Του Δακανάλη Μανόλη πρώην ΑγρονόμουΗ θέση Ξικοπέραμα ( ή Αξικό πέραμα) βρίσκεται βορειοανατολικά των Ανωγείων σε μια ρεματιά, στην οποία ενώνονται δυο μικροί ποταμοί. Ο ένας ποταμός πηγάζει από τη θέση «Βαρσαμά» και ο άλλος από τον οικισμό «Σίσαρχα» και τα γύρωθεν αυτού βουνά. Οι παραπάνω παραπόταμοι σχηματίζουν το ποτάμι του «Μάκρη», που στην πορεία του ενώνεται με τον ποταμό Μυλοπόταμο , που περνά κάτω από το χωριό Γαράζο.
Το Μινωικό μονοπάτι που συνέδεε την αρχαία πόλη της Αξού που άκμασε το 1000π.χ. με την Κνωσό περνούσε από τη θέση Ξικοπέραμα ( επειδή περνούσαν οι Αξικοί, ονομάστηκε Αξικό πέραμα-Ξικοπέραμα). Στο σημείο αυτό ενώνονταν και ο δρόμος που ερχόταν από τα Ανώγεια. Ο δρόμος αυτός ήταν φτιαγμένος από καλντερίμι , βρίσκονταν σε διαρκή κίνηση από ανθρώπους και υποζύγια μέχρι το έτος 1970. Εξυπηρετούσε δε όλα τα χωριά του Πάνω Μυλοποτάμου, γιατί δεν υπήρχε άλλος δρόμος για το Ηράκλειο. Μόλις άρχισαν να ανοίγονται οι αγροτικοί δρόμοι και τα αυτοκίνητα αντικατέστησαν τα υποζύγια σταμάτησε η κυκλοφορία του και εγκαταλείφθηκε. Σήμερα υπάρχει ένα πολύ μικρό κομμάτι του δρόμου αυτού μεταξύ της θέσης « Μάκρη» και « Μελισσουργάκι». Εγώ θυμάμαι τον δρόμο αυτό σε πλήρη λειτουργία και κίνηση.
Το χειμώνα οι δυο παραπάνω παραπόταμοι κατεβάζουν μεγάλες ποσότητες νερού και το πέρασμα ήταν δύσκολο, έτσι πολλές φορές σταματούσε η κυκλοφορία πεζών και υποζυγίων. Η οικονομική ζωή παρέλυε στο Πάνω Μυλοπόταμο με μεγάλες ελλείψεις στα πάσης φύσεως εφόδια, αλλά δυσκόλευε ή απέκλειε και τη μεταφορά σοβαρά αρρώστων ή τραυματιών στο Ηράκλειο.
Ο ευφάνταστος Ανωγειανός ΔΑΓ. Κεφαλογιάννης ή Γκιουλές που είχε προοδευτικό μυαλό, σκέφτηκε ότι στο σημείο που ενώνονταν οι δυο παραπόταμοι, έπρεπε να κατασκευαστεί μια γέφυρα, για να εξυπηρετεί ακώλυτα το χειμώνα όλους αυτούς που περνούσαν.
Τα χρήματα για την κατασκευή του έργου ήταν πολλά και ο ίδιος δεν είχε τόσα χρήματα για να κατασκευάσει το έργο. Σκέφθηκε να κάνει έρανο σε όλα τα χωριά του Πάνω Μυλοποτάμου που χρησιμοποιούσαν τον δρόμο. Η ανταπόκριση των κατοίκων ήταν θετική, γιατί αναγνώρισαν την αναγκαιότητά του και προσέφερε ο καθένας, ότι μπορούσε από το υστέρημά του.
΄Εφερε ειδικούς τεχνίτες και άρχισε η κατασκευή της γέφυρας. η οποία τέλειωσε το έτους 1897 . Το γεφύρι είναι πέτρινο μονότοξο μήκους 7 μέτρων, πλάτους 3,40 μέτρων και ύψους 3,5 μέτρων. Είναι ένα καλλιτεχνικό αρχιτεκτονικό γεφύρι με περίτεχνα λαξευμένες πέτρες και αποτελεί κατά τη γνώμη μας ένα μνημείο της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Η λάσπη που χρησιμοποιήθηκε ήταν Σαντορινιό και το έφεραν από τη Σαντορίνη , όπως μου είπε στις 15 Ιουνίου 2007 ο Ρούλιος Μιχάλης ή Ρουλομιχάλης ετών 88 κάτοικος Ανωγείων. Δεν μπόρεσε όμως να με πληροφορήσει από πού κατάγονταν ο πρωτομάστορας της κατασκευής. Σήμερα έχει γίνει μια μικρή διαπλάτωση της γέφυρας για να περνούν από πάνω τα αγροτικά οχήματα.
Ο εμπνευστής της γέφυρας Κεφαλογιάννης ή Γκιουλές έκτισε το μνήμα του δίπλα στη γέφυρα. Πέθανε το 1898 ένα χρόνο αργότερα μετά τα εγκαίνια και τάφηκε εκεί κατά την επιθυμία του, είχε δε γεννηθεί το 1814.Όταν πέθανε στα Ανώγεια είχε μεγάλη χιονιά περίπου 50 εκατοστά . Επιστρατεύτηκαν οι περισσότεροι Ανωγειανοί για να μεταφέρουν το φέρετρο στους ώμους και να το αποθέσουν στην τελευταία του κατοικία.
Ο Γκιουλές ήταν κατά τη γνώμη μου ένα άτομο με προοδευτικές ιδέες, φαντασία και αποφασιστικότητα, έτσι υλοποίησε τις σκέψεις και τις αποφάσεις του προς όφελος του κοινού. ΄Ηταν ένας δωρητής των Ανωγείων και της ευρύτερης περιοχής. Μέσα από τον τάφο του θα φυλάει αιωνίως το αθάνατο αυτό έργο του, που ως φαίνεται ήταν σκοπός της ζωής του. Aς είναι αιωνία η μνήμη του.
Από ότι θυμάμαι στα μέσα της δεκαετίας του 1990- 2000 έγινε μεγάλη πλημμύρα στην ευρύτερη περιοχή και οι δυο παραπόταμοι κατέβασαν τεράστιες ποσότητες ορμητικών υδάτων συμπαρασύροντας κορμούς δέντρων και ξύλα. Όλα αυτά στόμωσαν τη γέφυρα η οποία δέχτηκε μεγάλες πιέσεις, αλλά δεν έπαθε απολύτως τίποτα-
Πηγές: Μαρτυρία Μιχάλη Ρούλιου ή Ρουλομιχάλη κατοίκου Ανωγείων.
Μαρτυρίες παλαιότερων Ανωγειανών που είχαν γνώση του θέματος.
Πηγές: Μαρτυρία Μιχάλη Ρούλιου ή Ρουλομιχάλη κατοίκου Ανωγείων.
Μαρτυρίες παλαιότερων Ανωγειανών που είχαν γνώση του θέματος.
http://www.anogi.gr/archives/5042
.JPG)
.JPG)