Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2012

Χριστούγεννα στη Σαντορίνη

Ας δουμε το λοιπός λίγα πράγματα για τον τρόπο βίωσης των Χριστούγεννων στη Σαντορίνη.
Οι φιλόθρησκοι κάτοικοι του νησιού μας γιορτάζουν ιδιαίτερα βυζαντινά και τις γιορτές του Δωδεκαημέρου. Παλιότερα όπως γράφει η Γουλιελμία Συρίγου [1]«υπήρχε ένα έθιμο στη  Θεία Λειτουργία των Χριστουγέννων το φερτάρισμα του ιερέα και των πιστών για τον μικρό βοηθό της εκκλησίας. Ήταν ένα είδος καληχέρας για το ακούραστο κοπέλι...» Ο Ειρμός αυτός, διαβάζεται στο μέσο της εκκλησίας και αναφέρει: Στέργειν μὲν ἡμᾶς, ὡς ἀκίνδυνον φόβῳ,...... Ὅση πέφυκεν ἡ προαίρεσις δίδου." εκείνη τη στιγμή ο αναγνώστης-παπαδοπαίδι δεν φεύγει από τη θέση του .... ενώ ο ιερέας βγαίνει από το ιερό κατευθυνόμενος προς το παπαδοπαίδι και του δίνει τη χριστουγεννιάτικη φέρτα-τη χριστουγεννιάτικη "προαίρεσις" Στη συνέχεια ακολουθεί όλο το εκκλησιάσμα.....Αυτή είναι η προαίρεσις το λοιπόν, στην οποία όπως αναφέρει σε παλαιότερη εφήρίδα των Θ.Ν. ο Φ. Κατσίπης γινόταν μόνο στο Μεγαλοχώρι
Το βράδυ βγαίναν τα παιδιά σε όλο το νησί,  με καράβια κ αι φαναράκια για τα κάλαντα
Από μία λαογραφική εργασία της Μαρίας Μαυρομάτη το 1969 η οποία εντοπίστηκε στο Λαογραφικό Αρχείο –Πανεπιστημιακή Συλλογή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εκτός από τους βασικούς στίχους στα Πανελλήνια Κάλαντα έχουμε και τα παρακάτω…:
«Καλην εσπέρα Άρχοντες κ.τ.λ.
Απάνω στο παράθυρο γαρυφαλάκι πράσινο στέκει μια περιστέρα και του χρόνου τέτοια μέρα ( τσάκισμα)
Φέρτε πανέρια κάστανα Φέρτε και πορτοκάλια
Για φέρτε και γλυκό κρασί να πιουν τα παληκάρια….».
Τα κάλαντα τα λέγανε και οι μεγάλοι ….. Σύμφωνα δε με την προαναφερθείσα εργασία  «το λιγότερο που ημπόργιες να τσι δώκεις ήτανε το τάλληρο…». Σαν μια ξεβάρεση και εκείνοι από τις έγγνοιες τις καθημερινές
Στη Σαντορίνη τα παλιά τα χρόνια συνήθιζε όλη η οικογένεια να νηστεύει …. Το βράδυ λοιπόν, όταν τα παλαιότερα χρόνια τελείωνε η λειτουργία των Χριστουγέννων τη νύχτα,  πήγαιναν στα σπίτια τους και έτρωγαν. Το συνηθισμένο φαγητό ήταν πετεινός ή κότα σούπα. Εκτός όμως απ’ αυτό το φαγητό, απαραίτητος στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι ήταν και ο «κοφτός» που τον έφτιαχναν ως εξής: Από την προηγουμένη έβαζαν σιτάρι σε μία λεκάνη με νερό και άμα τούτο μαλάκωνε το κοπάνιζαν στο πέτρινο μουρτάρι με τη μάτσα για να αφαιρεθεί ο φλοιός και κατόπιν τη νύκτα πριν από τη λειτουργία έβραζαν το σιτάρι με λαρδί[2]».
Φυσικά η νοικοκυρά του σπιτιού θα  πρεπε μέχρι το απόγευμα το πολύ της παραμονής να είχε τελειώσει το  εργόχειρό τση γιατί πίστευαν ότι θα το τελείωναν οι καλλικάτζαροι…
Ένα έθιμο που μου μεταφέρθηκε είναι και αυτό με τους καλικάτζαρους.
Όλο το σαραντάμερο βάζουν ένα κόσκινο στην καμινάδα του σπιτιού, όταν θα ρθουν οι Καλικάντζαροι, μέχρις να μετρήσουν τις τρύπες του κόσκινου  να έχει ξημερώσει και  να φύγουν.Παράλληλα δε λένε ότι όσοι γεννηθούν παραμονές Χριστουγέννων γίνονται Καλικάντζαροι γι’ αυτό πρέπει να βάζουν μπροστά στο κρεβάτι τους μια σκάφη με νερό, ώστε  μόλις πάνε να σηκωθουν να πατουν μέσα στο νερό και να ξυπνούν και να μη γίνονται Καλλικάτζαροι, ενώ ταυτόχρονα σύμφωνα με αφήγηση της Ε.Σ. από το Μεγαλοχώρι: « τι όσοι έχουν γεννηθεί παραμονές Χριστουγέννων, όταν φθάνουν τέτοιες μέρες καταλαμβάνονται από μελαγχολία ( και τούτο γιατί θεωρείται αμάρτημα, να γεννώνται άνθρωποι την ημέρα που γεννήθηκε ο Χριστός).»
Τα παλιά τα χρόνια την παραμονή των Χριστουγέννων βάζανε έξω από την πόρτα ένα κόσκινο με πολλές τρύπες και σα ριβαίρνανε οι καλλικάτζαροι ώσπου να μετρήσουνε τις τρύπες του κόσκινου  κτυπούσε η καμπάνα οπότε απομακρύνονταν από τα σπίτια.
Στον Πύργο υπάρχει και το εξής χαρακτηριστικό στοιχείο της εορτής των Χριστουγέννων Τη δεύτερη μέρα γιορτάζει σύμφωνα με το έθιμο το εξωκκλήσι της Γέννησης στους Πρόποδες του Προφήτη. Απ όσο μπορώ να ξέρω πολύ παλιά πηγαίναν από βραδύς παραμονή των Χριστουγέννων όχι μόνο Πυργιανοί αλλά και από άλλα μέρη μαζί με τα φαναράκια τους  και κάνανε τον Εσπερινό των Χριστουγέννων εκει… μένανε το βράδυ στο Εκκλησάκι όσοι μπορούσαν και τιμούσαν τα Χριστούγεννα το επόμενο πρωι…..
Δεν είχαν στην ουσία κάποιο ιδιαίτερο έθιμο για τα Χριστούγεννά αλλά  βίωναν πολύ έντονα με θρησκευτική ευλάβεια  το Σαραντάμερο της Εορτής ….




Προσθήκη 23.12.2012






[1] Γ.Μ.Σ.: « Η Σαντορίνη μου», εκδόσεις Θ.Ν.
[2]Μ.Α.Ρούσσου: «Σαντορίνη - Ήθη, ΄Εθιμα και Παραδόσεις


Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2012

To μυριόκαλο της Σαντορίνης

της Νίκης Τσέκου
(άρθρο από το νέο υπό έκδοση βιβλίο της)

