Όρμοι και λιμένες Σαντορίνης ( 17ο αιώνα)

«Με την άνοδο στο τουρκικό θρόνο του Μουράτ Γ ( 1574), αρχίζει για το Αιγαίο και φυσικά για τη Σαντορίνη μια νέα περίοδος και επιβάλλεται μια νέα τάξη πραγμάτων. Ο Μουράτ Γ θέλοντας να εδραιώσει την ομαλότητα στην πολιτική και κοινωνική ζωή του νησιού, […]εξέδωσε το 1580 έναν αχτναμέ με τον οποίο παραχωρούσε στους κατοίκους των νησιών ειδικά προνόμια και φολογικές ελαφρύνσεις. […] η οικονομική ανάπτυξη του νησιού κατά την περίοδο του 17^ου αιώνα φαίνεται από τα υψηλά χρηματικά ποσά που διακινούν οι κάτοικοι και μεταξύ τους αλλά και με τους άλλους νησιώτες. Φαίνεται ακόμη και από το μεγάλο αριθμό πλοιοκτητών και καραβοκύρηδων, που παίρνουν στα χέρια τους το εμπόριο. Ένας πορτολάνος της εποχής ( βιβλίο – οδηγός πλεύσης) μας περιγράφει με χαρακτηριστική γλώσσα το λιμάνι της Σαντορίνης και δίνει χρήσιμες οδηγίες στους ναυτικούς.

Ἡ Σαντορίνη ἔχει ἕνα βουνί ὑψηλόν τζιμαρόλο καὶ εἰς τὸ μεσημέρι κάμνει κούδαν  εἰς τὸ ἀκρωτήρι τοῦ μεσημερίου. Εἰς τὴν μερέαν τοῦ λεβάντη ἔχει καλόν παραγωγόν διὰ νὰ ὑπᾶς ὅπου θέλεις. Καὶ εἰς τὴν μερέαν τοῦ πουνέντη ἔχει νησί μαῦρο καὶ λέγουν το Καμένη καὶ εἴναι καλός λιμένας, δια καταβολάρην μὲ ἄνεμον. Εἰς τὸν πουνέντη οὐδέν ἠμπόρεῖς νὰ σηκωθεῖς. καὶ ἀπ ἐκεῖ μίλια ἕξι εἰναι ἡ Φυρασία καὶ εἰς τὸ ἀκριότερον τοῦ γαρμπῆ ἔχει  ξέρην ἀλάργα ἀπό τὴν γῆν μίλια δύο. ἄλλην ξέρην ἔχει εἰς το ακρωτήρι τῆς τρεμουντάνας μέσα τὸ κανάλι εἰς το ακρωβτήρι τὸ λιγνόν, καὶ εἴναι πλέον κοσταρισμένη εἰς τὸ ἀκρωτήρι τῆς Φυρασίας παρὰ τῆς Σαντορίνης. Καὶ ἄν ἀπεράσης, κοστάριζε πλέον τὴν Σαντορίνην, ὅτι ἡ ξέρη εἴναι μέσα μέσα καὶ ἔχει ἀπάνω της πιθαμές πέντε και ἔν μακρέα ὡσάν κάτεργον. Εἰς τὴν Φυρασίαν, εἰς το ἀκρωτήρι τῆς τρεμουντανας, εἰς τὴν μερέαν τοῦ λεβάντη θωρώντα τῆς Σαντορίνης, έχει λιμένα διὰ μικρόν καράβιν, ὅτι το  μέγαν καράβιν οὐδέν ἡμπόρεῖ νὰ σταθῆ. "...

Πηγή: Α.Τσελίκας: Μαρτυρίες από τη Σαντορίνη 1573 -1819
Αθήνα 1985 , Πνευματικό Κέντρο Μέγαρο Γκύζη , σ.12