Καστέλια και Γουλάδες της Σαντορίνης 1

Από τις υπάρχουσες πηγές διακρίνουμε ότι ήδη από τα τέλη 15ου - αρχές 16ου αιώνα στο νησί, υπήρχαν 5 καστέλια και γουλάδες. τα καστέλια ήταν ολοκληρωμένα χωριά με τα σπίτια έτσι χτισμένα σε ορσμένες πλευρές ώστε να δημιουργηθεί ένα ψηλό και απόρθητο τοίχος. Τα Καστέλια - Κάστρα της ΣΑντορίνης ήταν : 1) του Σκάρου, 2) του Μπούργο ή Άγίου Νικολάου Οίας, 3) του Μπούργκο του Καινούργιου ή Καστέλι του Πύργου, 4) του Εμπορείου, 5) του Ακρωτηρίου. Εκτός από τα καστέλια, προστασία από τους πειρατές πρόσφεραν οι γουλάδες και οι βίγλες ( παρατηρητηρια - βλέπε Ημεροβίγλι, Βίγλα = παρατηρητήριο της ημέρας).
1) Το κάστρο του Σκάρου: Κύριο χαρακτηριστικό του ο έντονος φρουριακός του χαρακτήρας. Το κάθε εξωτερικό σπίτι ήταν και τμήμα του τείχους. Βασικός παράγοντας της οργάνωσης του οικισμού αποτελούσε η οικονομια του χώρου. Η μορφολογία του εδάφους σε συνδυασμό με την αντίληψη της ασφάλειας επέβαλε περιορισμό των διαστάσεων . Εδώ ήταν η πρωτεύουσα του νησιού τα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Εδώ ζούσαν οι καθολικοί, οι άρχοντες του νησιού και ο καθολικός δεσπότης. Εδώ επίσης και το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου μέχρι το 1821. Από τις αρχές του 17ου αιώνα για πολλούς λόγους άρχισε η εγκατάλειψη του ΣΚάρου.
Η Καθηγήτρια κυρία Δώρα Μονιούδη Γαβαλά στο βιβλίο της " Σαντορίνη, κοινωνία και χώρος. 15ος-20ος αιώνας", Μπελλώνειο Ίδρυμα, Αθήνα 1997 " έχει μια Ιδιαίτερα σημαντική αποτύπωση του Σκάρου όπως ήτανε τότε... .. Όσοι έχετε τη δυνατότητα προσπαθήστε να εντοπίσετε το βιβλίο και δεν θα χάσετε... Αλήθεια γιατί δεν πάτε λίγο να περπατήσετε στο Σκάρο...