Ζαχαρίας Κυριακός Μητροπολίτης Θήρας την περίοδο της Επανάστασης

 Mέσα από την έρευνα του Ματθαίου Μηνδρινού, Τρεις Ανδριώτες Κληρικοί στη Σαντορίνη τον 19^ο αιώνα, Ανάτυπο – Άγκυρα, Καίρειος Βιβλιοθήκη 2001, θα γνωρίσουμε τον Μητροπολίτη Θήρας την περίοδο της επανάστασης  Ζαχαρία Κυριακό. Ταυτόχρονα όμως , θα ανακαλύψουμε διαφορετικές πλευρές της προσωπικότητας του Ευάγγελου Μαζαράκη[1]. Ο λόγος δεν είναι για να μειωθεί η συμμετοχή της Σαντορίνης στον επαναστατικό αγώνα. Ούτε για να μειωθεί ο ρόλος του ως Επάρχου Σαντορίνης .  Στην ανακάλυψη της ιστορίας μεγαλύτερο ρόλο παίζουν πολλές φορές και οι τοπικοί ερευνητές που μπορούν να προβάλλουν διαφορετικά στοιχεία της τοπικής ιστορίας.

Ο Ζαχαρίας Κυριακός Μητροπολίτης Σαντορίνης (1814- 1842) γεννήθηκε στη Μεσαριά της Άνδρου. Χρημάτισε πρωτοσύγκελος του Μητροπολίτη Χαλκηδόνος Γερασίμου. Το 1813 παραιτείται ο τελευταίος αρχιεπίσκοπος του νησιού Γαβριήλ Παρισάκης [2], εκλέγεται σε μητροπολίτη Σαντορίνης ο Ζαχαρίας.

Μετά τη χειροτονία του από τον πατριάρχη Κύριλλο, ο νέος Μητροπολίτης με συνοδό του τον ανηψιό του αρχιδιάκονο τότε Σεραφείμ Καίρη φθάνει στη Σαντορίνη όπου εγκαθίσταται στην περιοχή του Αγίου Νικολάου του Κίσσηρα στον Πύργο, παλαιά έδρα του εκάστοτε ορθόδοξου επισκόπου έως το 1860. Με την ανακοίνωση της εκλογής του νέου μητροπολίτη Σαντορίνης, ο Πατριάρχης δι άλλου γράμματος εζήτησε συνάμα και την αποπληρωμή προς τη Μητέρα Εκκλησία των «Εμβατικών» δλδ της καταβολής χρηματικών ποσών από όσους έχουν ενορία ή άλλη εκκλησία, ένα είδος φόρου της εποχής.  Το έργο του Ζαχαρία στη Σαντορίνη δεν υπήρξε ασήμαντο. Ως οπαδός της Φιλικής Εταιρείας στάθηκε στη διάρκεια των γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης πλησίον του ποιμνίου του . […] Εκείνη την εποχή διορισμένος Έπαρχος από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη είναι ο Ευάγγελος Μαζαράκης, ο οποίος όμως με ανελεύθερα μέτρα προβαίνει σε παράνομες ενέργειες, διαπράττοντας λεηλασίες και φυλακίσεις πολλών προυχόντων. Ο επίσκοπος εκάλεσε τον Μαζαράκη με σκοπό να τον συνετίσει , αλλά παρά την προσπάθειά του δεν το επέτυχε, με αποτέλεσμα να πάση στη δυσμένειά του, να λεηλατήσει την επισκοπή του να τον συλλάβει ως «Τουρκόφιλο», να τον φυλακίσει και τελικά να τον εξορίσει . Ο λαός τότε με αρχηγούς τους ηγουμένους των μονών, τους ιερείς και τους προεστούς συνέταξε αναφορά προς τον Δημήτριο Υψηλάντη, καταγγέλοντας την ανάρμοστη συμπεριφορά του επάρχου προς τον Επίσκοπο Ζαχαρία. Προ της εντόνου εκείνης λαικής αγανακτήσεως, ο Υψηλάντης τον μεν Μαζαράκη έπαυσε από το αξίωμα του επάρχου, τον δε μητροπολίτη επανέφερε στην επισκοπή ως «νόμιμον αρχιερέα να διενεργεί και να εκτελεί πάντα τα της αρχιερωσύνης αυτού προνόμια και δικαιώματα ως και πρότερον».

Για την ανεξαρτησία της πατρίδας και τον Εθνικό Αγώνα, ο Ζαχαρίας εξώδευσε πολλά  ενώ ξεχωριστή συμμετοχή του ήταν στην παρουσία της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου στη Σαντορίνη τον Οκτώβριο του 1830. […] Προσέφερε συνδρομή δια την ανέγερση του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου ενώ βοήθησε και τον εξόριστο στη Μονή Προφήτη Ηλία τον Θεόφιλο Καίρη  Πέθανε στις 26 Οκτωβρίου 1842.

---

[1] Ο Μαζαράκης είχε οριστεί από το 1821 από τον Δημήτριο Υψηλάντη ως   Επιτροπος της Άσπρης Θάλασσας, δλδ εκπρόσωπος της ηγεσίας της Επανάστασης στα νησιά του Αρχιπελάγους. Αυτός και μόνο ο τίτλος έδωσε το ευρύτερο κίνητρο αναγνώρισης του ρόλου του ατόμου ( Μαζαράκης) σε σχέση με το σύνολο  ( συμβολή θηραίων στην Επανάσταση ).

[2] Με τον νυν όρο Μητροπολίτης