Οι Σαντορινιοί του Πειραιά και τα "σαντορινέικα" του Αγίου Νείλου

Pireotika Gr

Μέρος Α 

Στα τέλη του 19^ου αιώνα, το αναπτυσσόμενο λιμάνι του Πειραιά αποτελεί πυρήνα έλξης για τους νησιώτες. Τα νησιά ανέκαθεν υπήρξαν πηγή ανθρώπινου δυναμικού. Ανάμεσα τους και οι Σαντορινιοί προσδοκώντας ένα καλύτερο μέλλον. Από το site του συλλόγου των εργαζομένων Δήμου Πειραιά (www.sedpeiraia.gr/sp21/index.php/nea/istoria?2378-kathe-geitonia-kai-mia-istoria-kathe-dromos-kai-mia-anamnisi) πληροφορούμαστε ότι η συνοικία Καμίνια στη βιομηχανική ζώνη του λιμανιού πήρε την ονομασία της από την ενασχόληση Θηραίων, Μεγαρέων, Μυκονιατών, Σαλαμίνιων και Κύθνιων στην κεραμοποιία, εξού και «Καμίνια» από τις καπνοδόχους των ατμοκίνητων βιοτεχνιών. Στο βιβλίο «Πλήρης οδηγός του Πειραιώς 1906-1907» του Γ. Αλεξάκη είναι καταγεγραμμένο ότι στην οδό αγ.Αναργύρων Καμινίων, εδρεύει ήδη από το 1906 «Σύλλογος Θηραίων εν Πειραιεί» με πρόεδρο τον Αντ.Σαρρή, αντιπρόεδρο τον Γ.Καραβία και γραμματέα τον Μ.Ζώρζο.  Μέχρι σήμερα υπάρχει στα Καμίνια οδός Θήρας. 

Παράλληλα στο κυρίως λιμάνι, Σαντορινιοί εργάτες ασχολούνται στην φορτο-εκφόρτωση του κάρβουνου στην ακτή Ξαβερίου, της οποίας η προβλήτα παίρνει την ονομασία «Καρβουνιάρικα» (στον προλιμένα δεξιά του εισπλέοντος, λίγο πριν τον αγ.Νικόλαο). Φορτωμένοι με σακιά και κατάμαυροι από την ασβόλη, σε συνθήκες εργασίες που προκαλούσαν προβλήματα στην υγεία τους, κουβαλούσαν το απεχθές σε όλους τους υπόλοιπους λιμενεργάτες, κάρβουνο. Το χώμα, οι πέτρες ακόμα και τα θαλασσινά νερά, ήταν ποτισμένα με την κατάμαυρη σκόνη.  «Οι Σαντορνιοί στα κάρβουνα, οι Κρητικοί στα στάρια και οι Μανιάτες μας κάποι* παλληκάρια» έλεγαν ειρωνικά οι Μανιάτες λιμενεργάτες, θέλοντας να καυχηθούν ότι όλοι οι υπόλοιποι κάνουν τις βαριές δουλειές ενώ εκείνοι είναι «επιβλέποντες» (*κάποι=επιβλέποντες). 

Παράλληλα στην ακτή Ξαβερίου, δίπλα στα Καρβου'νιάρικα, λειτουργούσαν και τα ξυλοναυπηγεία. Γνωστοί  μετέπειτα Σαντορινιοί ξυλοναυπηγοί «μαθήτευσαν» ως εργάτες και έμαθαν την τέχνη του καραβομαραγκού στους ταρσανάδες του Ξαβέριου.

 