Στη Σαντορίνη υπάρχει ένα φυτό που θεωρείται ζιζάνιο . Το λένε: ‘Μυριόκαλο’ Για έναν ανεξήγητο λόγο, αυτό το φυτό εγώ από μικρή το συμπαθούσα. Μου άρεσαν τα όμορφα μπλε λουλουδάκια του που το καλοκαίρι, μέσα στα ξερόχορτα, αυτά έδιναν χρώμα στο άνυδρο τοπίο της Σαντορίνης και οι μέλισσες μέσα στην ξεραϊλα έβρισκαν σ’ αυτό καταφύγιο. 
Που να ήξερα τότε, ότι αυτό το φυτό μπορεί να είναι αγχολυτικό ! Από μικρή απορούσα γιατί να λένε Μυριόκαλο (Μύρια καλά) ένα φυτό που αν το πιάσει κανείς με το χέρι, θα γεμίσει η χούφτα του με μύρια αγκαθάκια . Το Μυριόκαλο, όπως μου είπε η μαμά μου το έβραζαν παλιά μαζί με Απήγανο και το έδιναν στις λεχώνες. Έψαξα να βρω το επιστημονικό όνομα του Μυριόκαλου και η απορία μου για το σαντορινιό του όνομα λύθηκε όταν έμαθα πως το λέγανε οι αρχαίοι Έλληνες. Το λέγανε Άγχουσα και το ζιζάνιο αυτό κάνει μύρια καλά!! 
Την Άγχουσα τη γνώρισα καλύτερα αναζητώντας το Νηπενθές , ένα φυτό που όπως αναφέρει ο Όμηρος, διώχνει το πένθος και τη μελαγχολία και κάνει τον άνθρωπο να ξεχνάει όλα τα κακά. Όποιος πιει από αυτό το βοτάνι, δεν χύνει πια δάκρυα όλη μέρα, ούτε αν ξαφνικά πεθάνει η μάνα του ή ο πατέρας του, ακόμα και αν μπροστά στα μάτια του με το μαχαίρι κόβουν τον αγαπημένο του αδερφό ή το μονάκριβο γιο του! Δεν μας δίνει άλλες πληροφορίες ο Όμηρος για το πιο φυτό είναι το Νηπενθές , μας λέει όμως ότι το φυτό αυτό είχε δώσει η Πολυδάμνα στην Ωραία Ελένη εκεί στην Αίγυπτο .Η Ελένη το έριξε στο κρασί του Τηλέμαχου και του έδιωξε το πένθος που τον βασάνιζε γιατί ο πατέρας του ο Οδυσσέας είχε εξαφανιστεί και τον θεωρούσε νεκρό. Επειδή την Άγχουσα στην αρχαία Ελλάδα , όπως αναφέρει ο Διοσκουρίδης την έβαζαν στο κρασί για να το κάνουν «ευφρόσυνο», να τους φτιάχνει δηλαδή τη διάθεση, σκέφτηκα μήπως η Άγχουσα που διώχνει το άγχος, είναι ένα από τα φυτά που θέτουν υποψηφιότητα να είναι το Νηπενθές που αναφέρει ο Όμηρος. 
Στα Ορφικά έπη (6ος π.Χ αιώνας) αναφέρεται η Άγχουσα η ερυθρή, που τη χρησιμοποίησε ο Ορφέας, μαζί με άλλα φυτά σε τελετή εξευμενισμού της Άρτεμης. Φυτρώνει στην Ευρώπη. Είναι σχετικά σπάνιο στη Βόρεια Ευρώπη και πιο κοινό στις κεντρικές τις νότιες περιοχές ,στη Μεσόγειο, και ιδιαίτερα στη Νότια Ελλάδα και Ιταλία. Φυτρώνει και στην Ασία ,μέχρι τον Καύκασο και το Πακιστάν. Εκεί στον Καύκασο το χρησιμοποίησε ο Ορφέας, στην περίοδο της Αργοναυτικής εκστρατείας, όπως διαβάζουμε στα Αργοναυτικά του Ορφέως. Φυτρώνει και στην Αφρική, ειδικά στη Βόρεια Αφρική, εκεί που η Πολυδάμνα έδωσε το Νηπενθές στην Ωραία Ελένη. Πάντως η προέλευσή του θεωρείται μεσογειακή. 14 Από τα 40 είδη Άγχουσας, στην Ελλάδα υπάρχουν τα 13 και παραπάνω. .Το επίθετό της : Άγχουσα ερυθρή, το έχει πάρει από το ερυθρό, το κόκκινο δηλαδή χρώμα που μπορεί να πάρει κανείς από τη ρίζα του φυτού αυτού. Είναι φυτό βαφικό. O Πλίνιος αναφέρει την Άγχουσα για το κόκκινο χρώμα που δίνει η ρίζα της, αλλά και στο Μεσαίωνα οι Αλχημιστές τη χρησιμοποιούσαν για να βάφουν κόκκινους τους λίθους. Μάλιστα, στην αρχαιότητα το ρήμα αγχουσίζομαι , σήμαινε χρησιμοποιώ άγχουσα, βάφω, χρωματίζω (κυρίως το πρόσωπο). Το πρόσωπο τους έβαφαν οι γυναίκες, για να είναι όμορφες. Γνωστό καλλυντικό η Άγχουσα ,από την αρχαιότητα, αναφέρεται στη Λυσιστράτη του Αριστοφάνη σαν ψιμύθιο, που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες για να βάφουν τα μάγουλά τους κόκκινα. Ο Γαληνός κατατάσσει την Άγχουσα στα καλλυντικά φυτά. Στις μέρες μας σε πολλά καλλυντικά υπάρχει μεταξύ άλλων συστατικών και η ρίζα ALKANET που δεν είναι άλλη από τη ρίζα της Άγχουσας. Αλκάνα είναι άλλο ένα όνομα της Άγχουσας.
Το επιστημονικό της όνομα : Anchusa officinalis σημαίνει ότι είναι φαρμακευτικό, αφού αυτό σημαίνει το επίθετο: officinalis. . Ο Διοσκουρίδης , ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος και ο Γαληνός του αποδίδουν πολλές θεραπευτικές ιδιότητες .Έψαξα και βρήκα θεραπευτικές του χρήσεις: Το υπέργειο τμήμα του θεωρείται διουρητικό, επουλωτικό, αποχρεμπτικό και μαλακτικό. Παλαιότερα το χρησιμοποιούσαν για τη θεραπεία του στομαχικού έλκους. Βοηθά στην επούλωση χρόνιων ελκών, έντονων φλεγμονών και εγκαυμάτων. Βοηθά σε προβλήματα σπλήνας και άμμου στα νεφρά ενώ σκοτώνει και τα σκουλήκια στο έντερο. Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε το φυτό αυτό σε προβλήματα πόνου της πλάτης, μώλωπες από πτώσεις, ευλογιά, ιλαρά και τσιμπήματα εντόμων ή φιδιών.
Στη λαϊκή ιατρική η Αγχούσα χρησιμοποιείται και κατά της διάρροιας. Το χρησιμοποιούσαν επίσης για να θεραπεύει δοθιήνες, φλεγμονές και ευαίσθητα δέρματα. Δινόταν επίσης από το στόμα ως καθαρτικό και για τον βήχα.
Χρησιμοποιείται εξωτερικά υπό μορφή αλοιφής για θεραπεία μωλώπων, τραυμάτων, πληγών, για κοψίματα, φλεβίτιδα. Εσωτερικά λαμβάνεται υπό μορφή εγχύματος ως μαλακτικό και για τη θεραπεία του βήχα Εξωτερικά τα φύλλα της Άγχουσας έχουν χρησιμοποιηθεί για τραύματα και πληγές. Τα φύλλα της έχουν χρησιμοποιηθεί επίσης εξωτερικά, σε ισχιαλγία. Εσωτερικά έχει χρησιμοποιηθεί ,ως ένα ήπιο αποχρεμπτικό, και του συναχιού. Έχουν χρησιμοποιηθεί επίσης σε ισχιαλγία. Εσωτερικά έχει χρησιμοποιηθεί ως ένα ήπιο αποχρεμπτικό. Το επίθετο λοιπόν officinalis , φαρμακευτικό δηλαδή, δικαιολογείται από τις θεραπευτικές χρήσεις της Άγχουσας, όπως δικαιολογείται και το Σαντορινιό της όνομα: Μυριόκαλο. 
Εκείνο όμως που κάνει το φυτό αυτό περισσότερο ενδιαφέρον, είναι το κύριο όνομα του : Άγχουσα. Το όνομα Anchusa είναι αρχαίο ελληνικό και έχει σχέση με το άγχος. Εγώ θα έλεγα και με το πένθος. Νηπενθές σημαίνει αυτό που διώχνει τι πένθος και το μωβ χρώμα στις μέρες μας ταυτίζεται με το πένθος.
Μωβ χρώμα έχουν και τα άνθη της Άγχουσας .Άλλα ονόματα της Άγχουσας είναι: Αλκάνη και Λύκοψις. Ένα από τα λαϊκά ονόματα της είναι: «Βοϊδόγλωσσα” και πρόκειται για συνέχεια του αρχαίου ελληνικού ονόματος της Άγχουσας, “βούγλωσσον” το οποίο χρησιμοποίησε ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρίδης, γιατί κάποια είδη Άγχουσας έχουν φύλλα που μοιάζουν με γλώσσα βοδιού. 
Άλλο είδος από την οικογένεια της Άγχουσας, είναι αυτό που οι αρχαίοι το ονόμαζαν : «Κυνόγλωσσον » . Κύνας ήταν ο σκύλος . Και σήμερα το λένε: Σκυλόγλωσσο, γιατί τα φύλλα του μοιάζουν με γλώσσα σκύλου. Είναι κι αυτό φυτό φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό . Μερικά άλλα είδη υπάρχουν ακόμη αυτοφυή στην Ελλάδα με τα κοινά ονόματα Σκυλόγλωσσο και Γοργογιάννι. Το λένε Γοργογιάννι, γιατί θα γιάνει γρήγορα όποιος το χρησιμοποιήσει. Είναι ένα γενικό διεγερτικό. Χρησιμο¬ποιείται και για την ανάρρωση μετά από βαρείες αρρώστιες, δικαιολογώντας έτσι ίσως, το όνομα « Γοργογιάννι», αφού κάνει τον άρρωστο να γιένει γοργά. Είναι επίσης τονωτικό της πέψης 
.Χρησιμοποιούνται τα άνθη και τα φύλλα του ως κατάπλασμα κατά των εγκαυμάτων. Το υπέργειο τμήμα θεωρείται μαλακτικό και αντιδιαρροϊκό ,καταπραϋντικό και ελαφρά ναρκωτικό. Και η ρίζα του είναι καταπραϋντική και ναρκωτική και τα σπέρματα τοξικά. 
Ηπατοτοξικά και συμπληρώματα.
Θέλω να τονίσω τις δύο αυτές ιδιότητες του φυτού που ανήκει στην οικογένεια της Άγχουσας.
• Το ότι είναι και είναι φυτό κάπως υπνωτικό, ναρκωτικό, το έκανε να κερδίσει πόντους στην υποψία ότι μπορεί να ήταν το φυτό που χρησιμοποίησε η Ελένη για να κάνει διώξει τη λύπη από τους ανθρώπους της παρέας της στο παλάτι . Πάντως , στη φαρμακοποιία συνδυάζεται με μικρή ποσότητα οπίου, και αυτός είναι ο τρόπος με τον όποιο πρέπει να γίνεται η χρήση του, όπως διάβασα.
• Τα φυτά της οικογένειας της Άγχουσας όμως είναι και ηπατοτοξικά, παρά το ότι τα φύλλα του Κυνόγλωσσου χρησιμοποιούνται κατά των παθήσεων του ήπα¬τος. Σας φαίνεται παράξενο αυτό; Θα δούμε παρακάτω τι συμβαίνει. 
