Τα ψηφιακά αρχεία της Σαντορίνης και ο τρόπος διαχείρισής τους

Πριν από λίγες μέρες, έγινε μια εκδήλωση στο νησί για την ψηφιοποίηση των αρχείων του πρώην Δήμου Πύργου Καλλίστης. Αν και προσωπικά διαφωνώ κάθετα με το περίβλημα της εκδήλωσης, θεωρώ ότι είναι άλλο ένα καλό λιθαράκι για την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας και ας μου επιτραπεί να  βάλω το θέμα σε μία ευρύτερη συζήτηση.

Η διαμόρφωση μιας ευρύτερης φιλοσοφίας θα πρέπει να μας οδηγήσει ώστε να δούμε πολύ σοβαρά το θέμα της ανάδειξης της τοπικής ιστορίας. Η μικρή σε έκταση Σαντορίνη, μπορεί να εξελιχθεί σ ένα νησί – πρότυπο όχι μόνο με βάση την τουριστική της πλευρά, αλλά την ιστορική της  προσέγγιση . Τα ήδη υπάρχοντα βιβλία, σε συνδυασμό με την όσο το δυνατόν πιο γρήγορη καταγραφή της ζώσας παράδοσης από πλευράς παλαιότερων κατοίκων, και σε άμεση συνέργια με την εξ ολοκλήρου διάχυση των ψηφιακών αρχείων ανά τον κόσμο ως προς τη Σαντορίνη, είναι μερικά απ΄όσα μπορούν να θεωρηθούν ως βάση για την εξέλιξη του νησιού σε ένα πρότυπο ερευνητικό – επιστημονικό φορέων

Μέσα από τις διαδικτυακές ιστοσελίδες ποικίλων δράσεων, ο ερευνητής, ταξιδευτής ή οιοσδήποτε που επιθυμεί να μάθει, ή ακόμα να περάσει την ώρα του ψάχνοντας κάτι σχετικό με τη Σαντορίνη, μπορεί να το κάνει με αρκετά μεγάλη ευκολία. Σαν «καλλιστορώντας» είχαμε σαν σκοπό εδώ και καιρό να ξεκινήσουμε αυτή  τη βοήθεια και να αναδεικνύουμε εκείνες τις αναφορές, που εντοπίζονται διαδικτυακά  μέσα από το λήμμα « Σαντορίνη» ή τις όμμορες λέξεις του μέσα από τέτοιου είδους ιστοσελίδες.

Δύο βασικά παραδείγματα  για την ώρα μπορούν να αναδείξουν το εύρος της απίστευτα μεγάλης γνώσης που μπορεί να προσφέρει η σωστή αξιοποίηση των ψηφιακών αρχείων. Από το ίδρυμα της Βουλής και στην ιστοσελίδα http://paligenesia.parliament.gr/ με μία πρώτη αναζήτηση με το λήμμα «Σαντορίνη» μπορούμε ενδεικτικά ιστορικά στοιχεία – κάποια γνωστά κάποια άγνωστα για την περίοδο  πριν και μετά την Ελληνική Επανάσταση στο νησί. Από αναφορά κάποιας Μαρουλίδης Μπαρμπαρίγου η οποία ζητάει  να βρεθεί ο φονευς του γιου της,  (τόμος 9 σελ 212) μέχρι και άλλα δημογραφικά στοιχεία για π.χ. οι  χριστιανοί στο  νησί μέχρι και το 1821 έφθαναν τους 17.000 ( τόμος 4. Σελ 248). [1]

Ένα άλλο εξίσου σημαντικό παράδειγμα είναι οι αναφορές για τη Σαντορίνη που προκύπτουν από το  Ίδρυμα Ελ Βενιζέλου http://www.venizelosarchives.gr. Εκεί υπάρχουν επιστολές για τοπικούς άρχοντες της εποχής και την επιρροή που είχαν ως προς τις εκλογές, επιστολές που αφορούν την προεκλογική περίοδο του 1916 στο νησί σαν ενημέρωση προς τον Βενιζέλο, αποσπάσματα εφημερίδων κ.ο.κ.

Αν λάβουμε υπόψη μας  το πόσο χρήσιμες μπορούν να γίνουν οι πληροφορίες για την κοινωνίκη ζωή δυο χρονικά αντίθετων περιόδων για το νησί, μπορούμε να αναλογιστούμε πόσα θετικά αποτελέσματα μπορούν να επιφέρουν για την εν γένει γνωριμία με την ιστορία της Σαντορίνης.

