Οι «μακαρούνες» και τα «ζεμπίλια» της Οίας

Την Κυριακή της «Αποκρέω» στις 19 Φεβρουαρίου, στο Ενοριακό Πνευματικό Κέντρο της Οίας «Πανηγυρόσπιτο Αγ.Γεωργίου» με πρωτοβουλία του ιερέα της Οίας π.Νικολάου Πράσινου, συγκεντρώθηκαν οι Οιάτες προκειμένου να εορτάσουν όλοι μαζί την Κυριακή της Αποκριάς όπως γινόταν στην Απάνω Μεριά τα παλιά χρόνια. Οι Οιάτισσες νοικοκυρές έφτιαξαν παραδοσιακές παλιές συνταγές, φαγητά και εδέσματα, και στήθηκε ένα παραδοσιακό γλέντι με την συνοδεία οργάνων, τσαμπούνας και ντουμπί. Βλέποντας τις φωτογραφίες από την σελίδα του Πνευματικού Κέντρου στο facebook (www.facebook.com/pneumatiko.oias) σκέφτηκα να αναδείξουμε αυτές τις παλιές συνταγές της Οίας.

Μακαρούνες

Οι μακαρούνες είναι τα χειροποίητα ζυμαρικά που έφτιαχναν οι νοικοκυρές της Οίας τα παλιά χρόνια, πριν ακόμα εμφανιστούν στο εμπόριο τα έτοιμα βιομηχανοποιημένα προϊόντα. Τις έφτιαχναν κυρίως την Τσικνοπέμπτη και αυτό γιατί το κρεμμύδι που τις συνόδευε τσιγαριζόταν τόσο πολύ μέσα σε φρέσκο βούτυρο ώστε να αφήνει την αίσθηση της «τσίκνας» στο στόμα.  Τα υλικά απλά: νερό, αλεύρι, αλάτι και λίγη μαγιά,  με την δοσολογία των υλικών να εξαρτάται ανάλογα με το πόση ποσότητα μακαρονιών θέλουμε να φτιάξουμε.  Συνήθως για τις ανάγκες μιας τετραμελής οικογένειας η δοσολογία είναι 1 κιλό αλεύρι, 600 γραμμάρια νερό, λίγο αλάτι και μια κουταλιά μαγιά. Η ζύμη ζυμώνεται με όλα τα υλικά ανακατεμένα και κόβεται σε μακρόστενες λωρίδες, πλάθοντας το σχήμα των κλασσικών μακαρονιών. Τις βράζουμε σε ζεστό νερό όπως βράζουμε τα βιομηχανοποιημένα ζυμαρικά. Παράλληλα ετοιμάζεται το κρεμμύδι που τα συνοδεύει, το οποίο τσιγαρίζεται με  φρέσκο βούτυρο ώστε να καραμελώσει και περιχύνεται πάνω από τις μακαρούνες όταν τις σουρώσουμε, πασπαλίζοντας και μπόλικο τυρί. Προαιρετικά μπορούμε να βάλουμε και πελτέ μέσα στο τσιγαρισμένο κρεμμύδι ώστε να σερβιριστεί ως κόκκινη σάλτσα.

Ζεμπίλια (και ως Σιμπίλια)

Η λέξη «ζεμπίλι» προέρχεται από την τουρκική λέξη zembil και σημαίνει σάκος. Στην ορολογία των ναυτικών της Οίας, το ζεμπίλι ήταν ένας μεγάλος σάκος από χοντρό ύφασμα που χρησίμευε στην φορτοεκφόρτωση των προϊόντων στα πάλαι ποτέ ιστιοφόρα της Απάνω Μεριάς. Ζεμπίλι  όμως οι παλιές νοικοκυρές της Οίας ονόμαζαν και ένα είδος γλυκίσματος που συνήθιζαν να το φτιάχνουν την περίοδο του Τριωδίου. Ουσιαστικά πρόκειται για γλυκά μυζηθροπιτάκια που αποτελούσαν το αποκριάτικο «κλείσιμο» του γεύματος της Τυρινής, γιατί όπως έλεγαν  «με τυρί κλείνει το στόμα για την Αγία Σαρακοστή (μυζηθροπιτάκια), με τυρί θα ανοίξει στην Ανάσταση (μελιτίνια)». Το σχήμα τους μοιάζει σαν σακούλι και για αυτό το λόγο πήρε και την ονομασία ζεμπίλι, γιατί θυμίζει τα αντίστοιχα ζεμπίλια των ναυτικών.

Για την ζύμη (για οικογενειακή μερίδα) χρειάζονται μισό κιλό αλεύρι, 1 κούπα χλιαρό νερό, μισή κούπα λάδι, μισό κουταλάκι αλάτι. Για τη γέμιση 1 κιλό μυζήθρα 4-5 κουταλιές ζάχαρη, 1 μεγάλη κουταλιά κανέλλα σκόνη (προαιρετικά αν θέλουμε 1-2 αυγά). Πλάθουμε τη ζύμη ανακατεύοντας όλα τα υλικά, την ανοίγουμε σε λεπτά φύλλα και κόβουμε με την βοήθεια ενός μικρού πιατέλου κυκλικά πιτάκια. Από νωρίς έχουμε ήδη ετοιμάσει την γέμιση ανακατεύοντας τα υλικά και με ένα κουτάλι βάζουμε στο κέντρο του κάθε κύκλου μια κουταλιά από την γέμιση. Κλείνουμε το πιτάκι, πιέζοντας τις άκρες με ένα πιρούνι για να μην ανοίξει και το τηγανίζουμε σε καυτό λάδι.  Προαιρετικά -αν θέλουμε- μπορούμε να τα σερβίρουμε είτε με μέλι, είτε με αχνοζάχαρη.

 Ευχαριστώ τον ιερέα της Οίας π.Νικόλαο Πράσινο που μου επέτρεψε να χρησιμοποιήσω τις φωτογραφίες από τη σελίδα στο facebook.