Υπάρχει και ένα άλλο πολύ συγγενικό φυτό της Άγχουσας. Το σημερινό του επιστημονικό όνομα είναι Borago και μπορεί να το ακούσετε να το λένε και Βοραγινό, Μποράντζα ή Βοράτσινα, Μπουράντζα ή Αρμπέτα. Το λατινικό του όνομα, borago officinalis μας πληροφορεί ότι κι αυτό είναι φαρμακευτικό . Η οικογένεια της Άγχουσας, στα λατινικά έχει πάρει το όνομά της από το Borago και λέγεται Boraginaceae. Η οικογένεια αυτή αποτελείται από φυτά που στα συστατικά τους έχουν το αλκαλοειδές Πυρολιζιδίνη, Οι επιστήμονες ασχολήθηκαν με το αλκαλοειδές pyrrolizidine, όταν διαπιστώθηκαν ηπατικές βλάβες και καρκίνο σε ανθρώπους που έκαναν ακατάλληλη χρήση του βοτάνου Borago , του Senecio vulgaris, του Symphytum officinale (Comfrey) , του Tussilago farfara (coltsfoot) και κάποιων κινέζικων φυτών, υπό μορφή συμπληρωμάτων ή φυτικών φαρμάκων. 2.500 φυτικά σκευάσματα από αντίστοιχα φυτά απαγόρευσε η Γερμανική κυβέρνηση να κυκλοφορούν εξ αιτίας της περιεκτικότητάς τους σε Πυρρολιζιδίνη. Στην Ελλάδα όμως, αν μπείτε στο Ίντερνετ, θα δείτε ότι πουλιούνται μια χαρά και μάλιστα οι περισσότερες εταιρείες που τα διαφημίζουν, δεν αναφέρουν τις πιθανές παρενέργειες από τη μακρόχρονη και αλόγιστη χρήση των συμπληρωμάτων αυτών. Βρήκα μια από τις εταιρείες που προωθεί το Borago στο Ίντερνετ, να γράφει μόνο στο τέλος του σχετικού κειμένου της ότι : «Οι παρενέργειες , από τη χρήση του σκευάσματος αυτού, μπορεί να περιλαμβάνουν πρήξιμο, ναυτία, δυσπεψία και κεφαλαλγία Το αλκαλοειδές pyrrolizidine, βρέθηκε ότι περιέχεται σε πάνω από 6.000 φυτά. Έχει υπολογιστεί ότι το 3% των ανθοφόρων φυτών του πλανήτη περιέχουν αυτό το αλκαλοειδές το οποίο αναπτύσσεται στα φυτά αυτά ως αμυντικός μηχανισμός, για να τα προστατέψει από τα φυτοφάγα έντομα. Έντομα που έχουν καταναλώσει τα φυτά αυτά έχουν με τη σειρά τους το αλκαλοειδές αυτό στο σώμα τους. Μπορεί να βρεθεί ότι υπάρχει και σε κάποια δημητριακά, ή ότι έχει περάσει στο γάλα των ζώων, στα εντόσθια, στα αυγά ή στο μέλι. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει διεθνής ρύθμιση να γίνεται έλεγχος για την περιεκτικότητα της Πυρρολιζιδίνης σε τρόφιμα , αλλά μόνο σε βότανα και φυτικά φάρμακα. Η ηπατοτοξική δράση της μπορεί να προκαλέσει ηπατική φλεβοαποφρακτική νόσο και καρκίνο του ήπατος . Είναι καρκινογόνο .
Borrago είναι το λατινικό όνομα του φυτού και προέρχεται από τη λέξη Burra, που σημαίνει ακατέργαστο μαλλί, ύφασμα χοντρό και τριχωτό, γιατί και το φυτό αυτό είναι τριχωτό, όπως η Άγχουσα. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το όνομα : Borago. Άλλοι λένε ότι το όνομά του προέρχεται από την αραβική λέξη «abu rache», που σημαίνει ο πατέρας του ιδρώτα. Πράγματι, λόγω της περιεκτικότητάς του σε χλωρικό άλας του καλίου είναι εφιδρωτικό.
Επειδή όμως εμείς αναρωτιόμαστε στο πλαίσιο αυτής της μελέτης, αν η Άγχουσα ήταν ή όχι, το φυτό που έδιωχνε τη λύπη, το Νηπενθές δηλαδή που έδωσε η Πολυδάμνα στην Ελένη εκεί στην Αίγυπτο, θα πρέπει να σας τονίσω ότι , όπως είπαμε, και η Άγχουσα φύεται και στην Αίγυπτο, όπως φύεται εκεί και το συγγενικό της φυτό το Borago το οποίο έχει κι αυτό αντικαταθλιπτικές ιδιότητες . Μάλιστα, ο Πάρκινσον έλεγε ότι το Mποράγκο μαλακώνει το χαρακτήρα και είναι ιδανικό για την καταπολέμηση του στρες . 
Ίσως να σας έχει κάνει εντύπωση, ότι το Borrago σας το αναφέρω με το Λατινικό του όνομα, με το οποίο είναι γνωστό. Συνήθως αναφέρω τα φυτά της ελληνικής χλωρίδας με το αρχαίο τους ελληνικό όνομα. Επίτηδες δεν σας ανέφερα ως τώρα το αρχαίο ελληνικό όνομα του Borrago, γιατί θέλω να μιλήσουμε εκτενέστερα για το αρχαίο ελληνικό όνομα του φυτού αυτού και να επιβεβαιωθεί άλλη μια φορά, η άποψη του αρχαίου φιλοσόφου Πλάτωνα, ότι τα ονόματα για τα πράγματα δεν είναι τυχαία. Αυτό το φυτό λοιπόν, που εμείς σήμερα το λέμε Borrago,
294
οι αρχαίοι Έλληνες τον ονόμαζαν :Καρδιαγωγόν. 
Το αρχαίο του όνομα «Καρδιαγωγόν» μας δίνει ακριβώς το νόημα της χρήσης του. O Άγγλος Βοτανολόγος John Evelyn, το δέκατο έβδομο αιώνα βοτανολόγος , είπε ότι το Μποράγκο μπορεί να γιατρέψει τον υποχόνδριο και να δώσει την ευθυμία στον αγέλαστο φοιτητή. Έχει χρησιμοποιηθεί σε άτομα αποθαρρυμένα, με 
βαριά καρδιά, καταβεβλημένα, με κατάθλιψη , νευρικότητα, αϋπνία, λιποθυμία, ζάλη, μελαγχολία. Έχει χρησιμοποιηθεί σε υπερκόπωση, νευρικότητα, εξάντληση. Ιδιαίτερα σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες. 
Δεν είναι Ψυχαγωγόν, δηλαδή δεν άγει την ψυχή προς τα πάνω, αλλά άγει την καρδιά προς τα πάνω. Η λέξη κουράγιο που χρησιμοποιούμε εμείς σήμερα, προέρχεται από τη λατινική έκφραση "cor ago", που σημαίνει :κινώ την καρδιά.. Η λέξη κουράγιο σημαίνει : καρδιά άγω. Η λέξη: Καρδιαγωγόν λοιπόν είναι το ίδιο με τη λέξη : κουράγιο. "Ego borago gaudia semper ago" έγραψε για το φυτό αυτό ο Πλίνιος επαναλαμβάνοντας έναν αρχαίο στίχο που σημαίνει : “Εγώ, το Μποράγκο, δίνω πάντα κουράγιο». Η Λατινική ονομασία του φυτού Borago είναι παραφθορά της λέξης corrago, έχοντας τη ρίζα cor, «καρδιά», και τη λατινική λέξη: ζω. Ονομάστηκε έτσι, γιατί έχει τονωτική επίδραση και ενισχύει τη καρδιά. 
Είναι ενδιαφέρον, ο βοτανολόγος Χένσλοου ισχυρίστηκε ότι το όνομα του φυτού Borago, προέρχεται από την κελτική λέξη barrach, που σημαίνει «ένας άνθρωπος του θάρρους». 
Ο Τηλέμαχος, χρειαζόταν κουράγιο για να αντιμετωπίσει τους μνηστήρες της μητέρας του της Πηνελόπης , που είχαν καταλάβει το παλάτι του πατέρα του, του Οδυσσέα, ενώ εκείνος έλειπε στον πόλεμο. Χρειαζόταν κουράγιο, περισσότερο τώρα που ο πόλεμος είχε τελειώσει, αλλά ο πατέρας του ήταν εξαφανισμένος. 
Είναι τυχαίο άραγε ότι οι στρατιώτες στην αρχαία εποχή έβαζαν τα λουλουδάκια του Καρδιαγωγού, μέσα στο κρασί τους, για να ευθυμήσουν, επειδή τους έδινε κουράγιο, ενώ συγχρόνως έδιωχνε τη μελαγχολία κι έφερνε χαρά; Είναι τυχαίο ότι , για τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους, το Βoragο ήταν ένα ισχυρού ιατρικού ενδιαφέροντος βότανο, που εγγυόταν το θάρρος στη μάχη; Ο Πλίνιος το ονομάζει « ευφρόσυνον», όπως ονομάζει ο Διοσκουρίδης το κρασί της Άγχουσας, γιατί όπως γράφει, το Καρδιαγωγόν, κάνει τον άνθρωπο χαρούμενο, με καλή διάθεση. Πράγματι, οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι το Καρδιαγωγόν το χρησιμοποιούσαν ως ηρεμιστικό για την καρδιά. Θεωρούσαν ότι το εν λόγω βότανο μπορούσε να εμψυχώσει αυτόν που το χρησιμοποιεί. Ακόμα και το Μεσαίωνα, χρησιμοποιούσαν και το Boragο μέσα στο κρασί προκειμένου να ξορκίσουν τη μελαγχολία .
Είναι λοιπόν το Καρδιαγωγόν, το φυτό της χαράς». Οι παλιοί εξυμνούσαν τις αρετές του Μποράγκο, ξεχωρίζοντας την ικανότητα του να εξαφανίζει τη μελαγχολική διάθεση. Ο ημερολογιογράφος του 17ου αιώνα John Evelyn έγραψε πως το Μποράγκο ήταν “εγνωσμένης αξίας για την αναζωογόνηση του υποχονδριακού και για να δώσει κέφι στον μαθητή που διαβάζει πολύ”. ΄Φυτό της χαράς λοιπόν, αλλά και φυτό που δίνει κουράγιο! Κάποιος που το δοκίμασε ως ανθοϊαμα, είπε ότι η αίσθηση που του προξένησε, ήταν : το συναίσθημα της χαράς, και αυτού του είδους τη δύναμη που σου λέει "προχώρα, καλά θα πας". 
Και ο Gerard λέει ότι ανακουφίζει την καρδιά και διώχνει τη λύπη . Πολλοί λοιπόν συμφωνούν με την άποψη του Διοσκουρίδη και του Πλίνιου, ότι το Καρδιαγωγόν, το Borago όπως το λέμε σήμερα, πρέπει να ήταν το «Νηπενθές». Άλλοι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, ταύτισαν το Νηπενθές με τον Μανδραγόρα, άλλοι με την ινδική Κάνναβι, άλλοι με το Κενταύριο Χειρώνειο και άλλοι με το όπιο.

