Η Οικογένεια Γεωργίου Σεγρέδου – Ιστορία Μνήμης …Φωτογραφικής.

Βρισκόμαστε στα 1955, η οικογένεια Σεγρέδου από το Εμπορείο,  μαζεύεται στη Βλυχάδα, για να χαιρετήσει τον Γιώργη Σεγρέδο του Μιχαήλ και της Ελένης Μαυρομμάτη, ο οποίος ήταν ο έμπιστος μηχανικός του βιομήχανου Γεωργίου Νομικού και θα έφευγε για την Κω ώστε να ανοίξει και να λειτουργήσει το εκεί εργοστάσιο ντομάτας Νομικος. Λίγο πριν φύγει, η ομαδική φωτογραφία αυτή είναι ο προπομπός μιας εκπληκτικής ιστορίας Σαντορινιάς οικογένειας που χάνεται μέσα στο χρόνο, μεταξύ Σαντορίνης, και Κώου, και όχι μόνο. Η φωτογραφία αυτή είναι από το αρχείου το Μιχάλη  Γεωργίου Σεγρέδου –εγγονού του πρωταγωνιστή της συγκεκριμένης φωτογραφίας.

Στη φωτογραφία αυτή, διακρίνονται : ο μαστο-Γιώργης Σεγρέδος, κρατάει το κουτί από το εργοστάσιο του Νομικού, και δίπλα του από αριστερά η Μαρία Καραμολέγκου, πεθερά του, και από την άλλη πλευρά ο Γεώργιος Σιγάλας ή Βωβογιάννης από τα δεξιά. Μπροστά του τα παιδιά του Ευθύμιος και Μιχάλης ενώ επάνω  ο γιος του Βασίλης, η Θεοδοσία Σιγάλα, κόρη του Βωβογιάννη, η Φλώρα Σιγάλα , γυναίκα του Μαστρο-Γιώργη, δίπλα της ο γιός της Ματθαίος και είναι έγκυος στον Γεώργιο Σεγραίδο- πατέρα το Μιχάλη που μας παραχώρησε τη φωτογραφία. Στο τέλος δίπλα στη Φλώρα , η άλλη της η αδερφή η Γρηγορία.

Ο Μαστρο Γιώργης φεύγει για την Κω…λίγους μήνες αργότερα σύμφωνα με την εξαιρετική δουλειά που έχει κάνει ο Μιχάλης,  ακούει στο ραδιόφωνο ότι «η Σαντορίνη βυθίστηκε», είναι οι πρώτες ώρες μετά το σεισμό κλονίζεται και προσπαθεί να δει τι θα κάνει….Καταφέρνει και φέρνει την ευρύτερη οικογένεια  του   στην Κω για να τους σώσει .  … Μαζί με την Φλώρα ζουν πια στην Κω και δεν ξεχνούν ποτέ- μέχρι και σήμερα, τη Σαντορίνη. Ο Μαστρογιώργης φεύγει από τη ζωή το 1983, ενώ η Φλώρα το 2007. ….  

 Η Οικογένεια αυτή,  νοιώθει oτι είναι Σαντορινιά Οικογένεια και δεν ξεχνάει το νησί της… Οι μεγαλύτεροι, ξεκινώντας από τον Μαστρο-Γιώργη και τη Φλώρα προσπάθησαν να μεταλαμπαδεύσουν στα παιδιά και τα εγγόνια τους την αγάπη για το νησί….Η φράση του Ευθύμιου Σεγραιδου- γιού του Μαστρογιώργη το καλοκαίρι που στην αποστροφή του λόγου του μου εξηγεί ότι είναι : « Σαντορινιός μετανάστης στην Κω», και το πάθος μα και η ιδιαίτερη ενασχόληση του Μιχάλη Σεγρέδου  με την  καταγραφή της ιστορίας της οικογένειας του και την ανάγκη ώστε να  μην «ξεχαστούν οι πεθαμένοι», με φέρνει αντιμέτωπο μ άλλο ένα ποτάμι της Ιστορίας… Άλλη μία οικογένεια που μέσα από την ιστορία της θα βγουν ίχνη της τοπικής Ιστορίας της Σαντορίνης… Της Σαντορίνης της Βλυχάδας, της Σαντορίνης της ξεγνοιασιάς, της Σαντορίνης πριν το σεισμό του 56 αλλά και μετά….μιας άλλης Σαντορίνης.

