Καλλ- ιστορωντας: Τα Χριστιανά, νησιά μακρινά και συνάμα κοντινά

Παρασκευή 5 Αυγούστου 2016

Τα Χριστιανά, νησιά μακρινά και συνάμα κοντινά

του Βαγγέλη Ι.Παράβα

v.paravas@gmail.com

blog.paravas.net

Τα Χριστιανά είναι τρεις βραχονησίδες Νότια Νοτιο-Δυτικά της Σαντορίνης, σε απόσταση 9,5 ναυτικών μιλίων περίπου. Εύκολα διακρίνονται στη θεά της Καλντέρας, όντας τα πιο κοντινά νησιά στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Θήρας, του οποίου αποτελούν τμήμα, καθώς είναι και αυτά κοινής ηφαιστειακής γεωλογικής προέλευσης.

Η Χριστιανή, η Ασκανία και η Εσχάτη (ή Μέρμηγκας) αποτελούν το σύνολο αυτών των βραχονησίδων. Η τελευταία είναι και η μικρότερη, αποτελούμενη από δύο μικρούς βράχους με μερικά μέτρα απόσταση μεταξύ τους, και από μακρυά μοιάζει με πλοίο που ταξιδεύει. Η Ασκανία είναι μεγαλύτερη και αρκετά πιο απότομη με ύψος 144 μέτρα, όπου με δυσκολία ανεβαίνει κανείς πάνω της. Η Χριστιανή είναι το μεγαλύτερο νησί από τα 3, με συνολική έκταση περίπου 1,5 τετραγωνικού χιλιομέτρου και με υψόμετρο 283 μέτρα. Στο νησί αυτό υπάρχουν εγκαταλελειμμένα δείγματα ανθρώπινης δραστηριότητας και πρόσφατης κατοίκησης (ξερολιθιές, πέτρινες κατασκευές, καλντερίμια, χέρσα χωράφια κ.α.).

Και τα 3 νησιά είναι ενταγμένα στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών NATURA 2000, τόσο σαν Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (SCI με κωδικό GR4210011) όσο και σαν Ζώνης Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά (SPA με κωδικό GR4220022). Ειδικά για τα άγρια πτηνά και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2009/147/EK, ή χώρα μας έχει καθορίσει ειδικά μέτρα προστασίας τα οποία ισχύουν για τα Χριστιανά, σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση του 2010 Η.Π. 37338/1807/Ε.103. Στα Χριστιανά καταγράφονται τουλάχιστον 16 είδη άγριων πτηνών, εκ των οποίων αρκετά προστατευόμενα από την εθνική και κοινοτική νομοθεσία (όπως ο Μαυροπετρίτης, ο Θαλασσοκόρακας, ο Αιγαιόγλαρος κ.α.). Υπάρχουν επίσης προφορικές πληροφορίες για την ύπαρξη μεσογειακής φώκιας στα Χριστιανά, όπου ακόμα και σήμερα βλέπουν οι ψαράδες που αλιεύουν την περιοχή.

Πέρα από το φυσικό περιβάλλον των βραχονησίδων στα Χριστιανά έχουν βρεθεί σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα όπως όστρακα και πήλινα αρχεία που χρονολογούνται από την περίοδο 2600-2200 π.Χ.. Αλλά και πιο πρόσφατα στη Χριστιανή βρισκόταν η σημαντική μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, η οποία σύμφωνα με τον Ματθαίο Ε. Μηνδρινό ιδρύθηκε μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού στον Ελλαδικό χώρο, εξ' ου και η ονομασία τους, καθώς μέχρι τότε ήταν ανώνυμα.

Για τον επισκέπτη των Χριστιανών, πέρα από την εντυπωσιακή ομορφιά και αγριότητα του τοπίου, αυτό που προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι τα επιβλητικά ερείπια και απομεινάρια ανθρώπινων κατασκευών και υποδομών που η παρουσία τους ξενίζει σε ένα τόσο άνυδρο και ξερό νησί. Η πρώτη εικόνα που αντικρίζει κανείς στο νησί της Χριστιανής, στη νοτιο-ανατολικές ακτές του είναι το μικρό υπόσκαφο εκκλησάκι του Αγίου Βασιλείου, πρόσφατα χτισμένου (πάνω σε παλαιότερο ερείπιο) το 1994 από τον Μεγαλοχωριανό ψαρά Μανώλη Καραμολέγκο. Από εκείνη την περιοχή και με βορειο-δυτική κατεύθυνση ξεκινάει ένα πολύ πλατύ και τοιχισμένο και από τις δύο του πλευρές καλντερίμι, το οποίο διασχίζει για περισσότερο από 500 μέτρα την ήπια ανατολική πλαγιά της Χριστιανής, η οποία είναι όλη σχεδόν καλυμμένη από χωράφια ξεχωρισμένα με πολύ καλά χτισμένες ξερολιθιές. Το καλντερίμι καταλήγει στη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου από την οποία δυστυχώς έχουν απομείνει λίγα και δυσδιάκριτα ερείπια. Όσον αφορά στην πρόσφατη κατοίκηση των νησιών, σύμφωνα με μαρτυρίες στη Χριστιανή κατοικούσε η οικογένεια του Βαγγέλη Αργυρού με 4 παιδιά μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του '50, από την οποία δεν έλειπε τίποτα από προϊόντα, καθώς καλλιεργούσαν ότι χρειάζονταν, και διατηρούσαν αιγοπρόβατα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι μαρτυρίες της οικογένειας αυτής για τις μεσογειακές φώκιες καθώς έβλεπαν τα ζώα να βγαίνουν σε ανοιχτές παραλίες, και να μην δείχνουν σημάδια φόβου στην ανθρώπινη παρουσία, κάτι που σήμερα είναι πολύ σπάνιο να δει κανείς, καθώς οι φώκιες είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικές στην ανθρώπινη παρουσία.

Σήμερα τα νησιά είναι ακατοίκητα και χρησιμοποιούνται περιστασιακά για βόσκηση και κυνήγι. Σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των νησιών από το 1971 τα νησιά Χριστιανή και Ασκανία ανήκουν στον Πέτρο Νομικό του Μάρκου, σύμφωνα με τον Αντώνη Καραμολέγκο.