Εγώ λέω, από όσα είπαμε παραπάνω, ότι ένα από τα φυτά της οικογένειας της Άγχουσας, έχουν πολλές πιθανότητες να ήταν το Νηπενθές της Ελένης. Μπορεί να ήταν το Borago, αλλά μπορεί να ήταν και η Άγχουσα. Κλίνω περισσότερο προς την άποψη που εξέφρασαν οι αρχαίοι , Πλούταρχος και Γαληνός , οι οποίοι ταυτίζουν το Νηπενθές με την Άγχουσα, αφού η Άγχουσα περιέχει περισσότερα αλκαλοειδή, από όσα το Καρδιαγωγόν Borago.Και τα δύο πάντως τα γνώριζαν οι αρχαίοι ως παυσίλυπα, ότι έδιωχναν τη λύπη δηλαδή, όπως και το Νηπενθές του Ομήρου. 

Τι λέει άραγε η Ομοιοπαθητική για όλα αυτά; Όπως είπαμε το φυτό αυτό πρέπει να μελετηθεί καλύτερα από τους γιατρούς, αλλά και από τους Ομοιοπαθητικούς. Ελάχιστοι είναι αυτοί που το ξέρουν και από αυτούς, οι περισσότεροι το ξέρουν μόνο ως φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του στομάχου και του έλκους του δωδεκαδακτύλου .
Βρήκα μόνο 26 συμπτώματα καταγεγραμμένα για το ομοιοπαθητικό φάρμακο "Borago Officinalis" (borag-off.). Εκείνο που επιβεβαιώνει η Ομοιοπαθητική με τα συμπτώματα που έχει καταγράψει , είναι ότι πράγματι το Borago είναι ηπατοτοξικό. Το συμπεραίνουμε αυτό , από το γεγονός, ότι ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, είναι από τα κύρια φάρμακα (στη 2η δύναμη) για συμπτώματα στην περιοχή του ήπατος και για κίρρωση του ήπατος.
Επίσης, ο ασθενής που χρειάζεται το φάρμακο αυτό, έχει θορύβους σαν σφυρίγματα μέσα στο αυτί, που μπορεί να είναι σύγχρονοι με το σφυγμό του. Έχει πόνο στις αρθρώσεις. Πόνο στις αρθρώσεις που η θερμότητα τον επιδεινώνει , (όπως την Pulsatilla κ.λ.π.). Γενικά έχει αίσθηση ζέστης. Έχει οίδημα στο πρόσωπο.
Μπορεί να έχει υπεραιμία στο πρόσωπο. Κόκκινο πρόσωπο. Κόκκινη γλώσσα, κόκκινη προς το βυσσινί 
Εκείνο όμως που μας ενδιαφέρει περισσότερο, είναι η ψυχοσύνθεση του ατόμου που χρειάζεται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο. Από τα ψυχονοητικά συμπτώματα που βρήκα ,μπορούμε να σχηματίσουμε την εικόνα ενός ατόμου που έχει την τάση να κριτικάρει τους άλλους. Είναι κουτσομπόλικο άτομο. Είναι αυταρχικό , δογματικό, δεσποτικό. Είναι κακόβουλο, μοχθηρό, εκδικητικό άτομο. Είναι καυγατζής , οξύθυμος, έχει εριστική διάθεση και τη διάθεση να επιπλήττει. Μπορεί να εμφανίσει, οργή, μανία. Θυμώνει. Προσβάλλεται εύκολα και παίρνει κάθε τι από την κακή πλευρά. Είναι ισχυρογνώμων, ξεροκέφαλο άτομο. Είναι άτομο που διαθέτει σοβαρότητα και ειλικρίνεια. Είναι ένα άτομο που το βελτιώνει η απασχόληση στα ψυχονοητικά του συμπτώματα. 
Αν το άτομο που χρειάζεται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, είναι γυναίκα, ίσως να είναι μια γυναίκα στην εμμηνόπαυση, ή μια γυναίκα που έχουν διαταραχθεί οι ορμόνες της, αφού όπως είπαμε το Borago ρυθμίζει τη λειτουργία των επινεφριδίων. Σχηματίζουμε την εντύπωση ότι πρόκειται για μια γυναίκα , που αν δεν ξέραμε το Borago, μπορεί να της δίναμε Sepia ή Lachesis.
Για το άτομο που χρειάζεται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, θα σκεφτόμαστε ίσως το Lycopodium αν το συνδυάζαμε και με τα συμπτώματα του ήπατος ή Nux- vomica για τη νευρικότητα και την επικριτικότητα. Το αίσθημα της ζέστης θα μας μπέρδευε λίγο και το ότι επιδεινώνεται ο πόνος με το ζεστό και θα σκεφτόμαστε ίσως την Pulsatilla. Και για να σιγουρευτούμε, θα κάναμε ευρετηριολόγηση. 
Έκανα ευρετηριολόγηση με βάση τα 13 από τα 15 ψυχονοητικά συμπτώματα που σας ανέφερα παραπάνω και σε σειρά και βαθμολογία, βγήκε : πρώτο το Ars με 11 συμπτώματα /12, με 27 βαθμούς. Η Nux vomica 10/12με 24 ,Lycopodium10/12 με 21, Sulphur 10/12με 21, η Sepia 9/12με 19 βαθμούς, το Cuprum με 11/12 με 18 βαθμούς, η Calcarea-carb 10/12 με 18 βαθμούς και η Lachesis 12/13 με 18. Ακολουθούν άλλα φάρμακα με μικρότερη βαθμολογία, αλλά το Borago βγήκε πολύ πίσω, εικοστό ένατο , καλύπτοντας , βέβαια 13/13 συμπτώματα, αφού έβαλα στην ευρετηριολόγηση τα 13 ψυχονοητικά συμπτώματα που βρήκα καταγεγραμμένα για το Borago.Όμως η βαθμολογία του συνολικά είναι 13, πολύ πίσω δηλαδή από τα άλλα πολύχρηστα φάρμακα που βγήκαν μπροστά, όπως γίνεται συνήθως στην ευρετηριολόγηση. Αν δεν το ξέρουμε δηλαδή το Borago καλά, δεν θα το επιλέγαμε ποτέ για το συγκεκριμένο άτομο, γιατί ασφαλώς δεν θα βάζαμε τα συμπτώματα όπως ακριβώς τα βρήκα εγώ καταγεγραμμένα.. Εμείς θα βγάζαμε κάποιες ρούμπρικες από το ιστορικό του ασθενούς, όπως εμείς θα ερμηνεύαμε από αυτά που μας είπε και αυτά που παρατηρήσαμε. Και θα μας έβγαινε μπροστά ένα από τα πολύχρηστα φάρμακα. Γι’ αυτό χρειάζεται να μελετούμε πολλές εικόνες ομοιοπαθητικών φαρμάκων, για να γνωρίζουμε ποια είναι η κύρια ιδέα τους, η κεντρική τους ιδιαιτερότητα, η ουσία τους, για να μπορούμε να τα φέρουμε στο προσκήνιο όταν χρειάζεται. Η Ομοιομυθική μας βοηθάει σ’ αυτό. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, έχουμε τη Μυθολογία που μας μιλάει για το Νηπενθές το παυσίλυπον, τη λαογραφία που μας λέει ότι το Καρδιαγωγόν – Borago βοηθούσε τους μαχητές να πάρουν κουράγιο, έχουμε και τη Βοτανοθεραπευτική που μας λέει ότι το χρησιμοποιούσαν για χίλιες δυο παθήσεις, μεταξύ των οποίων και για μελαγχολία και νευρική υπερένταση. Ο κοινός παρονομαστής, όλων αυτών, είναι η άσχημη διάθεση αυτού του ασθενούς που πρέπει να θεραπεύσουμε. Γιατί έχει όμως αυτό το άτομο κακή διάθεση; 
Κράτησα για το τέλος δύο ψυχονοητικά συμπτώματα . Αυτά τα συμπτώματα νομίζω ότι κρύβουν όλη την ουσία του φαρμάκου Borago και θα σας τα αναλύσω ομοιομυθικά για να σας κάνω να σκεφτείτε για άλλη μια φορά, ότι η Ελληνική Μυθολογία μπορεί να φαίνεται σαν παραμύθι, αλλά είναι γνώση. Κρύβει στους Μύθους της αλήθειες !
Και η αλήθεια στην περίπτωση αυτού του φαρμάκου που οι αρχαίοι ονόμαζαν Καρδιαγωγόν βρίσκεται στα εξής δύο συμπτώματα: 
Το άτομο λοιπόν που χρειάζεται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο , εμφανίζει κατάθλιψη. Αυτό συμφωνεί και με όσα μας είπε ο Διοσκουρίδης, ο Πλίνιος, η Λαογραφία και η Βοτανοθεραπευτική. Ασφαλώς συμφωνεί και η Μυθολογία, αφού μας λέει ότι το Νηπενθές έδιωχνε τη θλίψη. Κατάθλιψη λοιπόν, είναι ζωγραφισμένη και στο πρόσωπο του νεαρού Τηλέμαχου, του γιου του Οδυσσέα. Το όνομά του, Τηλε+μάχη , σημαίνει αυτός που μάχεται από μακριά, σύμφωνα με την επικρατούσα ερμηνεία. Ο Τηλέμαχος δεν πήγε στη μάχη, δεν πήγε δηλαδή στον Τρωικό πόλεμο. Έμεινε μακριά, αφού γεννήθηκε όταν ο πατέρας του εγκατέλειψε την Ιθάκη για να πάει στον πόλεμο. Λένε μάλιστα, ότι το όνομα :Τηλέμαχος, δηλώνει τον πατέρα του, τον Οδυσσέα, που , μάχεται τηλε-, δηλαδή μακριά. Αυτό, το ότι ο πατέρας ήταν μακριά, είναι και η ουσία του ομοιοπαθητικού φαρμάκου Borago! Σας κάνει εντύπωση αυτό;
Ο Τηλέμαχος στη Μυθολογία εμφανίζεται πάντα θλιμμένος, λυπημένος. Γιατί ήταν λυπημένος ο Τηλέμαχος; Για την κατάσταση που επικρατούσε στο παλάτι του πατέρα του, μετά την αναχώρηση του Οδυσσέα για τον πόλεμο.
Η μητέρα του η Πηνελόπη, θλιμμένη , μόνη με ένα μωρό παιδί, ύφαινε και ξε-ύφαινε για να αποφύγει τους μνηστήρες.
Οι μνηστήρες όλο και πλήθαιναν , ώσπου στο παλάτι η κατάσταση που επικρατούσε μπορεί να περιγραφεί μόνο με τη φράση: «Μπάτε σκύλοι αλέστε και αλεστικά μην δώσετε»!
Έτρωγαν έπιναν οι μνηστήρες και καλοπερνούσαν , λεηλατούσαν, είχαν και το Φήμιο και τους ψυχαγωγούσε με τη μουσική του, περιμένοντας να αποφασίσει η Πηνελόπη ποιον θα παντρευτεί. 
H Πηνελόπη τους έλεγε τάχα ότι θα αποφάσιζε ποιον θα παντρευτεί όταν τελειώσει την ύφανση του σάβανου του πεθερού της του γέρο βασιλιά Λαέρτη. 
