Η «Παναγία Μαρουλιανή» (Υπαπαντή) της Οίας….στην Καλλίπολη του Πειραιά!

 

. Ο ναός της "Παναγίας Μαρουλιανής" στην Καλλίπολη

Ως γνωστόν στην Φοινικιά της Οίας υπάρχει ο ναός της «Παναγιάς Μαρουλιανής» που είναι αφιερωμένος στην Υπαπαντή και πανηγυρίζει στις 2 Φεβρουαρίου.  

Στην Καλλίπολη του Πειραιά όμως υπάρχει εξίσου μια «Παναγία Μαρουλιανή», ένας μικρός ναός που ιδρύθηκε από οικογένεια Οιατών εγκατεστημένη στον Πειραιά και είναι αφιερωμένος και εκείνος στην Υπαπαντή.

Σε παλαιότερη ανάρτηση για τους Οιάτες του Πειραιά είχαμε αναφέρει ότι όντας μακριά από το χωριό τους καταφύγιο και παρηγοριά έβρισκαν πάντοτε στους Αγίους. Η σχέση με την πίστη τους  φαίνεται πολλάκις από δωρεές τους σε εκκλησίες του Πειραιά αλλά και από την διαρκή ενεργή δράση τους στις τοπικές Πειραιώτικες ενορίες.

Όμως το πιο σημαντικό δείγμα παρουσίας και συμβολής των Οιατών στα θρησκευτικά δρώμενα του Πειραιά είναι η δημιουργία του ναού της Υπαπαντής στην Καλλίπολη ή αλλιώς της «Μαρουλιανής» του Πειραιά!

Ποιος είναι όμως  ο ναός…

Έξοδος της εικόνας από το ναό για την περιφορά

Ο ναός λοιπόν του Πειραιά βρίσκεται στην οδό Φλέσσα 72 κοντά στην πλατεία Πηγάδας, στο κομμάτι της Φλέσσα μεταξύ των οδών Αντωνίου Θεοχάρη και Σπυρίδωνος Λάμπρου.  

Ιδρυτές του ήταν η οικογένεια Καρρά, και συγκεκριμένα ο Θωμάς Καρράς και η σύζυγος του  η Παναγούλα.  Ο Θωμάς μαζί με τα αδέρφια του Γιώργο και Δημήτρη ήσαν γεννημένοι στην Οία και εγκαταστάθηκαν στον Πειραιά σε νεαρή ηλικία πριν από τον Πόλεμο ανοίγοντας εργοστάσιο ναυπηγοξυλείας στο Χατζηκυριάκειο, κάνοντας ξυλουργικές εργασίες σε βαπόρια. Το οικογενειακό τους παρατσούκλι ήταν «τα σφαλάγκια» λόγω της εργασίας τους ως καραβομαραγκοί, καθώς στην τοπική ναυτική ορολογία της Οίας το «σφαλάγκι» είναι το μακρόστενο δοκάρι που χρησιμεύει για να ρυμουλκηθεί το πλοίο από τη θάλασσα στη ξηρά και τοποθετείται κατά μήκος της σχάρας στην «ναυπηγική κλίνη».   (σ.σ. στην Οία υπάρχουν παρά πολλές οικογένειες με το επίθετο Καρρά και μόνο με την αναφορά στο οικογενειακό παρατσούκλι γίνεται κατανοητό για ποια οικογένεια πρόκειται).

Μέχρι και οι κολώνες ήταν σημαιοστολισμένες από τον Δήμο Πειραιά 

με την Ελληνική σημαία και τη σημαία του Δήμου.

Την περίοδο του Πολέμου, το ένα από τα αδέρφια πέθανε στους βομβαρδισμούς του Πειραιά καθώς η καρδιά του δεν άντεξε να βλέπει τις μεγάλες καταστροφές που προκαλούσαν τα Γερμανικά αεροπλάνα εκτινάσσοντας το λιμάνι και τον ναό της Αγ.Τριάδας κυριολεκτικά στον αέρα! Λίγο μετά εγκαταστάθηκε μόνιμα στον Πειραιά με την οικογένεια του και άλλος ένας από τα αδέρφια Καρρά, ο Ευάγγελος, ο οποίος μέχρι τότε ζούσε στην Οία.  Τις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά τον Πόλεμο, το εργοστάσιο ναυπηγοξυλείας των Καρράδων ήταν ένα από το πιο πασίγνωστα και φημισμένα καραβομαραγκούδικα ολόκληρου του Πειραιά.

