Καλλιστορώντας.....παράλληλα:

Ο ιδιαίτερα προσεχτικός συγγραφέας και ερευνητής Γιάννης Κοκκαλάκης στο τελευταίο του βιβλίο: «Η Σαντορίνη στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο»αναφέρει:

« Κατά την πρώτη απόβαση των Ιταλών στο νησί Μάιος 1940, συνέβη το εξής περιστατικό. Οι ιταλοί αποοβιβάστηκαν στον Μονόλιθο. Άρχιζαν να ανηφορίζουν στα Φηρά, όταν άκουσαν μια ομοβροντία και είδαν καπνούς στον ορίζοντα. Φοβήθηκαν πολύ και το έβαλαν στα πόδια για επιστροφή στον Μονόλιθο….Το ηφαίστειο δεν είχε χαρεί με την άφιξή του,. Κατά την περίοδο της κατοχής δεν λειτουργούσε κανένα κατάστημα. Δεν υπήρχε ούτε μπακάλικο, ούτε ψωμάδικο, ούτε τίποτα, μόνο κανένα ταβερνάκι με σαντορινιό κρασί. Υπήρχαν ακόμη κάποια καφενεία με κριθαροκαφε. Όσοι είχαν αμπέλια ή χωράφια, έδιαν το κρασί ή τις ντομάτες και έπαιρναν άλλα τρόφιμα.  […]θυμάμαι ακόμη ότι δώσαμε μια ραπτομηχανή Singer για 5 κιλά ρύζι.  Οι Ιταλοί ήταν πιο συμπαθητικοί στο νησί. Ήταν περισσότερο αγαπητοί. Ο διοικητής τους Εμμανουέλε Μπρούνο ήταν καλός. Ανέπτυξαν προσωπικές σχέσεις με πολλές οικογένειες. Την Κυριακή γέμιζαν την Καθολική Εκκλησία. Είχαν δικό τους στρατιωτικό ιερέα τον πατέρα Ανδρέα Στράνο. ….»

Έκρηξη του ηφαιστείου 1939 – 1940

20 Αυγούστου 1939 – Αρχές Ιουλίου 1941 μ.χ.: Τα σημάδια της επερχόμενης ηφαιστειακής δραστηριότητας ξεκίνησαν τον Μάιο του 1939 με αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων στον όρμο που υπήρχε στο νησί και ονομαζόταν του Αγίου Γεωργίου. Από τον Αύγουστο και μετά δημιουργήθηκαν στο νησί ηφαιστειακοί θόλοι: Τρίτωνας, Κτενάς, Φουκέ, Νίκη, Ρεκ και Σμίθ.

20 Αυγούστου 1939: Ηφαιστειακή έκρηξη και απελευθέρωση λάβας η οποία δημιουργησε τον θόλο Τρίτωνα. Ένα μήνα αργότερα η ηφαιστειακή δραστηριότητα μετατοπίζεται λίγες εκατοντάδες μέτρα προς τα βόρεια και δημιουργεί ένα θόλο και ρεύματα λάβας που τους δίνεται το όνομα του Κτενά, ηφαιστειολόγου του νησιού. Από τον Νοέμβριο του 1939 , ως τον Ιούλιο του 1940 , η ηφαιστειακή δραστηριότητα μετατοπίζεται ακόμη πιο βόρεια και δημιουργεί το θόλο και ρεύματα λάβας Φουκέ.

Τον Ιούλιο του 1940 νότια του Φουκέ, εμφανίζονται δύο θόλοι , ο θόλος Σμίθ και Ρεκ, Τέλη Αυγούστου 1940 εκδηλώνονται  δυο μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις στην κορυφή του θόλου του Αγίου Γεωργίου. Αυτές τινάζουν στον αέρα τα παλιότερα πετρώματα του 1866 και δημιουργουν δύο μεγάλους κρατήρες διαμέτρου 50 μέτρων ο καθένας,  Στα τέλη Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου 100 μόλις μέτρα ανατολικότερα των δύο κρατήρων   αρχίζει να αναβλύζει μάγμα και δημιουργούνται οι λάβες της Νίκης όνομα εμπνευσμένο από τις νίκες των ελληνικών στρατευμάτων στην Αλβανία. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα διαρκεί ως τον Ιούλιο του 1941.