Ο Τηλέμαχος, μεγάλωνε σ’ αυτό το περιβάλλον. Η μάνα του τον πρόσεχε, αλλά έλειπε ο πατέρας. Οι μνηστήρες σπαταλούσαν το βιος του πατέρα του. Ανδρική γονική παρουσία δεν υπήρχε στο σπίτι, γιατί ακόμα και ο παππούς , ο οποίος θα μπορούσε να υποκαταστήσει το ανδρικό γονεϊκό πρότυπο, αποσύρθηκε από τη ζωή του Τηλέμαχου. 
Ο γέρο-Λαέρτης , αφού πέθανε η γυναίκα του από τον καημό της για τον γιο της που τόσο καιρό έλειπε στα ξένα, γερασμένος πρόωρα και από τον καημό του που ο γιος του έλειπε, είχε αποτραβηχτεί σ’ ένα χτήμα του έξω από την πολιτεία.
Ο εγγονός του ο Τηλέμαχος, ήταν πολύ παιδί ακόμα, διαφέντευε την περιουσία και το βασίλειο , αλλά δεν μπορούσε να πάρει πρωτοβουλίες. Μόνο ο φίλος του πατέρα του, ο Μέντορας, νοιαζόταν για το σπίτι του Οδυσσέα. 
Με αυτά που σας είπα ως τώρα τι φάρμακο θα σκεφτόσαστε να δώσετε στον Τηλέμαχο;Αν σκεφτούμε σύμφωνα με τη Γνωστική Ομοιοπαθητική, θα του δίνατε μια Calcarea carbonica , αφού δεν έχει την ασφάλεια του πατέρα και αφού κινδυνεύει η περιουσία του από τους μνηστήρες; Τι είναι η Calcarea; Είναι Ασβέστιο. Θα πρέπει να σας πω εδώ, ότι ένα από τα συστατικά του φυτού Borago, είναι το Ασβέστιο. Είναι τυχαίο άραγε ότι το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο ταιριάζει σε άτομα που έχουν άγχος για την οικογένειά τους; Η οικογένεια δεν είναι η πρώτη ομάδα στην οποία εντασσόμαστε; Ποιο είναι το ομοιοπαθητικό φάρμακο για τα άτομα που έχουν θέμα με την ομάδα; Το Κάλιο. Είναι τυχαίο άραγε που το φυτό Borago περιέχει και Κάλιο; Το Κάλιο στην Ομοιοπαθητική έχει σχέση με την ομάδα. Ομάδα είναι και οι φίλοι. Πως θα σχολιάζατε το γεγονός ότι οι Ιθακήσιοι δεν βοήθησαν τον Τηλέμαχο; Δεν είχε υποστήριξη από δικούς του φίλους, αλλά από φίλους του πατέρα του. 
Θα του δίνατε όμως του Τηλέμαχου και μια Magnesia , αφού προφανώς θα νοιώθει σαν ορφανό, από πατέρα; Ε, λοιπόν, και Μαγγνήσιο περιέχει το φυτό Borago!
Ο Τηλέμαχος, , είναι πια είκοσι χρονών και όπως λέει ο Ι. Κακριδής, παρά το ότι μεγάλωσε είναι άπραγος και δεν έχει τη δύναμη να επιβληθεί και να βάλει τάξη στο σπίτι του. Ο Όμηρος, βάζει την Αθηνά να τονίσει ότι ο Τηλέμαχος έπρεπε να σκοτώσει τους μνηστήρες της μητέρας του. Όμως ο Τηλέμαχος, μένει μακριά από τη μάχη με τους μνηστήρες. Τι Τηλέ-μαχος θα ήταν άλλωστε αν δεν είχε θέμα με τις μάχες; Ποιο φάρμακο θα δίνατε σε ένα άτομο που θα είχε θέμα με τις μάχες, τους πολέμους και τους καυγάδες; Ferrum, δηλαδή φάρμακο από Σίδηρο. Έ, λοιπόν και Σίδηρο περιέχει το φυτό Borago!Επίσης το φυτό αυτό ως βοτανοθεραπευτικό, βοηθάει στην απορρόφηση του Σιδήρου από τον οργανισμό. Όπως φαίνεται ο Τηλέμαχος δεν είχε και πολύ Σίδηρο στον οργανισμό του. Αναιμική μου φαίνεται η συμπεριφορά του. Όπως είπαμε, το άτομο που χρειάζεται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, είναι καβγατζής ,οξύθυμος, έχει εριστική διάθεση. Μπορεί να εμφανίσει, οργή, μανία. Θυμώνει. Προσβάλλεται εύκολα και παίρνει κάθε τι από την κακή πλευρά. Είναι κακόβουλο, μοχθηρό, εκδικητικό άτομο. Ο Τηλέμαχος όμως, μέχρι στιγμής, είναι στο άλλο άκρο. Είναι :Τηλέμαχος, δηλαδή μακριά από μάχες και καυγάδες. Ώσπου η θεά Αθηνά, κατεβαίνει στην Ιθάκη, για να ξεσηκώσει τον Τηλέμαχο, που είχε εν τω μεταξύ μεγαλώσει, να κοιτάξει σαν γιος βασιλιά να βάλει κάποια τάξη στα πράγματα στο παλάτι και έπειτα να ταξιδέψει στην Πύλο και στη Σπάρτη και να ζητήσει πληροφορίες για το χαμένο πατέρα του.
Φτάνοντας η Αθηνά στην Ιθάκη, παίρνει την όψη του Μέντoρα , που ήταν από παλιά φίλος του Οδυσσέα. Ο Τηλέμαχος, όπως λέει ο Όμηρος εκείνη την ώρα καθόταν ανάμεσα στους μνηστήρες με πικραμένη καρδιά « τετιημένος ἦτορ « γράφει ακριβώς ο Όμηρος. Ήτορ είναι η καρδιά. Ποιο φυτό είναι αυτό που διώχνει τη θλίψη από την καρδιά; To Καρδιαγωγόν-Borago και η Άγχουσα. Για την Άγχουσα δεν έχουμε ομοιοπαθητική εικόνα, όπως συμβαίνει συνήθως με τα φυτά της ελληνικής χλωρίδας. Το Borago , επειδή έγινε γνωστό στη Δύση , ως θεραπευτικό βότανο το 13ο αιώνα μετά Χριστό, ασχολήθηκαν οι δυτικοί βοτανοθεραπευτές μαζί του . Μέχρι τότε το θεωρούσαν ζιζάνιο, ενώ οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν πολλά χρόνια πριν από το Χριστό τις ιδιότητες του. Πολύ πρόσφατα σχετικά , το 1997 , ασχολήθηκαν και κάποιοι Δυτικοί Ομοιοπαθητικοί μαζί του. Οι Έλληνες Ομοιοπαθητικοί όμως , δεν επιτρέπεται να μην γνωρίζουν την Άγχουσα και το αδερφάκι της το Καρδιαγωγόν , ως ομοιοπαθητικά φάρμακα!
Εσείς που τώρα έχετε υπ’ όψη σας ότι το Καρδιαγωγό ως ομοιοπαθητικό φάρμακο θεραπεύει κατάθλιψη, θα σκεφτόσαστε το Borago για τον Τηλέμαχο; 
Με πικραμένη καρδιά λοιπόν ήταν ο Τηλέμαχος . Γιατί; Μας το λέει ο Όμηρος: «τον τρανό θυμόταν κύρη του και σκεφτόταν να πρόβαινε από κάπου και τους μνηστήρες διασκορπίζοντας από το σπίτι, πάλε να γίνει αφέντης στο παλάτι του και ρήγας τιμημένος!».
Όταν συναντάει τη μεταμφιεσμένη σε Μέντορα Αθηνά, ο Τηλέμαχος παραπονιέται για τη μοίρα του και ο ψευτο-Μέντορας- Αθηνά, του δίνει κουράγιο .Τρεις είναι οι λέξεις που ξεχωρίζουν και δίνουν το στίγμα της ιδιοσυγκρασίας του Τηλέμαχου: πικραμένος, του λείπει δύναμη και κουράγιο. Ποιο φυτό είναι αυτό που δίνει δύναμη και κουράγιο σε αυτούς που πρέπει να παλέψουν και ξεπικραίνει την καρδιά , σύμφωνα με τους αρχαίους; Το Καρδιαγωγόν Borago.Τυχαίο; 
Ο ψευδο-Μέντορας συμβουλεύει τον Τηλέμαχο να φύγει και να πάει να μάθει νέα για τον πατέρα του και αν μάθει πως πέθανε, να γυρίσει πίσω και να σκοτώσει τους μνηστήρες, είτε αντρίκια, είτε με δόλο. Γιατί άραγε η Αθηνά υποθέτει ότι μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσει δόλο ο Τηλέμαχος για να σκοτώσει τους μνηστήρες; Γιατί δεν είναι σίγουρη ότι είναι ικανός να παλέψει με τους μνηστήρες αντρίκια! Γιατί ο Τηλέμαχος, είναι Τηλέ-μαχος! 
Η Αθηνά έδωσε κουράγιο και συμβουλές στον Τηλέμαχο και έφυγε. 
Ιδού τι γράφει στη συνέχεια ο Ι. Κακριδής, στην 5τομη Ελληνική Μυθολογία: «Μόνο ένας θεός θα είχε τη δύναμη να φυσήξει μέσα στον Τηλέμαχο τόση ορμή και κουράγιο, βγάζοντάς τον από την παθητική στάση που τον χαρακτήριζε. Από τη μια στιγμή στη άλλη τον έκανε άντρα. Έτσι ο Τηλέμαχος ένοιωσε πως ωρίμασε απότομα .
Μιλάει για πρώτη φορά στη μητέρα του κάπως αυστηρά, σαν άντρας πια που πήρε πάνω του την ευθύνη του σπιτιού. Το ίδιο αυστηρά μιλάει σε λίγο και στους μνηστήρες., που τα χάνουν μπροστά στο αναπάντεχο αντρίκιο φέρσιμό του.». Την άλλη μέρα για πρώτη φορά μετά από είκοσι χρόνια βάζει κήρυκες και καλούν τον κόσμο στην αγορά. Τους μιλάει και καταγγέλλει τη συμπεριφορά των μνηστήρων και δηλώνει πως αν δεν πάρει τέλος η αδικία, θα καταφύγει στους θεούς ζητώντας να τον βοηθήσουν να πάρει εκδίκηση.
Να λοιπόν που τώρα ο Τηλέμαχος εμφανίζει τώρα μια άλλη όψη. Αυτή η όψη του, δεν σας θυμίζει τα ψυχονοητικά συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει το άτονο που χρειάζεται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο; Το άτομο αυτό όπως είπαμε, έχει την τάση να κριτικάρει τους άλλους. Είναι κουτσομπόλικο άτομο. Ο Τηλέμαχος κατήγγειλε δημόσια τη συμπεριφορά των μνηστήρων. Τώρα μιλάει για πρώτη φορά στη μητέρα του και στους μνηστήρες αυστηρά. Το άτομο που χρειάζεται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, είναι αυστηρό, δογματικό, δεσποτικό αυταρχικό και έχει τη διάθεση να επιπλήττει . Ο Τηλέμαχος συμπεριφέρεται πια σαν άντρας που πήρε πάνω του την ευθύνη του σπιτιού. Το άτομο που χρειάζεται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, διαθέτει σοβαρότητα και ειλικρίνεια. Ο Τηλέμαχος απειλεί ότι αν δεν πάψει η αδικία, θα εκδικηθεί τους μνηστήρες. Το άτομο που χρειάζεται το Βopago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, είναι κακόβουλο, μοχθηρό, εκδικητικό άτομο. 

