χρήσιν 1932- 1933 περιέλαβε και την οδό Όρμου Ίου- Ίος. Δια των συνεχών προσπαθειών του κ. Πρέκα, επετεύχθη οσαυτός η κατασκευή της Εθνικής οδού Φηρών- Εμπορείου εν Θήρα, ήτις μη πω αποπερατωθείσα, προαπασχολεί τον πληθυσμόν της νήσου, ως το ζωτικότερον εν αυτή πρόβλημα. Προέχει, όθεν η ταχυτέρα επανάληψιν των εργασιών επί της εν λόγω οδου ως και η τελείωσις αυτής δι επεκτάσεως μέχρις Οίας, προς εξυπηρέτησιν της Κοινότητος ταύτης, ήτις είναι μία των σπουδαιοτέρων και παραγωγωτέρων της νήσου, ως και των λοιπών Κοινοτήτων αίτινες ευρίσκονται κατά μήκος της υπαρχούσης βατής οδού. Θα έπρεπε επίσης να ληφθή αρμοδίως απόφασις από το οικείον Υπουργείον ίνα διορισθή εν τη επαρχία Θήρας επιμελητής γεωπόνος, ως τούτο εγένετο δια την Παροναξίας, Τήνον, Μήλον και Ανδρον καθοδόν και η Σαντορίνη, μετά της Αμοργού και των λοιπών νήσων της Επαρχίας έχουν αξιόλογον παραγωγή/ντομάτας, φάβας, μπιζελίων, κ.ά. Στην βελτίωσιν του είδους των ζώων εν Θήρα, άτινα, λογω κακής εν γένει διαίτης εξ αγνοιας των κατοίκων, εξυπηρετούσιν ελλιπέστατα τον πληθυσμόν. Τέλος προς διευθέτησιν των ύπερθεν της ανηφορικής οδού Ορμού Φηρών, κρεμαμένων ετοιμορρόπων βράχων και πρόληψιν δυστυχημάτων, πρέπει συμφώνως προς την γνωμάτευσιν του Υπουργείου Συγκοινωνίας να εγκρίνει το Υπουργείον Προνοίας την διάθεσιν πιστώσεως 80.000 δραχμών προς ενίσχυσιν του Λιμενικού Ταμείου Θήρας και του Επαρχιακού Ταμείου Οδοποίας Νομού Κυκλάδων, άτινα ανέλαβον την διάθεσιν της υπολοίπου εκ 55.000 πιστώσεως, προς ταχείαν εκτέλεσιν των απαραίτητων έργων. Αι ενέργεια αυταί θα απετέλουν την καλύτεραν εκδήλωσιν του κυβερνητικού ενδιαφέροντος υπέρ της Επαρχίας Θήρας. Πρέπει δε, δια παντός τρόπου να αποσοβηθή τυχόν διαίρεσις των φιλελεύθερων ψήφων κατά τας προσεχείς εκλογάς, δι’ αμοιβαίων, προ της Εθνικής ανάγκης, υποχωρήσεων των τριων ετ τη Επαρχία ταύτη ενδιαφερομένων παραχόντων ήτοι του κ. Μαρκεζίνη, του κ. Μαλασπίνα και του βουλευτού του κ. Πρέκα.

Aπό την άλλη και από τα βιβλία: Γενεαλογικά Σαντορίνης (Α και Β) , των Αλιμπράντη Νικου και Λιγνού Μανώλη, εντοπίστηκαν και οι

1. Δημήτριος Ιωαν. Ασιμής Εκλογές 1933 – 1935 και 1935- 1936, ιατρός Καθηγητής της Ιατρικής και Βουλευτής Κυκλάδων.

2. Χριστόφρος Ιωάννου Ασιμής: Βουλευτής Θήρας και Κυκλάδων, Εκλεγεί το 1899, 1902,1905,1906, 1910, 1920

3. Δημήτριος Γαβαλάς: Έμπορος Εξελέγη Βουλευτής Θήρας κατά τις περιόδους 1875-1879,1881 1885 1890-1892 . Είχε γεννηθεί το 1836

4. Αντώνης Δεκιγάλλας: Βουλευτής Θήρας κατά την περίοδο 1856-1859

5. Νικόλαος Δελένδας: βουλευτής Θήρας κατά την Α’ περίοδο 1844 και τη Δ περίοδο 1853-1856