Από την άλλη πλευρά, στη Σαντορίνη θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα ίδρυμα που θα ξεκινήσει να καταγράφει, αξιολογεί, διαμορφώνει, παρουσιάζει κάθε είδους αρχείο, το οποίο θα είναι προσβάσιμα ελεύθερα στο κοινό . Σαν μια «Ακαδημία της Σαντορίνης», στην οποία για π.χ. :

• Θα μαζευτούν και θα συγκεντρωθούν όλα τα βιβλία στο πρωτότυπο ή σε φωτοτυπίες ξενόγλωσσα και ελληνικά τα οποία αναφέρονται στη Σαντορίνη
• Θα μπορούσε να γίνει μια απίστευτα οργανωμένη βάση δεδομένων ανοιχτή για το κοινό μέσω μιας αίθουσας υπολογιστών στην οποία ο καθένας που επιθυμεί με την καθοδήγηση ειδικών, θα μπορεί να αναζητήσει πάσης φύσεως υλικό από τις ήδη υπάρχουσες ηλεκτρονικές  βιβλιοθήκες.
• Θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν πρωτότυπα ή και αντίγραφα όσο των δυνατών  επίσης περισσότερων ψηφιακών αρχείων  πρώην δήμων της Σαντορίνης, τα οποία θα είναι ανοιχτά για το ευρύ κοινό.

Ουσιαστικά με τον όρο «Ακαδημία της Σαντορίνης», μπορεί να υποδηλωθεί μία βάση στην οποία οι εντός και εκτός Σαντορίνης θα έχουν τουλάχιστον την ευχέρεια να αναζητήσουν ερευνητικά θέματα γύρω και από τη Σαντορίνη.

Σαν εγχείρημα η ¨Ακαδημία¨είναι εντελώς παράτολμη κυρίως λόγω της οικονομικής μα και συνάμα κρίσης αξιών. Δυνατότητες προσωπικά κρίνω ότι υπάρχουν έστω και σε πρωτόλεια βάση για τη δημιουργία ενός τέτοιου ερευνητικού φορέα ( Πρόταση με την κατάλληλη υποστήριξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση  επεξηγώντας το πλήρες πλαίσιο  διαμόρφωσης του θεσμού αυτού κ.ο.κ.)

Εν τούτοις , είμαι στη θέση να γνωρίζω ότι υπάρχουν αρκετοί που από μόνοι τους είτε λόγω τρέλλας είτε άλλου ενδιαφέροντος, αναζητούν μέσω του προσωπικού τους υπολογιστή ψηφιοποημένα αρχεία της Σαντορίνης. Κρίνω σκόπιμο ότι και στο πολύ κοντινό μέλλον πριν καν τη δημιουργία αυτού του είδους της Ακαδημίας, άνθρωποι από όλες τις ηλικιακές ομάδες μπορούν να συναντηθούν με βασικό σκοπό τη συζήτηση αυτού του θέματος. Διαμόρφωση και ανάδειξη της τοπικής Ιστορίας του νησιού . Μέσα από την κουβέντα αυτή, η οποία , το τονίζω δεν πρέπει να γίνει με σκοπό την αυτοπροβολή κανενός, θα μπορούσε να γίνει μια άτυπη βάση δεδομένων από πλευράς ψηφιακών αρχείων, ώστε να μπορεί ο καθένας, ελεύθερα και άμεσα να ερευνήσει την απίστευτη  και πολύπλευρη ιστορία του νησιού.

Ότι και αν γίνει πάνω στο θέμα αυτό οφείλει να έχει τα εξής κριτήρια: Εθελοντισμό, Μεράκι, Σεβασμό προς την Ιστορία, Ελευθερία και Διάχυση της Γνώσης στους κατοίκους και μη.

Σαν πρώτο πλάνο μπορεί να σταθεί μια τέτοια μεγάλη δραστηριότητα για τον πολιτισμό της Σαντορίνης και θα μπορούσα να περιγράψω και άλλες τέτοιες δράσεις:

• Ψηφιοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων αρχείων των πρώην δήμων του νησιού ή άλλων φορέων – ιδρυμάτων κ.ο,.κ.
• Διαμόρφωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους νέους πάνω στα πλαίσια της γνωριμίας με την τοπική ιστορία και τα αρχεία
• Προβολή πλείστων όσων φωτογραφικών αρχείων ανά χωριό στις οποίες θα γίνεται η όσο το δυνατόν λεπτομερή καταγραφή  των στοιχείων

Η ¨Ακαδημία της Σαντορίνης¨ μπορεί να οδηγήσει το νησί σε μία άκρως ενδιαφέρουσα αλλά και προκλητική συνύπαρξη: του Χθες με το Σήμερα Όχι όμως αποκομμένα το ένα από το άλλο. Σαν μια κλωστή που ενώνει την Ιστορία και τον Πολιτισμό  με τον Τουρισμό και την Προβολή, τη Ζώσα Παράδοση με την άεναη (sic) – ίσως και άναρχη ανάπτυξη της. Τη γνωριμία με την Πέτρα αλλά και την εμπέδωση της σημερινής κατάστασης του νησιού. Τη σχέση Φιλωτέρας με τη Σαντορίνη και τη Θήρα με την Καλλίστη!

---

[1] Ενδεικτική παραπομπή σε ανάρτηση του καλλιστορώντας (http://kallistorwntas.blogspot.gr/2011/10/t.html)