Έχει γίνει όμως άντρας πιά ο Τηλέμαχος; Εγώ λέω, όχι ακόμα. Δεν το λέω μόνο εγώ , το δείχνει και η στάση του κόσμου στην Ιθάκη. Τους ζήτησε βοήθεια ο Τηλέμαχος για να αρματώσει καράβι και να πάει στην Πύλο. Όμως δεν βρίσκει συμπαράσταση από τους Ιθακήσιους. Μάλιστα ένας νέος, του φωνάζει ότι δεν πιστεύει ότι ο Τηλέμαχος θα αποφασίσει να ταξιδέψει για να μάθει νέα για τον πατέρα του, γιατί είναι άπραγος και άβουλος. Ο Τηλέμαχος πάλι στενοχωρημένος, ζητάει βοήθεια από την Αθηνά. Εκείνη του βρίσκει καράβι και φεύγει για την Πύλο. Μαζί του πάντα να τον συμβουλεύει ο ψευτο-Μέντορας Αθηνά.. 
Επί τη ευκαιρία να πούμε ότι η έκφραση: « μέντορας», που λέμε εμείς οι νεοέλληνες και έχει περάσει και στα γαλλικά και τα αγγλικά προέρχεται από αυτόν τον Μέντορα της Μυθολογίας και σημαίνει : γενικά τον σύμβουλο και φίλο που δρα ως πνευματικός οδηγός και καθοδηγητής.