Όμως με την έλευση της ποντοπόρου ναυτιλίας στις αρχές του 20^ου αιώνα, το σκηνικό αλλάζει. Το λιμάνι του Πειραιά γίνεται πρόσφορο για τους Σαντορινιούς ναυτικούς να στραφούν στα νεόφερτα πλοία. Οι Σαντορινιοί καραβοκύρηδες/καπεταναίοι των παλιών ιστιοφόρων αρχίζουν να μετοικίζουν στον Πειραιά. Εγκαθίστανται στη γεωγραφική ελίτ της πόλης, στο κέντρο κοντά στον αγ.Σπυρίδωνα, για να είναι πλησιέστερα στην Ακτή Μιαούλη που αποτελεί μέχρι σήμερα την καρδιά της ελληνικής ναυτιλίας. Από την άλλη, οι μηχανικοί και τα πληρώματα κατευθύνονται πάνω από τα «Καρβουνιάρικα», στο κέντρο της Πειραϊκής Χερσονήσου, στη γειτονιά που σήμερα δεσπόζει ο ναός του αγ.Νείλου. Στη περιοχή υπήρχαν ήδη και άλλοι νησιώτες, κυρίως Δωδεκανήσιοι. Βέβαια εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε ακόμη ο αγ.Νείλος. Ο σεβαστός αριθμός που συγκεντρώθηκε δημιούργησε κι την ανάγκη συσπείρωσης. Έτσι το 1919 ιδρύεται στο Πειραιά από Οιάτες ο «Σύνδεσμος Απανταχού Θηραίων ‘Αγ.Γεώργιος’», του οποίου σκοπός μεταξύ άλλων ήταν και ο πανηγυρισμός του εν Οία ιερού ναού αγ.Γεωργίου. 

Παρά τους διαδοχικούς πολέμους (Βαλκανικοί, Ά Παγκόσμιος. Μικρασιατική καταστροφή) οι Σαντορινιοί αφήνουν το ίστιο και στέφονται στον ατμό εισβάλλοντας δυναμικά στη ποντοπόρο ναυτιλία. Οι πάλαι ποτέ μεγαλοκαπεταναίοι  (Λ.Νομικού, Π.Νομικού, Γ.Σιγάλα, Ε.Πλατή κλπ) εξελίσσονται σταδιακά σε εφοπλιστές και τις δεκαετίες ’20-’30 αποτελούν εξέχοντα πρόσωπα στην Πειραϊκή κοινωνία με κύρος και λόγο.

Εν τω μεταξύ, η έλευση των Σαντορινιών στο Πειραιά, την περίοδο του Μεσοπολέμου, αυξάνεται όλο και περισσότερο καθώς σε αυτό συμβάλει και η ηφαιστειακή δραστηριότητα της περιόδου. Πλέον δεν ήταν μόνο οι ναυτικοί με τις οικογένειες τους. Ήταν και εκείνοι που δεν ασκούσαν το ναυτικό επάγγελμα, όμως επιζητούσαν καλύτερη προοπτική διαβίωσης στο πρώτο λιμάνι. Έτσι κατέφθαναν Σαντορινιοί πάσης φύσεως επαγγέλματος, από όλα τα χωριά του νησιού, το Ημεροβίγλι, το Βουρβούλο, τα Φηρά, τη Μεσσαριά, το Εμπορείο, το Ακρωτήρι, τον Πύργο ακόμα και τη Θηρασιά, βρίσκοντας εργασία ως τεχνίτες ή υπάλληλοι.   Το 1928 ιδρύεται και ο αρχικός ναός του αγ.Νείλου για να καλύψει τις αυξανόμενες ανάγκες της περιοχής με την έλευση και των μικρασιατών.

Τη δεκαετία του ’30, τα «σαντορινέικα» δηλαδή η γειτονιά των Σαντορινιών πέριξ του αγ.Νείλου, ήταν πια γεγονός. Δίπλα τους τα «καρπάθικα», τα «συμιακά» και οι λοιπές παροικίες νησιωτών όπως Ροδίτες, Λέριοι, Καλύμνιοι, Παριανοί, Κιμωλιάτες, Ναξιώτες, Μυτιληνιοί κλπ.  Στη περιοχή δέσποζε και το καφενείο του Γιάννη και της Ελένης Παπαμιχαήλ. Ο γιος τους, ο μικρός Δημήτρης, μεγαλώνει και παίζει στους χωμάτινους δρόμους με αρκετούς συνομήλικους του Σαντορινιούς. Το καφενείο του Παπαμιχαήλ λειτουργούσε ενίοτε και ως «πρακτορείο» άτυπου ταχυδρομείου, τόσο για τους Σαντορινιούς όσο και για αρκετούς νησιώτες της περιοχής. Αφήνονταν δέματα προερχόμενα από τη Σαντορίνη και στη συνέχεια οι παραλήπτες τους πήγαιναν στο καφενείο για να τα πάρουν. Ωστόσο οι Σαντορινιοί σύχναζαν και στα καφενεία του Κουρτέση και του Κοντοστού στη λεωφόρο Χατζηκυριακού. Τη ίδια περίοδο, ο Θωμάς και η Παναγούλα Καρρά από την Οία δωρίζουν την οικία τους και δημιουργείται ο ναός της Παναγιάς της Μαρουλιανής στην οδό Φλέσσα, μέσα στα «σαντορινέικα». Ο ναός αφιερώνεται στον ομώνυμο ναό στην Φοινικιά της Οίας (Υπαπαντή). Οι Σαντορινιοί του Πειραιά είχαν πια τη δική τους εκκλησία στο Πειραιά να συσπειρώνονται, το δικό τους πανηγύρι να εορτάζουν μακριά από το νησί τους.