Η σχέση της Σαντορίνης με την Πάτμο ( σε συνέχειες)

  «… Από τα μέσα του 17^ου αιώνα, μέλη της οικογένειας Μαθά εμφανίζονται στη Σαντορίνη. Συγκεκριμένα κατά το έτος 1656 η Ειρήνη Μαθά συνάπτει το προικοσύμφωνο του γιού της Νικολάου με την Μαργαρίτα Σιγάλα στη Σαντορίνη. Η οικονομική κατάσταση της οικογένειας βασίζεται σε ακίνητη περιουσία (κηπάρια, αμπέλια, χωράφια, σπίτια, τόσο στην Πάτμο όσο και στη Σαντορίνη), όπως και σε κεφάλαια στην Βενετία. Εκείνο που εντυπωσιάζει, είναι η ποικιλία των δραστηριοτήτων της οικογένειας: εμφανίζονται ως καραβοκύρηδες, έχουν οικονομικές συναλλαγές με την Μονή και δανείζουν χρήματα σε ιδιώτες. [1]

Η σχέση της Μονής της Πάτμου με τη Σαντορίνη βασίζεται σε τρία μετόχια που κατέχει το μοναστήρι στο συγκεκριμένο νησί και τα οποία βρίσκονται στο Μεγάλο Χωριό, στο Εμπορείο και στο Ακρωτήρι.[2]

Στο Μετόχι του Εμπορείου, ανήκει ο γουλάς του ομώνυμου χωριού που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 400 μ. από τον οχυρωμένο οικιστικό πυρήνα. Η μορφή του γουλά αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στο νησί ίσως και σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου. Η χρονολογία της αρχικής κατασκευής του είναι άγνωστη.  Η παρουσία μοναχών πιστοποιείται από μία επιγραφή ενσωματωμένη στο βόρειο τείχος του γουλάς. Σύμφωνα με αυτήν υπεύθυνος για τα έργα είναι ιερομόναχος χωρίς να αναφέρεται το όνομά του. Μια άλλη επιγραφή αναφέρει τα εξής: 1744 ΠΑ ΑΘΝ ΣΓΛ, σαν «υπογραφή» του ιερομόναχου Αθανασίου Σιγάλα. Στο ίδιο μετόχι ανήκει η γειτονική στον γουλά εκκλησία της Αγίας Κυριακής με τα παρεκκλήσια της . Τα μέλη της οικογένειας Μαθά εμφανίζονται σαν κτήτορες εκκλησιών στην Πάτμο και στη Σαντορίνη και ως ανακαινιστές της Μονής Θεολόγου. Κατά το έτος 1636, ο Νικόλαος Μαθάς, μεταβιβάζει στην κόρη του Μαρία, την εκκλησία της Παναγίας της Υπακοής με τον όρο να γίνει ο γαμπρός του ιερέας. […]Το 1686 η Μαρία Μαθά φροντίζει να προικίσει την κόρη της Ανέζα με μια άλλη εκκλησία, του Αγίου Νικολάου στη Σαντορίνη. Στο έγγραφο αυτό όμως δεν προσδιορίζεται η τοποθεσία του ναού. Επίσης το πλήθος των ναών της Σαντορίνης αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο και η έλλειψη κτητορικών επιγραφών δυσχεραίνουν τον εντοπισμό.  Ωστόσο, επειδή η ακίνητη περιουσία της οικογένειας Μαθά στη Σαντορίνη, τοποθετείται εκείνη την περίοδο σε τοποθεσία έξω από το χωριό Πύργος, θεωρείται πιθανόν ότι πρόκειται για την εκκλησία του Αγίου Νικολάου του Κίσσηρα, και συγκεκριμένα για τον παλαιό υπόσκαφο ναό. [3] […]Για τα μέλη της οικογένειας που ζουν στη Σαντορίνη πληροφορούμαστε από τα κείμενα ότι κληρονομούν μέσα από σύναψη γάμων, εκκλησίες που ανήκουν σε άλλες γνωστές οικογένειες του νησιού. Συγκεκριμένα, κατά το έτος 1693 ο Νικολάκης Μαθάς λαμβάνει από την πλευρά της συζύγου του Μαργαρίτας Σιγάλα την εκκλησία της Αγίας Σοφίας στα Φηρά (αναφέρεται στην διπλή Αγία Σοφία ορθοδόξων και καθολικών που βρίσκεται στο ύψος του Γουλά των Φηρών. Συγκεκριμένα, ο Μαθάς γίνεται ιδιοκτήτης της καθολικής εκκλησίας). […]Στο τέλος του 17^ου αιώνα,  ο Νικόλαος Μαθάς που ζει πλέον στη Σαντορίνη, λαμβάνει την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Πάτμο με την υποχρέωση να στέλνει ένα χρυσό τζεκίνι κάθε δύο χρόνια στους ιερείς της.»

