Στρατός – Πολιτικοί Εξόριστοι και Σαντορίνη

Ας ανατρέξουμε σε δύο φωτογραφίες από το Εθνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο ( Ε.Λ.Ι.Α.) στην πολιτική ιστορία του τόπου και  συγκεκριμένα σε δύο από τους πολιτικούς  - στρατιωτικούς εξορίστους: τον Σοφοκλή Δουσμάνη και τον Ιπποκράτη Παπαβασιλείου.

Ο Σοφοκλής Δούσμανης (1868 - 1952) ήταν Έλληνας ναύαρχος του Πολεμικού Ναυτικού.Γεννήθηκε στην Κέρκυρα και καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια ηπειρώτικης καταγωγής, η οποία συγγένευε με βασιλικούς και πριγκιπικούς οίκους. Παππούς του ήταν ο Αντώνιος Λευκόχειλος - Δούσμανης, διαπρεπής πολιτικός, ενώ μεγαλύτερος αδερφός του ήταν ο στρατηγός Βίκτωρ Δούσμανης. Αποφοίτησε από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων το 1888 και έλαβε μέρος στον πόλεμο του 1897. Το 1912 τοποθετήθηκε διευθυντής της διοικητικής υπηρεσίας του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και εν συνεχεία κυβερνήτης του θωρηκτού "Γεώργιος Αβέρωφ" και αρχιεπιστολεύς του Στόλου του Αιγαίου. Το 1914 προήχθη σε υποναύαρχο και τοποθετήθηκε διοικητής της μοίρας θωρηκτών. Τον επόμενο χρόνο ανέλαβε την αρχηγία του ΓΕΝ, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1917, οπότε και αποστρατεύθηκε. Εξορίστηκε ως φιλοβασιλικός στη Σαντορίνη και επανήλθε στην ενεργό δράση το 1920.[ Το 1921 έγινε αρχηγός του Στόλου του Αιγαίου και το ίδιο έτος τοποθετήθηκε για δεύτερη φορά στην αρχηγία του ΓΕΝ, στην οποία παρέμεινε μέχρι τον Οκτώβριο του 1922  Τον Ιανουάριο του 1923 προήχθη σε αντιναύαρχο και αποστρατεύθηκε.  Το 1935 διορίστηκε υπουργός ναυτικών στην κυβέρνηση Τσαλδάρη και προήχθη σε ναύαρχο.Είχε συγγράψει το ημερολόγιον του κυβερνήτου του "Γ. Αβέρωφ" κατά τους πολέμους 1912 - 1913 (Αθήνα, 1939). Είχε τιμηθεί με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος. Απεβίωσε στις 6 Ιανουαρίου 1952 στην Αθήνα. Ήταν παντρεμένος με την Μαρία Βούρου και δεν είχε παιδιά. Ανιψιός του ήταν ο Λάμπρος Ευταξίας.

Ο Ιπποκράτης Παπαβασιλείου (Πάρος, 1868- Αθήνα 1951) ήταν στρατιωτικός. Προερχόμενος από τη Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων προήχθη μέχρι το βαθμό του υποστρατήγου. Κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897  υπηρέτησε με το βαθμό του υπολοχαγού ως επιτελικός αξιωματικός  του αρχηγείου στρατού Θεσσαλίας. Από το 1899 έως το 1903 συμπλήρωσε τις σπουδές του στην Πολεμική Ακαδημία του Βερολίνου. Πήρε μέρος και στους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 ενώ από το 1914 έως το 1917  διετέλεσε επιτελάρχης του 1^ου σώματος στρατού. Λόγω των φιλοβασιλικών του πεποιθήσεων τέθηκε εκτός στρατεύματος κατά την περίοδο 1917-1920 και εξορίστηκε στην Αίγινα και τη Σαντορίνη. Ανακλήθηκε το Νοέμβρη του 1920 και προαχθείς σε συνταγματάρχη υπηρέτησε ως στρατιωτικός ακόλουθος της ελληνικής πρεσβείας στη Ρώμη και τη Βέρνη. Αποστρατεύθηκε το 1922 με το βαθμό του υποστρατήγου. Ήταν  υπουργός των Ναυτικών στην κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά με τον οποίον διατηρούσε στενή φιλία ενώ μετά το τέλος του Β΄ παγκοσμίου πολέμου  πολιτεύτηκε στις Κυκλάδες με το συνδυασμό της Πολιτικής Ανεξαρτήτου Παρατάξεως Κοτζιά-Μανιαδάκη-Τουρκοβασίλη. Συνέγραψε το έργο «Περί Στρατού» ,  διάφορες μονογραφίες και μελέτες ενώ υπήρξε συνεργάτης της «Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας».   Το 1909 παντρεύτηκε την Αλεξάνδρα Δημοσθ. Ευγενίδη και απέκτησαν δύο παιδιά, τον Δημήτριο και την Αργυρώ (Ηρώ). Ο γάμος τους έγινε στο παρεκκλήσι των ανακτόρων με παρανύμφους τη βασιλίσσα Όλγα και το διάδοχο Κωνσταντίνο, ο οποίος βάπτισε αργότερα και το γιο του Δημήτριο.   Ο Ιπποκράτης Παπαβασιλείου τιμήθηκε με πολλά ελληνικά και ξένα παράσημα και μετάλλια.