Ο Τηλέμαχος λοιπόν έφτασε στην Πύλο στο παλάτι του σοφού Νέστορα αλλά , ο γερο- Νέστορας δεν ήξερε να τον διαφωτίσει για την τελική τύχη του Οδυσσέα. Τον παρέπεμψε στο βασιλιά της Σπάρτης Μενέλαο που είχε γυρίσει πρόσφατα από την Τροία.
Η θλίψη του Τηλέμαχου είναι μεγάλη και μακροχρόνια, αφού δέκα χρόνια μετά την πτώση της Τροίας, δεν ξέρει αν ο πατέρας του είναι ζωντανός ή νεκρός. Τι φάρμακο θα δίνατε σε μακροχρόνια θλίψη σε ένα άτομο σαν τον Τηλέμαχο; Natrium muriaticum; Σας πληροφορώ λοιπόν ότι και Νάτριο περιέχει το φυτό Borago στα συστατικά του και η γεύση του είναι αλμυρή , σαν τη γεύση των δακρύων, σαν τη γεύση του Natrium muriaticum , του αλατιού δηλαδή. . Περιέχει επίσης Κοβάλτιο , Φώσφορο και ψευδάργυρο.
Περιέχει και πυρίτιο,Silicea δηλαδή το οποίο έχει μια ισχυρή επίδραση στο νευρικό σύστημα. Το άτομο που χρειάζεται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο μοιάζει με το άτομο Silicea στην ισχυρογνωμοσύνη και την ξεροκεφαλιά. Είναι όμως και άτομα υποχωρητικά που θέλουν στήριξη, όπως ο Τηλέμαχος που ελλείψει πατέρα, βρήκε στήριξη από τον Μέντορα. 
Από την Πύλο λοιπόν ο Τηλέμαχος ,έφτασε στη Σπάρτη στο παλάτι του Μενέλαου.Ο Μενέλαος καλοδέχεται τον Τηλέμαχο και τον Πεισίστρατο που τον συνοδεύει, χωρίς να ξέρει ποιος είναι και όταν μιλάει για τον Οδυσσέα και λέει πως η γυναίκα του, ο πατέρας του και ο γιος του τον κλαίνε χρόνια για πεθαμένο, ο Τηλέμαχος ξεσπά σε κλάματα και σηκώνει τη χλαίνα μπροστά στα μάτια του και αφήνει τα δάκρυα να κυλήσουν. 
Εδώ δεν θα σας ρωτήσω τι φάρμακο θα δίνατε στον Τηλέμαχο. Θα σας πω ποιο φάρμακο έδωσε ένας Ομοιοπαθητικός σε τέτοια περιστατικά. Έδωσε Borago γιατί ταιριάζει όπως λέει ο Ομοιοπαθητικός αυτός, σε άτομο που ενώ ήταν παιδί , έπρεπε να αναλάβει το ρόλο του γονέα. Έτσι το άτομο αυτό, συμπεριφέρεται ως γονέας, αλλά υπερβάλλει τη γονική συμπεριφορά και γίνεται αυστηρό, αυταρχικό, θέλει να έχει τον έλεγχο, γίνεται αδιάλλακτο, Θυμώνει, έχει ένταση. Χάνει τη δυνατότητα να ανακτήσει το παιχνιδιάρικο, αυθόρμητο χαρακτήρα του παιδιού. 
Ταιριάζει αυτή η εικόνα με την εικόνα του Τηλέμαχου που έμεινε από μικρός χωρίς πατέρα και αναγκάστηκε να παίξει το ρόλο του γονέα; Ταιριάζει η εικόνα αυτή με τον Τηλέμαχο που ήθελε να διατηρήσει την παιδικότητά του, αλλά αναγκάστηκε να γίνει άντρας και να αναλάβει ευθύνες ; Ασφαλώς και ταιριάζει! Θα σας πω και ένα άλλο περιστατικό, για να καταλάβετε το χαρακτήρα του Τηλέμαχου. Όταν γύρισε ο πατέρας του και τιμώρησαν τους μνηστήρες, ο Τηλέμαχος θεώρησε χρέος του να τιμωρήσει και δώδεκα δούλες του παλατιού του που έκαναν πλάτες όλα αυτά τα χρόνια στους μνηστήρες και είχαν χάσει κάθε ντροπή. Τις μαζεύει στην αυλή και τις κρεμάει όλες από ένα σκοινί τεντωμένο χωρίς τα πόδια τους να ακουμπούν κάτω. Μετά έρχεται η σειρά του Μέλανθου που είχε προσβάλλει τον Οδυσσέα και τον Τηλέμαχο και είχε βοηθήσει τους μνηστήρες. Ο Τηλέμαχος με τη βοήθεια δύο βοσκών τον ξεκρεμούν από μια κολώνα που τον είχαν δέσει και του κόβουν τα αυτιά και τη μύτη , χέρια και πόδια, του ξεριζώνουν τα αχαμνά, για να τα πετάξουν στους σκύλους. Να λοιπόν ο άκαμπτος, ο αυστηρός , ο εκδικητικός Τηλέμαχος, όπως είναι και το άτομο που χρειάζεται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο. 
Ο Ομοιοπαθητικός που χορήγησε το φάρμακο αυτό σε τέτοια περιστατικά, σαν του Τηλέμαχου, το πιθανότερο είναι να μην ξέρει πόσον πολύ ταιριάζει η εικόνα που μας δίνει για το άτομο που χρειάζεται το ομοιοπαθητικό φάρμακο Borago , με τα όσα λέει η Ελληνική Μυθολογία για τον Τηλέμαχο. Την εικόνα του Borago, ο Ομοιοπαθητικός αυτός την έβγαλε από proving που πραγματοποίησε.
Πρόκειται για τον Stephen Olsen, o οποίος υπήρξε μαθητής του Γιώργου Βυθούλκα, και τώρα ζει και εργάζεται στις Η.Π.Α, δημοσίευσε το 1997 τα αποτελέσματα ενός proving που πραγματοποίησε με φάρμακα παρασκευασμένα από πέντε φυτά , μεταξύ των οποίων και το Borago. Όπως μας λέει ο Stephen Olsen, τα άτομα που χρειάζονται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, είναι άτομα με ισχυρό μυαλό που δυσκολεύονται να συμβιβαστούν. Τα άτομα Borago, προσθέτει, μπορεί να μοιάζουν με Ferrum, Dulcamara, Apis, Belladonna και Calcarea iodatum. Παρατηρούμε ότι και ο Stephen Olsen , συνδέει το Borago με το Ferrum και την Calcarea , όπως το συνδέσαμε κι εμείς πριν, αφού το φυτό περιέχει Σίδηρο και Ασβέστιο και ο Τηλέμαχος έχει στοιχεία αυτών των δυο ομοιοπαθητικών φαρμάκων. Η εικόνα που εμφάνισε ο Τηλέμαχος της αυστηρότητας , μετά την παρέμβαση της Αθηνάς, μας θυμίζει εικόνα της δικτατορικής Dulcamara. Μοιάζει το άτομο αυτό και με Calcarea iodata μας λέει, ο Stephen Olsen. Βεβαίως θα μοιάζει, αφού το θέμα της Calcarea iodata , είναι η εγκατάλειψη από τον πατέρα ! Να λοιπόν ένας επιπλέον λόγος που ο Τηλέμαχος, χρειαζόταν το Βorago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, αφού ο πατέρας του τον εγκατέλειψε και πήγε στον πόλεμο. Τα άτομα που δεν έχουν νοιώσει την πατρική ασφάλεια, εμφανίζουν εικόνα Calcarea carbonica. Ποιο φάρμακο είναι το οξύ της Calcarea carbonica; Η Belladona! 
O Stephen Olsen, μας λέει ότι το άτομο που χρειάζεται το Βorago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, μοιάζει με το άτομο Belladona . Όπως είπαμε πριν, και το άτομο Borago , όπως και το άτομο Belladonna, έχει υπεραιμία στο πρόσωπο. Κόκκινο πρόσωπο. Κόκκινη γλώσσα, κόκκινη προς το βυσσινί .
Δεν αντέχω τον πειρασμό να παρατηρήσω, ότι εκείνη που έδωσε το παυσίλυπο βότανο, όπως είναι το Borago, στον Τηλέμαχο , ήταν η Belladona , η ωραία Ελένη!
Το Borago, που όπως έγραψε ο Πλίνιος και ο Διοσκουρίδης κάνει τον άνθρωπο χαρούμενο, παρηγορεί την καρδιά και ηρεμεί το πρόσωπο του τρελού, ως ομοιοπαθητικό φάρμακο ταιριάζει σε άτομα σε περισυλλογή που έχουν δυσκολία στο να κουμαντάρουν μια κατάσταση. Μπορεί να έχουν αναλάβει το ρόλο του γονέα στην οικογένειά τους, σε νεαρή ηλικία. Όταν απουσιάζει ο ένας γονέας, ή είναι ελλιπής ή άρρωστος, παίρνουν το βάρος των ευθυνών της οικογενείας , όπως τη φροντίδα των μικρότερων αδερφών. Δεδομένου ότι συχνά δεν είναι έτοιμοι να αναλάβουν αυτό το βάρος των ευθυνών, μπαίνουν στο ρόλο του γονιού με υπερβολικό ζήλο και γίνονται υπερβολικά προστατευτικά και αυταρχικά άτομα. Γίνονται σκληρά, θυμωμένα άτομα, μπορεί να φτάνουν σε σημείο οργής, αν οι άλλοι δεν συμμορφώνονται στις εντολές τους. Δεν ακούν τους άλλους και δεν δέχονται διαφορετικές απόψεις. Αυτό μοιάζει με την όψη που εμφανίζουν και τα άτομα που χρειάζονται την Dulcamara. Σωματικά αυτή η στάση μπορεί να εκφραστεί ως δυσκαμψία στις αρθρώσεις, υψηλή πίεση του αίματος, έντονους πονοκεφάλους και καυστικό έκζεμα. Μπορούν να γίνουν πολύ δυσαρεστημένα και προσβάλλονται εύκολα, δυσφορούν με τις επιλογές των άλλων ανθρώπων. Μπορεί όμως να είναι διαλεκτικά, δυναμικά , και θυμωμένα άτομα που τείνουν να δημιουργήσουν ένταση και να έχουν ευελιξία.
Τα άτομα που χρειάζονται το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο, φοβούνται την αποτυχία. Αισθάνονται ότι είναι καθήκον τους να αναλάβουν όλες τις ευθύνες σε μια δεδομένη κατάσταση, με αποτέλεσμα να δυσφορούν με τον ρόλο τους στη ζωή. Υπάρχει μια αίσθηση σ’ αυτά τα άτομα ότι θα πρέπει να παρακολουθήσουν τα πάντα και να ελέγχουν κάθε λεπτομέρεια, αλλιώς θα καταστραφεί η οικογένεια. Σιγά-σιγά χάνουν κάθε παιχνιδιάρικη, ανέμελη, και αυθόρμητη πτυχή του εαυτού τους και αισθάνονται ότι πάντα πρέπει να είναι σωστά άτομα.. Με το να περιορίζουν τους άλλους γύρω τους, αισθάνονται ότι περιορίζουν την πιθανότητα να εγκαταλειφθούν και από αυτούς , όπως έχουν εγκαταλειφθεί από τον γονιό τους. Η καρδιά τους είναι βαριά και δεν εμπιστεύονται εύκολα.Είναι τυχαίο άραγε ότι η Αθηνά μεταμορφώθηκε στον έμπιστο φίλο του Οδυσσέα τον Μέντορα για να μπορέσει να πλησιάσει τον θλιμμένο Τηλέμαχο και να του δώσει κουράγιο; Το Borago ως ομοιοπαθητικό φάρμακο ανεβάζει την βαριά καρδιά του ατόμου που το χρειάζεται και του προσφέρει αυτοπεποίθηση για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της ζωής. Του δίνει θάρρος , έξαρση ψυχής και το γεμίζει αισιοδοξία και ενθουσιασμό.!’Το φάρμακο αυτό ταιριάζει σε άτομα που χρειάζονται ησυχία και ηρεμία, μετά από μια κατάσταση που τους εξόργισε βαθιά και έφθειρε το νευρικό τους σύστημα. Είναι καταπραϋντικό, αλλά ταιριάζει και σε περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει μεγάλη εξάντληση και άσχημη ψυχική διάθεση. Ταιριάζει σε άτομα που η διάθεσή τους πέφτει κατηγορώντας τον εαυτό τους ότι δεν ανταποκρίθηκαν μέχρι θανάτου στις ευθύνες που ανέλαβαν. Τα άτομα αυτά μπορεί να έχουν πολύ αδύναμα πρότυπα. Ταιριάζει σε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση, έχουν εξάψεις και νεύρα, ή κατάθλιψη και καταβολή από την εξάντληση. Ταιριάζει σε εκπαιδευτικούς που έχουν αναλάβει με υπερβολικό ζήλο το ρόλο τους. Ταιριάζει και σε μαθητές που φοβούνται ότι θα αποτύχουν, που φοβούνται να αναλάβουν το βάρος των εξετάσεων. Ταιριάζει επίσης σε υποχονδριακούς που φοβούνται ότι η υγεία τους θα καταστραφεί. Το Borago με λίγα λόγια, ανοικοδομεί το νευρικό σύστημα , ξεκαθαρίζει το νου, ανεβάζει την ψυχική διάθεση, ξαλαφρώνει τη βαριά καρδιά, μειώνει τη νευρικότητα, διώχνει την κατάθλιψη και φέρνει την ισορροπία σε άτομα που είναι σε υπερκόπωση, καταβεβλημένα, άυπνα, λιποθυμούν, ζαλίζονται και έχουν μελαγχολία.
O Τηλέμαχος έζησε με τη μητέρα του την Πηνελόπη και ο στρατιώτης ένδοξος πατέρας του ,σαν όνειρο πάνω στο βάθρο, απών. Να λοιπόν από πού προερχόταν η θλίψη , η βαριά καρδιά, η αβουλία και η έλλειψη κουράγιου που εμφάνιζε ο Τηλέμαχος. Θα μπορούσε το Borago να τον θεραπεύσει, όπως ο Stephen Olsen, θεράπευσε πολλά τέτοια άτομα με αυτό το ομοιοπαθητικό φάρμακο. Μετά τη λήψη του Borago, τα άτομα αυτά ξαναβρήκαν τη χαρά και τη χαμένη τους παιδικότητα. 
Κάπως πως έτσι αισθάνθηκε και ο Τηλέμαχος μετά από την πρωτοβουλία της Ελένης να ρίξει το Νηπενθές στα ποτήρια με το κρασί, στο παλάτι του Μενέλαου στη Σπάρτη. 
Ο Τηλέμαχος , ο Μενέλαος και η Ελένη, βάζουν τα κλάματα, στη θύμηση του Οδυσσέα, ο καθένας για διαφορετικούς λόγους. Επειδή, όπως γράφει ο Ι. Κακριδής, ο θρήνος είναι μεταδοτικός, βάζει τα κλάματα και ο Πεισίστρατος. Για να σκορπίσει την κακοκεφιά, η Ελένη ρίχνει κρυφά στο κρασί τους το βότανο που της είχε χαρίσει η βασίλισσα Πολυδάμνα στην Αίγυπτο. Το βότανο αυτό μόλις το έπινε κανείς ,τον έκανε να ξεχνά την ίδια στιγμή όλους τους καημούς και τις πίκρες, ακόμα και αν του είχαν πεθάνει οι γονείς (ο Τηλέμαχος πενθούσε τον Οδυσσέα σαν πεθαμένο) .
To βότανο που έριξε η Ελένη στα ποτήρια με το κρασί, αλλάζει αμέσως τη διάθεσή τους και επειδή ο Οδυσσέας έτσι κι αλλιώς δεν μπορεί να φύγει από το νου τους, συνεχίζουν να μιλούν γι’ αυτόν, όχι όμως για τα βάσανά του και την κακή του μοίρα, αλλά για τα ηρωικά του κατορθώματα. Δύναμη, κουράγιο και ευχάριστη διάθεση προσφέρει και το Borago στο κρασί, όπως προσφέρει και η Άγχουσα . 
Το άλλο πρωί ο Μενέλαος ανακοινώνει στον Τηλέμαχο ότι ο θαλασσογέροντας Γλαύκος του είχε δώσει την πληροφορία ότι τον Οδυσσέα τον κρατούσε με τη βία η Καλυψώ στο απόμερο νησί της. Όταν έπειτα ο βασιλιάς καλεί το γιο του φίλου του να μείνει, ο Τηλέμαχος απαντά: «Πίστεψέ με, πολύ θα το ήθελα, και ένα ολόκληρο χρόνο να κάθομαι και να ακούω τις κουβέντες σου, χωρίς να αποζητώ το σπίτι μου και τους δικούς μου! Όμως οι σύντροφοί μου με περιμένουν στην Πύλο και θα έχουν πια βαρεθεί». Μας κάνει μεγάλη εντύπωση η απάντηση αυτή του Τηλέμαχου. Όπως είπαμε το Borago θεραπεύει το άτομο που έχει κατάθλιψη και άγχος για οικογενειακές υποθέσεις. Το Νηπενθές θεράπευσε τον Τηλέμαχο και δεν έχει πια κατάθλιψη, ούτε έχει άγχος για τις οικογενειακές του υποθέσεις, αφού όπως λέει θα μπορούσε να μείνει ένα χρόνο στη Σπάρτη ,χωρίς να αποζητά το σπίτι του και τους δικούς του. Ούτε καν τον πατέρα του δεν αποζητά. Είναι θεραπευμένος! Αν δεν τον περίμεναν οι φίλοι του στην Πύλο, δεν θα τον ένοιαζε τίποτα. 
Η νεώτερη λογοτεχνική πέννα ,περισσότερο, θέλει τον Τηλέμαχο να πηγαίνει στο νησί της Καλυψώς για να βρει τον πατέρα του. Εκεί ερωτεύεται τη Νύμφη Εύχαρι, που το όνομά της σημαίνει όπως θα λέγαμε σήμερα, «μες την τρελή χαρά». Όμως υποχρεώνεται να την εγκαταλείψει για να συνεχίσει την αναζήτηση του πατέρα του. Έστω και λογοτεχνικά επιβεβαιώνεται η ψυχολογική άποψη , ότι ο εγκαταλελειμμένος εγκαταλείπει. 
Πάντως η Μυθολογία μας λέει ότι η Αθηνά ήταν αυτή που πήγε στη Σπάρτη και βρήκε τον Τηλέμαχο ξαπλωμένο στο παλάτι του Μενέλαου, να έχει την έγνοια του πατέρα του που τον έτρωγε αδιάκοπα. Τον μαλώνει η θεά γιατί λείπει τόσον καιρό από την Ιθάκη και του γυρεύει να βιαστεί να γυρίσει!
Η Μυθολογία λέει ότι τελικά ο Τηλέμαχος συναντήθηκε με τον πατέρα του στην Ιθάκη και όπως ήταν φυσικό, η συνάντηση αυτή ήταν συγκινητική και για τους δύο
Ο Τηλέμαχος, άνδρας πια δυνατός, τιμωρεί μαζί με τον πατέρα του τους μνηστήρες της Πηνελόπης, με τη βοήθεια της Αθηνάς.
Έζησαν αυτοί καλά και όσοι χρειάζονται ως ομοιοπαθητικό φάρμακο το Borago, θα ζήσουν καλύτερα, αν το πάρουν. 
Κάπως έτσι τελειώνουν τα παραμύθια, αλλά όπως θα διαπιστώσατε, η Μυθολογία δεν είναι παραμύθι. Κρύβει στους Μύθους της αλήθειες!!! Η Ομοιομυθική μας δίνει τη χαρά του ταξιδιού σε μια προσπάθεια να αποκρυπτογραφήσουμε τους Μύθους προς χάριν της θεραπείας! 
Καλά μας ταξίδια!

Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2012

Θηραϊκός Όρθρος: Μια άλλη Σαντορίνη



Με ιδιαίτερη έκπληξη και συγκίνηση έμαθα ότι μια από τις πολύ προσεγμένες Ταινίες μιας άλλης Σαντορίνης βρίσκεται εδώ και καιρό στο διαδίκτυο. Αναφέρομαι στον "Θηραϊκό Όρθρο" των Κώστα Σφήκα, Σταύρου Τορνε. Χρονολογίας: 1967.




Κλείστε τα μάτια για λίγο μετά την προβολή και ταξιδέψτε: ........
























Σας αναπαράγω τα σχόλια από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογραφου (http://www.gfcdigital.gr/gfc/11266index.html?locale=el&l1=movie&id=11266)

"Κοφτές ματιές στις πέτρες και τα στεγνωμένα πρόσωπα σκίζουν τον φολκλόρ μανδύα της μαγευτικής Σαντορίνης και απομονώνουν την ουσία του χώρου και των ανθρώπων. Η Σαντορίνη δεν είναι καρτ-ποστάλ. Κοφτές ματιές που αρνούνται την καθησυχαστική γραμμική αφήγηση και χτυπούν την αδρανή συνείδηση του θεατή και την οπτική σάρωσης του τουρίστα, με κάθε αγριότητα και βιαιότητα που ανακαλύπτουν στη φιγούρα του κατοίκου που εμφανίζεται για μια στιγμή στο βάθος του καλντεριμιού πριν εξαφανιστεί σαν το αδέσποτο, στα πρόσωπα των γεωργών που περιμένουν έξω από την αγροτική τράπεζα, στην ανθρώπινη αγωνία κάθε παράθυρου και κάθε τοίχου, στην ανηφόρα της διαδρομής από το λιμάνι στα Φηρά, καθώς ο αγωγιάτης κρατιέται από την ουρά του μουλαριού που μεταφέρει τον τουρίστα. Αγριότητα σε κάθε ήχο-χτύπημα της οπλής επάνω στην πέτρα και κάθε ήχο-γδάρσιμο του αέρα. Συμπάθεια για τα πάθη του ανθρώπου και θυμός για την απουσία ανάπτυξης και τη χοάνη του τουρισμού, στην οποία θα ριχτούν τα επόμενα χρόνια άνθρωποι, τοπία, τρόποι ζωής και η έννοια της προόδου. Κάποια πρόσωπα ξεπροβάλλουν ανάμεσα στις πέτρες. Κάθε ήχος γίνεται θόρυβος. Κοφτές ματιές στις πέτρες που διαλύουν. Η Σαντορίνη. ...."

Αν μου επιτραπεί να προσθεσω μερικά σχόλια μόνο.... Νομίζω ότι η συγκεκριμένη ταινία πρέπει αν κάποια στιγμή οι άρχοντες του νησιού αποφασίσουν απο μόνοι τους την προώθηση της τοπικής ιστορίας.... να ζητήσουν την άδεια και να αντιγράφουν για όλα τα σπίτα της Σαντορίνης αυτό το ποίημα συναισθημάτων...... Ειναι τόσο ζωντανό... τόσο γεμάτο Σαντορίνη....κάθε κλικ της ταινίας είναι και ένα διαφορετικό συναίσθημα...

Οι Σαντορινιοί του Πειραιά και τα «σαντορινέικα» του Αγ.Νείλου Β μέρος…

Τις μεταπολεμικές δεκαετίες, οι Σαντορινιοί εφοπλιστές έχουν κυρίαρχο ρόλο στο μεγάλο λιμάνι και στη Πειραϊκή κοινωνία. Ο Λουκάς Νομικός α...