Με την παρούσα συνοπτική αναφορά γίνεται άλλη μία προσπάθεια κατανόησης της συσχέτισης της ιστορίας των οικογενειών στην Σαντορίνη με την ιστορία του τόπου μας. Αν μπορούμε να  μάθουμε και να αναδείξουμε τα σημεία αυτά, γνωρίζουμε τη Σαντορίνη.

---

[1] Στεφανίδου Αλ: Η οικογένεια των δωρητών Μαθά και η σχέση της με την Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Πάτμου κατά τον 17^ο αιώνα., Δελτίον XAE 19 (1996-1997), Περίοδος Δ'Σελ. 395-410[1]

[2] Για  το συγκεκριμένο θέμα είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι δεν είναι μόνο τρία τα μετόχια της Μονής Πάτμου στο νησί, και εκτός των άλλων υπήρχε η ειδική εντολή η Μονή της Πάτμου να διατηρεί ιερέα σε δύο χωριά ( Φηρά- Πύργο). Βλ. Κουμανούδη : Η Λαική εκκλησιαστική αρχιτεκτονική της νήσου Θήρας κ.α.

[3] Σύμφωνα με Καραμολέγκος Αντ.: Οι εκκλησίες του Χωριού μου, Θήρα 2005, στη σελίδα 62 γίνεται αναφορά για τον νάρθηκα του ναού στον οποίο υπάρχει επιγραφή σύμφωα με την οποία ο ναός κτίστηκε το 1764.

H Παναγία των Εισοδίων στο νησί της Σαντορίνης

 Ιστορικά και Αρχιτεκτονικά στοιχεία (ενημερωμένο)

Πύργος:

Η Παναγία των Εισοδίων

Ο επιβλητικός ναός της Παναγίας ξεχωρίζει μέσα στο Καστέλι του Πύργου. Χτισμένο το 1660- 61, με αποτέλεσμα προσθηκών. Ιδιαίτερο ξυλόγλυπτο τέμπλο, ενώ μέσα εκεί και ο Επιτάφιος της Κοίμησης ( η συγκεκριμένη εκκλησία γιορτάζει δύο φορές το χρόνο, Εισόδια και Κοίμηση).[1]

Ημεροβίγλι

Παναγιά η Φράγκισσα : Ανήκει στους Καθολικούς δισυπόστατο ναός τιμάει την Κοίμηση και τ α Εισόδια της Παναγιάς

Παναγιά η Μαλτέζα  Η ονομασία προέρχεται από την ομώνυμη εικόνα , επειδή κατά την παράδοση, η εικόνα βρέθηκε να πλέει ανοικτά της Μάλτας από τον Θηραίο πλοίαρχο  Ν. Αβάζο ή τον Θ. Μπορλή. Εντυπωσιακές εικόνες από τον Θηραίο αγιογράφο Γουλιελμο Σιγάλα.[2].Η εκκλησία καταστράφηκε με το σεισμό του 1956 και ανοικοδομήθηκε νέος ναός.

Βόθωνας

Παναγιά η Σέργαινα: πριν από το 1700 όπως μαρτυρεί ο Δανιήλ Δεναξάς, μόνοκλιτη καμαρόσκεπη Βασιλική η οποία έχει οικοδομηθεί κατά βάση στην μορφή της υπόσκαφης εκκλησιάς

Αγριλιά- Θηρασιάς

Παναγιά του Λαγκαδιού – Αγριλιά Θηρασιάς Χτισμένη το 1887 μ.Χ., ξεχωρίζει για τον ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και διακοσμητικό της πλούτο. Είναι πολύ ψηλή, σε αντίθεση με τις εκκλησιές των Κυκλάδων. Έχει τρεις εισόδους και στην κεντρική, σε μαρμάρινη πλάκα αναγράφεται το όνομα της εκκλησίας. Ο τρούλος στηρίζεται σε τέσσερις κολώνες, στις βάσεις των οποίων βρίσκονται γελαστοί άγγελοι. Ψηλά, κοντά στον τρούλο, τέσσερις δικέφαλοι αετοί βρίσκονται ανάμεσα στα παράθυρα. Στο κέντρο του ναού κρέμεται ένας ρώσικος πολυέλαιος, τάμα ενός ναυτικού που η Παναγία τον έσωσε.[3]

