Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2015

Κατοχή στη Σαντορίνη . Αφήγηση Βάλσαμος Πιτσικάλης

Πηγή: Β.Πιτσικάλης: Της Θηρασιάς, πεζά και ποίηματα, Παραδοσιακές Εκδόσεις Οίας
« Ένα ίσως από τα συγκλονιστικότερα γεγονότα της εποχής, ήταν η  είδηση του τορπιλισμού του πλοίου «Φλώρα Νομικού» με το οποίο πνίγηκαν ο πατέρας μου και άλλοι δύο Θηρασιώτες ναυτικοί και αρκετά άλλοι από διάφορα χωριά της Σαντορίνης. Το πλοίο «Φλώρα» ήταν ιδιοκτησία του Μεσσαρίτη Πέτρου Νομικού και βυθίστηκε στα νότια της Αγγλίας, όταν τορπιλίστηκε από το γερμανικό υποβρύχιο (u44) στον Ατλαντικό Ωκεανό. [1][..]
Το 1941 ήρθαν οι Ιταλοί στο νησί μας. Πρώτα κατέλαβαν το σχολείο μας για να μείνουν και μερικά από τα καλύτερα σπίτια για τους αξιωματικούς τους. Τα θρανία του σχολείου τα χρησιμοποίησαν σαν καύσιμη ύλη για να μαγειρεύουν. Έβαλαν όλον τον ανδρικό πληθυσμό αναγκαστικά σ ένα διπλανό από το σχολείο χωράφι να σκάψει ορύγματα, σε σχήμα μαίανδρου για προστασία τους σε περίπτωση βομβαρδισμών.
Όταν πρωτοήρθαν στο νησί, κάθε πρωί έστελναν στο σχολείο δύο μεγάλες στρατιωτικές καραβάνες με γάλα και το μοίραζαν στα παιδιά.
Πρώτο τραγικό περιστατικό ήταν αυτό που συνέβη με την βάρκα που συνέδεε την Θηρασιά με τα Φηρά και εκτελούσε ταχτικά δρομολόγια, σχεδόν καθημερινά με πανί και κουπιά,  σε ένα τέτοιο δρομολόγιο η βάρκα μετέφερε πάνω από δεκαπέντε άτομα. Συνέπεσε να είναι η ίδια ώρα με την περιπολία που έκαναν – σχεδόν κάθε μεσημέρι- τρία τέσσερα αγγλικά αεροπλάνα. Προφανώς κάποια μικρά γερμανικά πλοία που ήταν αγκυροβολημένα στα Φηρά, είδαν  τ αεροπλάνα και τους έριξαν μερικές βολές.  Ίσως δε να θεώρησαν ότι και η βάρκα μετέφερε στρατό κι αμέσως έκαναν στροφή και άρχισαν να πυροβολούν κατά πάνω της. Σκότωσαν τέσσερις επιβάτες μεταξύ αυτών τους Γεωργία Μπαλοπίτου, Τζώρτζης Πιτσικάλης, Μανόλης Ξαγοράρης και Νικολής Πιτσικάλης.
[...] Κάποτε πάνω στον μπάγκο ( αγκυροβόλιο του ηφαιστείου) ήταν αγκυροβολημένα δύο μικρά βαποράκια για να φορτώσουνε πουζολάνη. Περάσανε δύο ιταλικά αεροπλάνα και τα βομβάρδισαν αλλά επειδή την ίδια στιγμή έτυχε να υπάρχει έκρηξη του Ηφαιστείου, η τέφρα σκέπασε τα πάντα και κανείς δεν ήξερε τι έγινε με τα βαπόρια. Όταν καθάρισε ο ουρανός και είδαν ότι τα βαπόρια δεν είχαν πάθει τίποτα, τότε ο κόσμος ξεκαρδίστηκε στα γέλια. Βγάλανε και μια επίκαιρη ρίμα που έλεγε: « Ήλθαν τα αεροπλάνα, τα γενναία παλικάρια και σκοτώσανε τα ψάρια» διότι μετά τον βομβαρδισμό βγήκαν στην επιφάνεια της θάλασσας χιλιάδες ψάρια»
Στην αρχή της κατοχής ο κόσμος υπέφερε πάρα πολύ μέχρι να συντονιστεί ο καθένας και προπάντων μέχρι να αρχίσει ο θερισμός όσων είχαν σπείρει το χειμώνα. Μόνο για το απαραίτητο φαγητό, άλλος εξοικομούσε λίγο κριθάρι, φάβα, χόρτα κάποιο ψάρεμα που έπρεπε να είχε γίνει αποβραδίς  και ύστερα από άδεια από τους Ιταλούς κ.ο.κ.  Και στο μικρό παλιό Ηφαίστειο, την παλαιά Καμένη, κάθε βράδυ έπεφταν εκατοντάδες αρτένες. Αυτές οι Αρτένες είναι κάτι μαύρα θαλασσοπούλια μικρότερα από γλάρους, αλλά με τόσο λίπος που όταν τις τηγάνιζαν γέμιζε λίπος το τηγάνι.  Αυτές μαζί με τα χόρτα έσωσαν πολύ κόσμο από την αβιταμίνωση....» [...]




[1]  Ο Τορπιλισμός του «Φλώρα Νομικός γίνεται τον Γενάρη του 1940.Στοιχεία   «Flora Nomikos» εδώ http://uboat.net/allies/merchants/217.html  



Ανασκαφές του Χίλλερ ή Ποιός ήταν τελικά ο Αβέρωφ της Σαντορίνης

Αι ανασκαφαί του κ. Χίλλερ.-Επιγραφαί αρχαιόταται.-Άλλα ευρήματα.  Ο εν Θήρα ιδιαίτερος ημών ανταποκριτής και διευθυντής της εκεί εκδιδομέ...