Οι λιμνάρηδες της Σαντορίνης

Αφήγηση Μανώλης Βαρβαρήγγος

 Αρχείο Λιγνού - Λιμνάρης Σαντορίνης 

Πηγή: Μάρκος Αβ. Ρούσσος Σαντορίνη, Ήθη Έθιμα και Παραδόσεις

«..ο μπάσης λιμνάρης, ξεχωρίζει τα πουλιά και ξέρει ποιά κάνουνε για πλάνοι και ποιά για σκότωμα. Για να καταλάβετε ήντα δυσκολία είναι να διαλέξη κανείς πλάνοι, σας λέω πως τα φλώρια είναι πολλώ λογιώ». Ολοσέρνικα, μισοσέρνικα, μαυρίτσηδες, γιαβράκια, φυσικές πατέκλες ρηγωτές και σπαθάτες. Τα ολοσέρνικα τα κρατίζουνε για να κάνουν ε «βζι» την ώρα που καμπανίζουνε τα πουλιά απάνω στα δέντρα και να τα καθίζουνε. Τα μισοσέρνικα και οι μαυρίτσηδες καμιά βολά βγαίνουνε και κάνουνε «τζωρ». Τα γιαβράκια είναι μικρά φλώρια, ανήλικα μαθές που όποιος λάχει και τα πιάσει και τα αναθρέψει γίνονται οι καλλίτεροι πλάνοι. Οι πατέκλες πάλι είναι για να στριγλιάζουνε και να φέρνουνε τα πουλιά κοντά. Όντες ακούσετε πατέκλα και αλλάζει τη στριγλιά τζη είναια καλό σημάδι. Θα πει πως έρχονται φλώρια γιατί πολλές βολές στριγκλίζουνε και οι σπίνοι και τα γριτζόλια μα δεν αλλάζουνε τη στριγλιά ντως.

Έπειτα ο καλός λιμνάρης πρέπει να ξέρει: Όταν φυσσά αγέρας τα κλουβιά πρέπει να ναι χάμαι. Απάνω στσοι αμπελιές για να γροικούνε καλά οι πλάνοι. Εϊναι μπονάτσα; Τα κλουβιά πρέπει να ναι απάνω στα δεντρούλια. Τα σερνικά τα βάζουνε ανάμεσα στα δέντρα. Τσοι πατέκλες μακρυά. Το κοκκινόσκουφο και το γριτζόλι κοντά στο απλάι, ζερβά το ένα, δεξά το άλλο και το σπίνο και την αρατοτσίκλα κατάχαμα κοντά στη φουρμέλα.

Είπαμε για τσοι πλάνοι μα και ο καλός παλουκάρης είναι μεγάλο πράμα για την λίμνη. Αν είναι ανάποδος  και δεν νοάται νκαλό παλούκι σου ξορνιάζει τα πουλιά.

Μα αμα είναι γυμνασμένος και την ώρα που κάτσουνε ξετσιτώνεται προπατεί μέσα στο απλάι, τζιμπά το καναβούρι και πίνει από μέσα στη γούρνα, τότες σίγουρα θα φουντάρουνε τα πουλια μέσα στη φουρμέλα. 

Τους ανθρώπους να φοβάσαι …. Όχι το Ηφαίστειο μας

photo Dorothy Burr Tomson (Σαντορίνη 1934)
Αρχείο Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών Αθήνα,
www.ascsa.edu.gr

Σήμερα μια νέα φίλη με συγκλόνισε με τη φράση της αυτή. Πως είναι δυνατόν ένα κορίτσι της Σαντορίνης  του 2015 να τα λέει αυτά ;  Δεν είναι όλοι συνεπαρμένοι της τουριστικής ανάπτυξης; ( εννοείται ότι αστειεύομαι) Ταυτόχρονα όμως μου θύμισε αφηγήσεις παλαιότερων για τη σχέση τους με το Ηφαίστειο, κυρίως για την έκρηξη του 1950, όπου ουσιαστικά σε κάποιες από αυτές , δεν διαφαίνεται  ο φόβος της έκρηξης , αλλά για παράδειγμα ο αγώνας της εξυπηρέτησης στον Τουρίστα . Αν θυμάστε πριν  λίγο καιρό μέσω του Δημήτρη Ψαθά παρουσιάστηκε άλλη μια τέτοια αφήγηση:

…..«Κι έξαφνα σε μισή στιγμή σε πιέζει, διεκδικεί τα δικαιώματά του  και σε κάνει να απασχοληθείς με την πιο φρικαλέα πεζότητα:

-          Θα φάμε;

-          Εμ …κάτι θα γίνει …

-          Ψάρι ;

Στην ερώτηση αυτή, όλοι οΙ Σαντορινιοί γίνονται μυστηριώδεις, αινιγματικοί. Επιφυλακτικοί. Είναι αδύνατο  να σου απαντήσουν καθαρά. Ναι μεν αλλά….βέβαια νησί είναι πρέπει να έχει ψάρι όμως ελπίζουν ότι τέλοσπάντων κάτι θα βρεθεί. Στο τέλος δεν βρίσκεται τίποτε.  Όταν εζήτησα σχετικές πληροφορίες από τον ξενοδόχον μου, είδα την αποφασιστικότητα στα μάτια του . Εξεκίνησε από όρθρου βαθέος γεμάτος αισιοδοξίαν. Και επέστρεψε το μεσημέρι… κάθιδρος καταπτοημένος, λαχανιασμένος και μου συνέστησε να βγω έξω στην ταράτσα να θαυμάσω μία ωραίαν έκρηξη!!!.....

 Είμαι σίγουρος και το βλέπω καθημερινά δίπλα μου, είναι κάποιοι μόνιμοι κάτοικοι της Σαντορίνης που συνεχίζουν και σκέπτονται διαφορετικά, συνεχίζουν και έχουν ένα ρομαντισμό  της παλιάς εποχής, τους αρέσουν οι βεγγέρες και τα τραγούδια. ( Τις προάλλες, αχάραγα στα Φηρά, γνωστός μου κύριος σφύραγε το σκοπό της μαντινάδας της Σαντορίνης και ασυναίσθητα αντί να τον καλημερίσω του απάντησα με τον ίδιο σκοπό, σφυρίζοντας….).  Εϊναι κάποιοι που συνεχίζουν  και βλέπουν διαφορετικά « ένα νησί του διαβόλου που το κατοικούν Αγγέλοι» όπως έλεγε ο αείμνηστος Φ. Κατσίπης.

 Σαν απάντηση στη φράση της φίλης, αυτής θα σας διηγηθώ έ να μικρό περιστατικό παλιού ανθρώπου: Η Βαμβακία Ζώρζου από το Μεγαλοχώρι πολλά χρόνια πριν ήταν στο σπίτι της μαζί με τις κόρες της. Ξαφνικά ακούστηκε θόρυβος από την ταράτσα του σπιτιού. Η μία της κόρη της φώναζε: Κα μάνα κάποιος είναι επάνω στην ταράτσα. Και απαντά γεμάτη Σοφία και Αγνότητα: «Σταματήστε κορίτσια, θα τρομάξει ο άνθρωπος»…..! Η Αγνότητα της κερα Βαμβακίας όμως δεν έχει φύγει…δεν ξεθώριασε … Υπάρχει ακόμα και σήμερα στη σημερινή Σαντορίνη  αρκεί να μπορούμε να την δούμε… Αρκεί να μπορούμε να τη σεβαστούμε …..

Υ.γ.: Αφιερωμένο στην Μυρτώ Μ.Δακουτρού για τα όνειρά Της…