Ακρωτήρι

Παναγιά του (Μ)Πάλου- Ακρωτήρι: Στην περιοχή του Μπάλου υπάρχει και το υπόσκαφο παρεκκλήσι των Εισοδίων της Θεοτόκου, που είναι γνωστό και ως Παναγιά του (Μ)Πάλου, στο οποίο η πρόσβαση είναι πολύ πιο εύκολη μέσω ενός τσιμεντοστρωμένου μονοπατιού

Καρτεράδο

Παναγιά η Γλυκογαλούσα, ή Λυκογαλούσα: Ο ναός τιμά και τον Άγιο Γεώργιο και σύμφωνα με τον Δανιήλ Δεναξά χρονολογείται από το 1711.[4]Αξιοθαύμαστο ξυλόγλυπτο τέμπλο με αγιογραφίες του Μερκούριου Σιγάλα.

Μεγαλοχώρι:

Παναγιά η Τρανή:

Η βασική ενορία πια του Μεγαλοχωρίου. Ο Ναός κτίστηκε γύρω στα 1600[5], από εικόνα που βρέθηκε έξω από την περιοχή Αλμυρά. Η εικόνα Της αρχικά μεταφερόταν στη σημερινή θέση των Αγίων Αναργύρων, αλλά Εκείνη την επομένη  ερχόταν στην μέση του χωριού. Ο ναός αρχικά είχε ξεχωριστό καμπαναριό, και ήταν μέρος «κοινοτικής διένεξης» μεταξύ πρώην Δήμου Εμπορείου και πρώην Κοινότητας Μεγαλοχωρίου. Ο Δημήτριος Καρράς , που γεννήθηκε το 1852 στο Μεγαλοχώρι ,από ναυτική οικογένεια και καταγωγή από την Οία ήταν καπετάνιος του τριίστιου πλοίου: «Παναγία Μεγάλου Χωριού», το οποίο αφορούσε τη Τράνη. Στον ναό, ο οποίος ανακαινίζεται κατά τη διάρκεια των χρόνων, ξεχωρίζουν η ιδιαίτερη εικόνα Της Παναγιάς, αλλά και τα ρωσικά κειμήλια (Επιτάφιος, Ρωσικό Αγιολόγιο κ.α.) που προήλθαν από δώρα από τους παλαιούς ναυτικούς του χωριού.[6]

Παναγιά η Πλάκα: Ένα ιδιαίτερο ξωκλήσι στην περιοχή Πλάκα του Μεγαλοχωρίου, άνετα δεμένο με την γύρω περιοχή. 

Οία

Παναγία το Μετόχι: Ανήκει στην  εορτάζουσα Ιερά Μονή Χοζοβιώτισσας Αμοργού για αυτό κι αποκαλείται Μετόχι.

---

[1] Καραμολέγκος Αντ.: Οι Εκκλησίες του Χωριού μου, Θήρα 2005

[2] Κουμανούδη Ι. Η λαική εκκλησιαστική αρχιτεκτονική της νήσου Θήρας. Αθήνα 1960.

[3] http://www.saint.gr/3444/saint.aspx

[4] Κουμανούδη Ι.: ο.π.

[5] Γ. Συρίγου: Η Σαντορίνη, Αθήνα 2005

[6] Ν.Σιγάλα: Ιερός Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου Μεγαλοχωρίου Θήρας, Θήρα 2004