 

Δεκαετία ‘40. Με την κήρυξη του πολέμου, πολλά ελληνικά πλοία επιτάσσονται από το ελληνικό κράτος για να συνεισφέρουν στον αγώνα, μεταξύ αυτών τα «Αη-Γιώργης» και «Τέτη» της Καδιώς Σιγάλα. Η Κατοχή που ακολουθεί επιφέρει πολλά δεινά καθώς η φτώχεια, η πείνα και η φυματίωση  γίνονται αιτίες για το θάνατο αρκετών Σαντορινιών στο Πειραιά. Μικρά Σαντορινόπουλα, όπως και πολλά παιδιά της εποχής,  βγαίνουν στο μεροκάματο για να βοηθήσουν όπως μπορούν τις οικογένειες τους προκειμένου να μπει έστω και λίγο φαγητό στο σπίτι. Σαν μικροί «Γαβριάδες» του λιμανιού, βρίσκουν ευκαιριακές δουλειές για θελήματα, μικροί λούστροι ή αχθοφόροι. Δύσκολα χρόνια για όλους. Ο τότε προαύλιος χώρος του αγ.Νείλου μετατρέπεται σε άτυπο νεκροταφείο όπου ενταφιάζονταν κρυφά οι νεκροί της περιοχής. Οι  συγγενείς δεν δήλωναν το θάνατο για να διατηρήσουν την κάρτα συσσιτίου. Από το βιβλίο του ιερέως π.Δημητρίου Μπάτση «Ο Ιερός Ναός Αγίου Νείλου Πειραιά» μαθαίνουμε πως όταν στα μετέπειτα χρόνια, στις εργασίες αναστύλωσης του ναού ανακαλύφθηκαν οι τάφοι της Κατοχής, τα οστά μεταφέρθηκαν στην «Ανάσταση» το Δημοτικό Κοιμητήριο του Πειραιά.  Μεταξύ αυτών και οστά Σαντορινιών, όμως για ευνόητους λόγους προσωπικών δεδομένων δεν μπορούμε να δημοσιοποιήσουμε ονόματα και οικογένειες. 

Ο βομβαρδισμός του λιμανιού στις 11-1-1944 από τους Συμμάχους ήταν από τα μεγαλύτερα πλήγματα. Ο Πειραιάς ισοπεδώνεται. Οι νεκροί εκατοντάδες. Πολλοί επιζώντες κάτοικοι, μεταξύ αυτών και
Σαντορινιοί, καταφτάνουν στην Αθήνα με τα πόδια! Πρόσφυγες «βομβόπληκτοι» σαν καραβάνια, στήνουν πρόχειρους καταυλισμούς κυριολεκτικά όπου βρουν στο κέντρο της πρωτεύουσας.  Με τον κίνδυνο όμως επίταξης της Πειραϊκής Χερσονήσου από το κράτος, οι περισσότεροι επιστρέφουν στις γκρεμισμένες γειτονιές τους προσπαθώντας να ορθοποδήσουν από την αρχή. Υπάρχουν όμως και αρκετοί που αποφασίζουν να παραμείνουν στην Αθήνα και να εγκατασταθούν εκεί.

