Όταν ο Χίλλερ ανακαλύπτει ...και η Αρχαιολογική εταιρία ...αγνοεί ...!

Ὁ διακεκριμένος ἐρασιτέχνης ἀρχαιολόγος κ. F. Hiller von Gartringen σπουδαίας ὑπηρεσίας παρέσχεν ἐσχάτως διὰ τῆς ἀνακαλύψεως τῆς ἀρχαίας Θήρας. Αἱ ἀνασκαφαί, ἀρξάμεναι τὴν 15ην Μαΐου ἐ. ἔ. ἰδίαις δαπάναις τοῦ εἰρημένου κλεινοῦ  ἀρχαιολόγου ἐπὶ τοποθεσίας ὄντως μαγευτικῆς, παρουσίασαν ἀρκετὰ μέρη τῆς πόλεως τῆς ἀρχαίας Θήρας. Ἐπὶ τῆς κορυφῆς τοῦ τελευταίου πρὸς νότον ἄκρου τῆς νήσου,  καλουμένου Ἐξωμύτου, εἰς ὕψος 360 μέτρων ἀπὸ τῆς θαλάσσης μὲ περίλαμπρον θέαν δεσπόζουσαν τῆς ὅλης νήσου καὶ τῶν πέριξ νησυδρίων, ἔναντι ἔχουσαν τὴν θαυμασίαν σιλουέτταν τῆς Κρήτης καὶ ἀριστερᾷ τὴν Σέριφον καὶ Φολέγανδρον, ἡ ἀρχαία Θήρα παρουσιάζει θεσπέσιον θέαμα.

Ἐκεῖ ἀνεκαλύφθη σωρεία ἐπιγραφῶν καὶ τύμβων,  ἄφθονος συλλογὴ ἀγγείων διαφόρων μεγεθῶν μέχρις ἑνὸς μέτρου, τέχνης τελειοτάτης,  ἀνάγλυφα ρωμαϊκῆς ἐποχῆς, πολλὰ ἀγαλμάτια βυζαντινῆς τέχνης, μία μικρὰ Ἀφροδίτη ἄνευ κεφαλῆς, πολλοὶ κίονες καὶ πλεῖστα ἄλλα. Ἐν τοῖς ἀγγείοις μάλιστα εὑρέθησαν καὶ πολλὰ ὀστᾶ κεκαυμένα.  Ἡ Ἀρχαιολογική μας Ἑταιρία, οὔτε ἕνα ἄνθρωπον δὲν ἔστειλεν ἀκόμη ἐκ περιεργείας ὅπως ἴδῃ τὰ εὑρεθέντα, ἐνῷ ἐξ ἐναντίας σωρεία ξένων ἀρχαιοφίλων καθ’ ἑκάστην ἐπισκέπτονται τοὺς τόπους τῶν ἀνασκαφῶν καὶ φωτογραφοῦσι τὰ διάφορα εὑρήματα.

Ἐξ ὅλων τῶν ἐν Ἀθήναις ἀνθρώπων τῶν γραμμάτων μόνη ἡ λογία δεσποινὶς Σεβαστὴ Καλλισπέρη ἐπεσκέφθη πρό τινων ἡμερῶν τὰς γενομένας ἀνασκαφάς.  

Ἐκ δὲ τῶν ἐν Θήρᾳ διαμενόντων, ὁ προοδευτικὸς σχολάρχης Φηρῶν κ. Βασιλείου μετὰ

ἀξιεπαίνου καὶ ζηλευτῆς προθυμίας παρακολουθήσας τὰς γενομένας ἀνασκαφὰς καταγίνεται ἤδη εἰς τὴν περισυλλογὴν τῶν ἀνακαλυφθέντων. Τοποθετήσας τὰ πλεῖστα  τούτων καὶ μᾶλλον εὐμετακόμιστα ἐν δυσὶν αὐθούσαις πᾶσαν καταβάλλει ἐπιμέλειαν περὶ τὴν ταξινόμησιν, καταγραφὴν καὶ ἀριθμολόγησιν αὐτῶν.  Ἀτυχῶς τὰ ὑπὸ τοῦ ὑπουργείου τῆς Παιδείας παρασχεθέντα αὐτῷ μέσα πρὸς μεταφορὰν αὐτῶν ἐν τῇ πρωτευούσῃ τῆς Θήρας ἦσαν ἐλάχιστα, τὰ δὲ μέχρι τοῦδε γενόμενα ὑπερέβησαν τὰς προσδοκίας πάντων.  Ἀσύγγνωστος ἡ ὀλιγωρία τῶν περὶ τὴν Ἀρχαιολογικὴν Ἑταιρίαν. Εἴχομεν τοὐλάχιστον τὴν ἐλπίδα ὅτι κατ’ ἰδίαν τινὲς τῶν περὶ τὰ ἀρχαιολογικὰ καταγινομένων καὶ δυναμένων θὰ ἐπωφελοῦντο τῶν ἀνασκαφῶν τοῦ Hiller καὶ θὰ ἔσπευδον τὰς πολὺ ἀξίας λόγου ἀνακαλυφθείσας ἀρχαιότητας τῆς πάλαι Θήρας.  Βέβαιον εἶνε ὅτι πολλὰ ἀκόμη μᾶς ἐπιφυλάσσουσιν αἱ προσεχῶς ἐπαναληφθησόμεναι ἀνασκαφαὶ δαπάναις τοῦ αὐτοῦ λογίου ξένου, ἐξ ὧν δὲν ἀμφιβάλλομεν ὅτι μεγάλως θέλει πλουτισθῆ ἡ ἐπιστήμη τῆς ἀρχαιολογίας.

 Σπόρτσμαν.

 Πηγή :To Άστυ, αρ. φύλ. 2437, 29.08.1897: 4

Bibliothèque nationale de France, département Monnaies, médailles et antiques, 1966.453.2460