Αφορισμός στη Σαντορίνη

Μια νέα έρευνα ξεκινάμε σιγά σιγά και ότι μπορούμε να ανακαλύψουμε θα το αναδεικνύουμε. Ένας ευρύτερος τίτλος της έρευνας; Η σχέση θρησκευτικών Ποινών  ( αφορισμούς αναθέματα κ.ο.κ.) στην Ιστορία της Σαντορίνης.  Από την έρευνα αυτή θα προκύψουν στοιχεία σίγουρα αλληλεπίδρασης της κοινωνίας ανάλογα την χωροχρονική  διάσταση.

Ξεκινάμε με ένα περιστατικό του 1817, όταν ο Πατριάρχης Κύριλλος ζ' απειλεί με αφορισμό  κατοίκους της Σαντορίνης για παραποίηση κοινοτικού κατάστιχου: «πρώτον ό είρημένος 'Αντώνιος Παρπαρΐγος, ει μεν έλαβεν ποτέ σκοπον δολιότητος καί χιλέ ή γνωρίζει εαυτόν έχοντα τήν είρημενη ποσότητα τών πέντε χιλιάδων γροσιών ή ίξεύρει τίνι τρόπω ώβελίσθη άπο του κατάστιχου ή έπ' ονόματι Δομνίτζης Ευφροσύνης ομολογία καί άντεισήχθη ή άλλη, φωρισμένος ύπάρχη καί κατηραμένος καί ασυγχώρητος καί μετά θάνατον άλυτος ως οικειοθελώς έζήτησεν. Ει δέ μή, δστις εκ τών είρημένων δύω του τε Τζορτζακη δηλονότι Γαβαλα καί του Νικολάκη Πλάτη έχρήσατο τη δολιότητι ταύτη... αν μή, άμα τω άκουσαι καί ίδεϊν το παρόν έκκλησιαστικον γράμμα, φοβηθείς τον Θεον καί τήν αίώνιον κόλασιν, παύσηται... καί μή αποδώ σώα ή αμέσως ή δια πνευματικού πατρός... αφορισμένος ύπάρχη καί κατηραμένος καί ασυγχώρητος»

Σύμφωνα δε με τον Παναγιώτη Μιχαηλάρη[1], το συγκεκριμένο παράδειγμα αφορισμού ανάγεται στην « Ή άμεση και επώνυμη αφοριστική απειλή.» , η οποία ουσιαστικά μπορεί να εκτιμηθεί και ως προνοητικότητα των εκκλησιαστικών αρχών να επιβάλουν άμεσο αφορισμό, με τέτοιο τρόπο ώστε να φοβίσουν … «τον αδικούντα και να τον οδηγήσουν στην βεβαιότητα ότι είναι δυνατόν, αν δεν συμμορφωθεί να υποστεί τις συνέπειες της ποινής του αφορισμού»

---

[1] Π. Μιχαηλάρης: Αφορισμός – Η προσαρμογή μιας ποινής στις αναγκαιότητες της Τουρκοκρατίας . Ε.Ι.Ε. σελ 198