Ο βομβαρδισμός του Πειραιά και τα όσα βίωσαν οι Σαντορινιοί  είναι αδύνατον να περιγραφούν σε μια παράγραφο. Δεν είναι τυχαίο ότι οι επόμενες γενιές (μετά τον πόλεμο) περιέγραφαν όσα έζησαν οι δικοί τους, σαν να τα βίωσαν και οι ίδιοι. Χάραξε τόσο ανεξίτηλα τις ζωές τους, όσο και ο σεισμός του 1956. Και εδώ είναι η τραγική ειρωνεία: Σαντορινιοί που επέζησαν του βομβαρδισμού του Πειραιά, έμελλε κάποιοι από αυτούς, να ζήσουν και το σεισμό του 1956.

 

 

Συνεχίζεται….

Ανασκαφές του Χίλλερ ή Ποιός ήταν τελικά ο Αβέρωφ της Σαντορίνης

Αι ανασκαφαί του κ. Χίλλερ.-Επιγραφαί αρχαιόταται.-Άλλα ευρήματα. 

Ο εν Θήρα ιδιαίτερος ημών ανταποκριτής και διευθυντής της εκεί εκδιδομένης εφημερίδος «Σαντορίνης» κ. Ιωάννης Βαρβαρήγος επιστέλλει τα εξής: Τη παρελθούση Κυριακή, 18 τρεχ., κατόπιν ευγενούς προσκλήσεως του ιδίαις δαπάναις λίαν φιλοτίμως ενεργούντος ενταύθα και εν θέσει «Μέσα Βουνό» αρχαιολογικάς ανασκαφάς φιλέλληνος αρχαιολόγου, ειδικού δε και επιφανούς επιγραφολόγου κ. Φ. Βαρώνου Χίλλερ, μετέβη παρ’ αυτώ εις τον τόπον των ανασκαφών. \

Ο κ. Χίλλερ, τον οποίον συνοδεύει και ο αυτοκρατορικός γεωμέτρης κ. Βίλσκυ, ομιλεί καθαρώς και απταίστως αλλά και γράφει ομοίως την ελληνικήν. Ηλικίας έως 30 ετών, αναστήματος μάλλον υψηλού, ωραίος και γλυκύτατος, είνε κατενθουσιασμένος με τα ενταύθα ευρήματά του ως και με την κοινωνίαν εν γένει της Θήρας, ως διηγείται ο ίδιος, το οποίον πολύ μας κολακεύει. Αι ανασκαφαί, εια τας οποίας απασχολεί 35 ημερισίους εργάτας, εξακολουθούσιν υπό την πεφωτισμένην αυτού διεύθυνσιν μετά ζέσεως φέρουσαι καθ’ εκάστην εις φως νέα ευρήματα. Μέχρι τούδε ανευρέθησαν 100 επιγραφαί, αι πλείσται των οποίων είνε αρχαιόταται, ελπίζει δε ο κ. Χίλλερ ότι θα ανευρεθώσι περί τας 500 τοιαύται, όσαι δήλα δη δεν ανευρέθησαν εις όλας τας νήσους όπου έχει ούτος ενεργήσει ανασκαφάς.