Tα λάβαρα 

Ο Θωμάς λοιπόν με την σύζυγο του την Παναγούλα (Παναγιώτα), όντας άνθρωποι θεοσεβούμενοι και βαθιά θρησκευόμενοι, αποφάσισαν να αφιερώσουν μια εκκλησία προς τιμή της Θεοτόκου. Έτσι δώρισαν την οικία τους στην οδό Φλέσσα την οποία μετέτρεψαν σε εκκλησία αφιερώνοντας την στην εορτή της Υπαπαντής για την «Παναγία Μαρουλιανή» της Οίας. Μέχρι σήμερα ο ναός διατηρεί την αρχική εξωτερική μορφή του ως παλιά μονοκατοικία του Μεσοπολέμου και για αυτό έχει αυτή την ιδιαίτερη δόμηση ανάμεσα στις σημερινές πολυκατοικίες.

Η εκκλησία λειτουργούσε αρχικά ως ιδιωτικό οικογενειακό εκκλησάκι ακολουθώντας την εορτή με το Παλαιό Ημερολόγιο (Ιουλιανό) δηλαδή στις 15 Φεβρουαρίου, παράδοση που παρέμεινε και καθιερώθηκε επίσημα. 

Κατα τη διάρκεια της περιφοράς της εικόνας στα στενά της Καλλίπολης

Μάλιστα σε πηγές και ιστορικά στοιχεία που αφορούν τον Πειραιά, ο ναός είναι καταγεγραμμένος με την Οιάτικη ονομασία: «Παναγία Μαρουλιανή».  Μια από τις πηγές αυτές είναι και το «Μεγάλο Πειραϊκό Λεύκωμα» του Χρήστου Πατραγά, Εκδόσεις Μυτιληναίος (Πειραιάς 2004), όπου αναφέρει: «Στην καρδιά της περιοχής (σ.σ. Καλλίπολη) υπάρχει ο ενοριακός ναός της Αγ. Παρασκευής. Στην περιοχή υπάρχουν ακόμα ο ναός Παναγία Ρόδον το Αμάραντο, ο ναός των Αγίων Αναργύρων  και οι ναοί της Αγίας Μαρίνας (1930) και της Παναγιάς Μαρουλιανής (1950) που ακολουθούν το παλαιό ημερολόγιο».  

Κάθε χρόνο στις 15 Φεβρουαρίου (ημερομηνία που αντιστοιχεί στις 2 Φεβρουαρίου με το Παλαιό Ημερολόγιο) γίνεται κανονική πανήγυρη με εσπερινό και θεία λειτουργία παραμονή και ανήμερα της εορτής. Και φυσικά οι Πειραιώτισσες Μαρουλίες ακούν για δεύτερη φορά μέσα στον ίδιο μήνα τα «χρόνια πολλά» για την ονομαστική τους εορτή!  

Με προτροπή  φίλων Πειραιωτών, το Καλλιστορώντας φέτος παρευρέθηκε στην εορτή. Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας έγινε λιτανεία της εικόνας στα στενά της Καλλίπολης υπό τους ήχους της φιλαρμονικής του Δήμου Πειραιά που προπορευόταν της πομπής. Εκτός από τον άρτο και το αντίδωρο, στους παρευρισκόμενους δόθηκε και από ένα γλυκό μαζί με μια εικονίτσα της Υπαπαντής για ευλάβεια.

. Η φιλαρμονική του Δήμου Πειραιά συνόδευσε την περιφορά της εικόνας στα στενά της Καλλίπολης, 

όπως γίνεται σε όλες τις εορτές.

Σήμερα ο ναός ανήκει πλέον επίσημα στους παλαιοημερολογίτες του Πειραιά, αν και αρκετοί Οιάτες κατά καιρούς τελούν στον εν λόγω ναό βαφτίσια, μνημόσυνα και κηδείες συγγενών τους και αυτό γιατί στα μάτια τους βλέπουν έναν «δικό τους» ναό μέσα στον Πειραιά  -«την εκκλησά των Καρράδων» όπως λένε-  που τους συνδέει συναισθηματικά με τη γενέτειρα τους Οία, και ας ακολουθεί εορτολογικά το Παλαιό Ημερολόγιο.

Αν λοιπόν έχετε και εσείς Μαρουλία στο οικείο περιβάλλον σας και ξεχάσατε να της ευχηθείτε στις 2 Φεβρουαρίου που είναι επίσημα η εορτή της «Παναγιάς Μαρουλιανής» της Οίας, κάντε το σήμερα που γιορτάζει η «Μαρουλιανή» της Καλλίπολης, έστω και αν ακολουθεί εορτολογικά το Παλαιό Ημερολόγιο…

Οφείλουμε να εκφράσουμε τις πιο θερμές ευχαριστίες μας στην οικογένεια Καρρά και συγκεκριμένα στην κυρία Αικατερίνη Λ.Καρρά, της οποίας ο σύζυγος Λουκάς Καρράς ήταν ανιψιός των ιδρυτών Θωμά και Παναγούλας, για τις πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με το ιστορικό του ναού και την ανάδειξη σιγά-σιγά μιας άλλης εποχής για την περιοχή της Καλλίπολης αλλά και για τη Σαντορίνη γενικά. 

Η Παναγία η Μαρουλιανή στη Σαντορίνη