Οφθαλμιατρείο Θήρας- Αντιτραχωματικό σχολείο

 .Μία από τις πιο σημαντικές δομές- ευεργεσίες του 20^ου αι., για την οποία ο Θηραϊκός λαός πρέπει να είναι ιδιαίτερα υπερήφανος- και να την αναδεικνύει σε κάθε περίπτωση, είναι και αυτή της δράσης του Οφθαλμιατρείου [1]Θήρας, και πολύ δε περισσότερο για την μαθητιώσα νεολαία, του αντιτραχωματικού σχολείου, ενός σχολείου που δεν εντάχθηκε στην τυπική εκπαίδευση λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών του, αλλά δεν παύει να θεωρείται πρότυπο δράσης- αλλά κυρίως αποτελεσμάτων στον ελλαδικό χώρο.  Βασικός πρωτεργάτης δεν είναι άλλος αρχικά από τον Μιχάλη Δανέζη, Ευεργέτη της Σαντορίνης, υπάλληλο της Ε.Η.Ε. (Ελληνική Ηλεκτρική Ενέργεια)  Μιχάλη Δανέζη, συνεπικουρούμενου από άλλους τοπικούς ευεργέτες. Το Οφθαλμιατρείο Θήρας ιδρύθηκε με το από 23-10-1928 νομοθετικό διάταγμα και ένα χρόνο αργότερα ξεκίνησε η λειτουργία του στη Μεσσαριά.  [2]. Η λειτουργία του έγινε πλήρως αποδεκτή από τη Θηραϊκή κοινωνία.  

Το τράχωμα, είναι μια μεταδοτική ασθένεια των βλεφάρων των ματιών. Έως τις αρχές του 20ού αι.[3], θεωρήθηκε μία από τις «κοινωνικές μάστιγές».  Προκαλείται κατά βάση σε περιοχές με χαμηλό ποσοστό υγιεινής, τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Αρκετοί ήταν οι λόγοι παρουσίας της πάθησης αυτής: Έλλειψη γιατρών,   ελλιπής φροντίδα, προστασία και πρόληψη,  μη πόσιμο το νερό της Σαντορίνης, απουσία  καθημερινής υγιεινής.  Η ασθένεια αυτή εξαπλώθηκε  και στο νησί της Σαντορίνης[4] . Η πρώτη επίσημη αναφορά για την περιοχή της Σαντορίνης για την αναγκαία και επιτακτική ίδρυση του Οφθαλμιατρείου[5], προήλθε από άρθρο του Διευθυντή  της εφημερίδας «Σαντορίνη» Ι. Βαρβαρήγου.[6] Ο Βαρβαρρήγος τόνιζε ότι στο νησί υπήρχε  έλλειψη ενημέρωσης για το τράχωμα., έλλειψη ιατρών ειδικών,  άρνηση των κατοίκων να υποβληθούν σε θεραπεία λόγω φόβου. Για το λόγο αυτό,  το 60% περίπου του πληθυσμού είχε προσβληθεί από αυτό. [7].

Η αντιτραχωματική πολιτική του κράτους, όμως, είχε ήδη ξεκινήσει πριν από την υιοθέτηση του αντίστοιχου φορέα στη Σαντορίνη. Ήδη από το 1923, το Τμήμα Σχολικής Υγιεινής αποφάσιζε τρία    μέτρα για την καταπολέμηση του τραχώματος: «α)αποκλεισμό φοίτησης όλων όσων βρίσκονται στο τελικό στάδιο τραχώματος, β) τοποθέτηση σε ξεχωριστά θρανία στα κοινά σχολεία, γ) τοποθέτηση σε χωριστά σχολεία όπου είναι εφικτό».  Στον «Οδηγό του Υπουργείου Παιδείας», μπορούμε να εντοπίσουμε και τον τρόπο  προσέγγισης του τραχώματος καθώς και  τις μετέπειτα συνέπειες του[8]. Από το 1940 ξεκινάει και η νομοθετική κάλυψη – προστασία του Αντιτραχωματικού Αγώνα[9]. Από πλευράς  Κοινωνικής  Πολιτικής είναι πολύ ενδιαφέρον ιστορικά ο σκοπός των σχολείων των αντιτραχωματικών: «…μέχρι της κλινικής ιάσεως της νόσου των προς τον σκοπόν της μη μολύνσεως των υγιών και, αφετέρου, η συστηματική υποβολή εις την ενδεικνυομένην θεραπείαν».[10]

Μέσα σε μία σύντομη περίοδο, ιδρύθηκαν πολλά παραρτήματα στα χωριά του νησιού (Μεσαριά, Εμπορείο, Οία- Φοινικιά, Φηρά, Μέσα Γωνιά), ώστε να εξυπηρετούνται  κατά τόπους ανάγκες. Η θετική αποτίμηση του έργου φάνηκε ήδη μέσα στον πρώτο χρόνο λειτουργίας του Οφθαλμιατρείου,  όχι μόνον από το ειδικό βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών  αλλά και από διάφορες μελέτες,  σύμφωνα με τις οποίες, το ποσοστό των ασθενούντων κατοίκων είτε από το τράχωμα είτε από άλλες παθήσεις , είχε μειωθεί κατά πολύ .