6. Γάσπαρης Δελένδας: βουλευτής κατά τις Στ και Ζ βουλευτικές περιόδους ( 1859-1860, 1860-1862) και κατά τα έτη 1868-1869 κ;ι 1872 και 1873

7. Πέτρος Δελένδας: Βουλευτής κατά τα έτη 1895-1899 και 1902-1905

8. Αντώνης Λαγκαδάς: Βουλευτής 1868 -11873

9. Αλέξανδρος Μαλασπίνας: Βουλευτής Κυκλάδων 1905 – 1910- 1912

10. Αντώνης Μπαρμπαρήγος, Σπύρος Μανωλέσσος: Πληρεξούσιοι Βουλευτές στη Β Εθνοσυνέλευση το 1823

Ενώ σημαντικό ρόλο σε αυτή την ιστορία παίζει και η πολύκλαδη και γεμάτη βουλευτές και όχι μόνο Oικογένεια Μαρκεζίνη, από τους οποίους θα αρκεστώ σε έναν ενδεικτικά: [4] Ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης ήταν Έλληνας πολιτικός της νεοσύστατης Ελλάδας. Γεννήθηκε στην Θήρα από την σημαντική οικογένεια των Μαρκεζίνηδων. Πατέρας του ήταν ο Θωμάς Μαρκεζίνης, πληρεξούσιος της επαρχίας Θήρας στην Εθνική Συνέλευση του 1843 στην Αθήνα. Ο Σπυρίδων μετά τα πρώτα του γράμματα επιδόθηκε στην εμπορική ναυτιλία και αναδείχτηκε γρήγορα από τους πιο πετυχημένους εμπόρους. Συνδέθηκε δια γάμου με την οικογένεια Νομικού και εγκαταστάθηκε στην Θήρα. Εκλέχτηκε Βουλευτής Θήρας το 1860 και 1861, πληρεξούσιος της Εθνικής Συνέλευσης το 1862 και βουλευτής το 1882. Απεβίωσε στην Θήρα στις 17 Ιανουαρίου 1882. Μια άλλη μορφή είναι και αυτή του Σπύρου Μαλασπίνα: Ο Σπυρίδων Μαλασπίνας (1820 - 1897) ήταν Έλληνας πολιτικός, βουλευτής Θήρας από το 1860 έως το 1874. Καταγόταν από παλιά αριστοκρατική οικογένεια της Κεφαλονιάς και ήταν γιος του Αλέξανδρου Μαλασπίνα. Μεγάλωσε στο Μεσολόγγι και διορίστηκε τελώνης Θήρας. Εν συνεχεία διορίστηκε νομάρχης αυτής και τέλος εξελέγη βουλευτής Θήρας για πρώτη φορά το 1860. Επανεξελέγη το 1865, το 1869, το 1872 και το 1874. Είχε διατελέσει γραμματέας της Βουλής και είχε τιμηθεί με τον Αργυρό Σταυρό του Σωτήρος.Απεβίωσε το 1897. Ήταν παντρεμένος με την Νικολέττα Βαλλιάνου και είχε αποκτήσει παιδιά μεταξύ των οποίων και τον Αλέξανδρο Μαλασπίνα.

Τελευταίος εκλεγεμένος βουλευτής Κυκλάδων από τη Σαντορίνη είναι ο Μάρκος Νομικός (1964) ενώ μέχρι και τις τελευταίες εκλογές ( Ιανουάριος 2015) υπήρχε υποψήφιος από τη Σαντορίνη.

Για μένα προσωπικά μία από τις αιτίες καταγραφής των ονομάτων αλλά και κάποιων σύντομων βιογραφικών των Πολιτικών της Σαντορίνης, γίνεται για να αναδείξω για άλλη μια φορά την τόσο άγνωστη ιστορία μας… Το γεγονός ότι ένα μικρό νησί χωροταξικά, παίζει έναν εξίσου σημαντικό ρόλο και στην Πολιτική Ιστορία του τόπου ( είχαμε μέχρι και «Πρωθυπουργό»από τη Σαντορίνη – φυσικά αναφέρομαι στον Μαρκεζίνη), οφείλει να διαμορφώσει όλη εκείνη την προσπάθεια αναγκαίας καταγραφής και ανάδειξης της τοπικής ιστορίας του νησιού.