Μία από τις πολιτικές του Οφθαλμιατρείου ήταν και η εκμάθηση υγιεινής, στους κατοίκους από τους αντίστοιχους γιατρούς στα σχολεία της Σαντορίνης[11]. Η γενικότερη εκμάθηση υγιεινής αναδεικνύεται και από σχετικό δημοσίευμα τοπικής εφημερίδας:  «…ενάντια του τόσο μολυσματικού και μακροχρονίου νοσήματος το οποίο αχρήστευσε τόσα εργατικά χέρια και τύφλωσε κιόλας πολλούς, αφ ετέτερου μας διδάσκει ότι η σημαντική ελάττωσις των τραχωματικών μαθητών του σχολείου οφείλεται στη μεγαλύτερη προσοχή που δίδουν οι μαθητές στην καθαριότητα….».[12]

Η δράση του Οφθαλμιατρείου σταμάτησε το 1954,  όταν παραχώρησε τη θέση του, σε Δημόσιο Οργανισμό καταπολέμησης του τραχώματος.   

Ο Σταθμός – Σχολείο,  ιδρύθηκε με το Ν.Δ. 2669/1953 με βασικό σκοπό την «.. εν αυτώ νοσηλευτική και χειρουργική θεραπεία των απόρων τραχωματικών παίδων, ηλικίας από 5-16 ετών..» και την κατά την διάρκειαν της θεραπείας εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση τους.[13]  . Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία,  προκύπτει ότι η παρουσία του Οφθαλμιατρείου καθώς και του αντίστοιχου σχολείου βοήθησε συμπληρωματικά και παράλληλα στην  πορεία του αντιτραχωματικού αγώνα.

Από το σχολείο αυτό εντοπίστηκε ένα τετράδιο «επίδοσης» ελέγχου. Από εκεί προκύπτει ότι στο ειδικό αυτό σχολείο φοιτούσαν  παιδιά ηλικίας 14- 18 ετών που ασθένησαν με το τράχωμα και μέσω της ίδρυσης του σχολείου αυτού κατάφεραν να ολοκληρώσουν την πρωτοβάθμια εκπαίδευσή τους. Τα μαθήματα, που διδάσκονταν, ήταν: Θρησκευτικά Ελληνική Γλώσσα, Μαθηματικά, Γεωγραφία, Φυσική Καλλιγραφία, Χειροτεχνία, Φυσική Ιστορία, Ωδική και Γυμναστική.  Η  πλειονότητα των μαθητών προερχόταν από χαμηλές κοινωνικές τάξεις, Ιδιαίτερα σημαντική είναι η αναφορά σε πολλά επαγγέλματα των γονέων των παιδιών η ένδειξη «τυφλός» με ό,τι αυτό συνεπάγεται από πλευράς κοινωνικού στιγματισμού.

Φυσικά, εαν κάποιος   γνωρίζει να μας μεταφέρει ιστορίες, η σελίδα θα το θεωρεί μεγάλη τιμή. Έστω ακόμα και να συζητηθεί και πάλι . Τέτοιες ευεργεσίες δενπρέπει να ξεχνιούνται …..Τιμάνε την ευρύτερη Ιστορία του Τόπου μας!!

Πηγή φωτογραφίας: Ι.Μ. Δανέζης:Σαντορίνη, Αθήνα 1941.  

---

[1] Απόσπασμα διασκευασμένο από : Ι. Πέρρος: « Όψεις της εκπαίδευσης στη Σαντορίνη 1880-2000», μεταπτυχιακή διατριβή. ΕΚΠΑ, Π.Τ.Δ.Ε., Αθήνα 2014

[2] Στα εγκαίνια του Αντιτραχωματικού Σχολείου, όσο και στα άλλα ιατρεία συμμετείχαν παράλληλα με τους τοπικούς επισήμους αρκετές εκπαιδευτικές προσωπικότητες θέλοντας να αναδείξουν τη σοβαρότητα της ίδρυσης και την άμεση σχέση με την μαθητιώσα νεολαία του νησιού.

[3] Λ.Βλαδίμηρος, Χ. Φραγκίδης: « Το Πανελλήνιον Ιατρικόν Συνέδριο του 1901» στο http://www.mednet.gr/archives/2002-6/pdf/700.pdf.

[4] Αφιερωματικό υλικό και πληροφορίες για το τράχωμα και το Οφθαλμιατρείο Θήρας, συγκεντρώθηκαν στο:  Μ.Ι.Δανέζης (επιμ.),  Σαντορίνη 1940, 1970 κ.ά..

[5] Χαρακτηριστική είναι η ομιλία του Άγγ. Βαρβαρρήγου , Διευθυντή του Οφθαλμιατρείου κατά τα εγκαίνια της λειτουργίας του:«Η σημερινή τελετή είναι Πανθηραϊκή Εορτή, είναι Πανελλήνιος,  είναι γενικότερου ενδιαφέροντος, διότι εν τη Νήσω μας ιδρυόμενον σήμερον Οφθαλμιατρείον, έχει την αποστολήν να καταπολεμήσει νόσημα μεταδοτικόν, να προσφέρει τας υπηρεσίας του και εκτός των ορίων της Νήσου, να γίνει τούτο κατά το δυνατόν συνεργάτης πολύτιμος εις τον αντιτραχωματικόν πανελλήνιον αγώνα».

[6] Ι Βαρβαρήγγος: « Τράχωμα και Τραχωματικοί», Σαντορίνη-1940,   παράρτημα τόμου.

[7] Ν.Μηνδρινός: «Δανέζειον Οφθαλμιατρείον Θήρας» Σαντορίνη – 1971, ...ό.π.,         σ .333. 

[8] Εμμ.Λαμπαδιάρη, Σχολική Υγιεινή, Αθήνα 1928, αλλά και Ε.τ.Κ. φ.124 (23-3-1929): Περί διδασκαλίας της υγιεινής στα σχολεία του κράτους. Πολλές φορές η υγειονομική προστασία των μαθητών αντιμετωπίστηκε με οδηγίες που απευθύνονταν στους εκπαιδευτικούς, ειδικότερα αμέσως μετά την άφιξη των προσφύγων όπου  παρουσιάστηκε έξαρση του τραχώματος στους μαθητές «Για την αντιμετώπιση του ιδρύθηκαν ειδικά αντιτραχωματικά σχολεία όπου απομονώνονταν οι ύποπτοι».  Βλ. Β. Θεοδώρου, Δ. Καρακατσάνη, «Υγιεινής παραγγέλματα: το ενδιαφέρον για την υγεία των μαθητών και η υπηρεσία σχολικής υγιεινής τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι.», Πρακτικά  2ου Διεθνούς Συνεδρίου Η παιδεία στην αυγή του 21ου αι. Ιστορικο-Συγκριτικές προσεγγίσεις, 4-6 Οκτωβρίου 2002, Πανεπιστήμιο Πατρών, Π.Τ.Δ.Ε., σσ.1-27. http://www.elemedu.upatras.gr/eriande/index.htm .(ενημέρωση Μάρτιος 2014).

[9] Ε.τ.Κ. φ.89 (13-3-1940) σσ. 581-584: Περί ιδρύσεως και λειτουργίας τραχωματικών σχολείων. Από το σχολικό έτος  1938 - 1939 ήδη το φαινόμενο του τραχώματος είχε εξαπλωθεί και στους μαθητές. Από τους 979.000 μαθητές οι 11.826 σε όλη την επικράτεια έπασχαν από το τράχωμα . Τη σχολική χρονιά 1939-1940 ξεκίνησαν τη λειτουργία τους δεκατρία  (13) Αντιτραχωματικά Σχολεία σε όλη την Ελλάδα, «παρέχοντα ιατρική βοήθειαν και στοιχειώδη μόρφωσιν με 43 διδάξαντας διδασκάλους και 2974 εγγραφέντες τραχωματικούς μαθητάς» βλ.Κ.Καλαντζής: Η παιδεία εν Ελλάδι, Αθήνα 2002, σσ. 68 και 85.

[10] Εμμ.Λαμπαδιάρη, Σχολική….ό.π., σ.45.

[11]Ε.τ.Κ. φ.124(23-3-1929) : Περί διδασκαλίας της υγιεινής στα σχολεία του κράτους.

[12] Εφημ.Θήρα φ.83 (1-9-1935).

[13] Ε.τ.Κ., φ.304 (4-11-1953)   σσ. 2195- 2196: Περί ιδρύσεως Τραχωματικών Παίδων.