 Εκ των επιγραφών τούτων τινές είνε αρχαιότεραι των αλλαχόθεν της Ελλάδος προκυψασών, θα γνωσθή δε εκ τούτων μέρος τουλάχιστον της αγνώστου, αλλ’ ως εικάζεται ενδιαφερούσης ιστορίας της Θήρας, και τούτο θα οφείληται εις μόνον τον κ. Χίλλερ. Ευρέθησαν ωσαύτως και όχι ολίγα αγάλματα, τινά των οποίων είνε ωραίας τέχνης, δυστυχώς όμως όλα κατεστραμμένα, το χείριστον δε ακέφαλα, υποκύψαντα, φαίνεται, εις τον ασεβή και ανόητον φανατισμόν των χριστιανών των πρώτων αιώνων. Ευρέθη ομοίως στοά βασιλική και πλησίον ταύτης ναός της Αφροδίτης και Αγορά, διάφοροι άλλοι ναοί και το Γυμνάσιον των αρχαίων Θηραίων. Είνε προς τούτοις την ευγένειαν ο κ. Χίλλερ, επιγραφήν μακράν, ουχί μεν πολύ αρχαίαν, φέρουσαν όμως εις φως σπουδαίαν ύλην να μοι υποσχεθή ότοι θα μοι στείλη εις δημοσίευσιν. Εν ταύτη μνημονεύεται και ο κατασκευάσας τον λιμένα του Εξωμότη, του οποίουμόνον οι δύο βραχίονες υποφαίνονται υπό την επιφάνειαν της θαλάσσης όπως δη ποτε σήμερον, ως και διάφορα άλλα έργα κοινωφελή εν Θήρα, τούτον δε προσφυώς ο κ. Χίλλερ μοι απεκάλεσεν «Αβέρωφ της Θήρας.» Αι ανασκαφαί θα εξακολουθήσωσιν έτι επί δύο μήνας, αν δε, ως μοι είπεν ο κ. Χίλλερ, εύχομαι δε από καρδίας, καταφθάση εκ Γερμανίας βοηθός αυτού και άλλος αρχαιολόγος, ως έγραψεν ήδη, θα κάμωσιν έναρξιν ανασκαφών και εις Εμπορείον, (κατά τον κ. Μηλιαράκην Νιμποργιό) όπου η αρχαία πόλις Ελευσίς. Ο κ. Χίλλερ, εις τον οποίον η ιδιαιτέρα ημών πατρίς πολύ έχει όπως οφείλη, έχει εκδώσει εν Γερμανία ογκώδη τόμον περί των υπ’ αυτού μέχρι τούδε ενεργηθεισών διαφόρων ανασκαφών, απερχόμενος δε εις Γερμανίαν και τας επί των εν Θήρα ανασκαφών πολλού επιστημονικού κύρους μελέτας του θα δημοσιεύση.

Εστία, 3, 29/06/1896

https://digital.lib.auth.gr/record/122407/?ln=el

Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Σαντορίνη ( Χρονογράφημα)

 

Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Σαντορίνη

Πηγή Κρητική επιθεώρηση  10/2/1932

 

Χρονογράφημα: Δεν είναι τίποτε

Κάποτε ο Μέγας Αλέξανδρος, περιήλθε τας Κυκλάδας, με τον σκοπόν να τας κατακτήσει αναιμάκτως.

Εις κάθε νησί, έκανε την ίδια δήλωση.

«Γενναίοι, τους είπε, αν θέλετε να μείνετε ελεύθεροι και ανεξάρτητοι από μένα, θα μου δώσετε ένα αίνιγμα, και εάν  δεν το λύσω εντός προθεσμίας μηνός, θα μείνετε ήσυχοι από την αφεντιά μου.  Εάν όμως το λύσω θα σας υποδουλώσω.»

-        Τόκα το χεράκι σου, του είπαν οι Κυκλαδίτες, είμεθα σύμφωνοι.

Το κακό όμως ήταν ότι ο Αλέξανδρος, έλυνε τα αινίγματα με όλη την ευκολία και σιγά σιγά αφού κατέκτησε με αυτό τον τρόπο όλα τα νησιά, έφτασε και εις τη Σαντορίνη.

Οι Σαντορινιοί έβαλαν τα καλά τους, για να τον υποδεχτούν, εφόρεσαν δλδ την κόκκινη βράκα τους και όρισαν τριμελή επιτροπή με πλήρη εξουσιοδότηση να ορίσει το αίνιγμα.

Ο πρόεδρος της επιτροπής, με την ρεμπούμπληκα ( καπέλο) μυτερή σαν τρικαντώ, ( είδος καπέλου), εκάθισε επάνω σ’ ένα βαρέλι του βισάντο και είπε:

« Ποιο είναι Αλέκο μου το πουλί , που είναι πράσινο, στις δέκα κίτρινο, το μεσημέι κόκκινο, στις δύο και είκοσι ακριβώς το απόγευμα μπλε,  στις τέσσαρας παρα εικοσιπέντε μωβ , και στις οκτώ το βράδυ μπλε μαρέν; Ποιο είναι το πουλί αυτό και δεν στέκει να το πιάσουν, παρά κλαίει την μοίρα του και χτυπάει την κεφαλή του στον τοίχο; Ε;»

« Αυτό είναι το αίνιγμα;»

« Μάλιστα…»

Ο Αλέξανδρος κλείστηκε σε ένα δωμάτιο που σώζεται ακόμα στο χωρίο Νημπορειό και έφαγε το μυαλό του , χωρίς να μπορέσει να λύσει το αίνιγμα.

Στο τέλος του μηνός, καταστεναχωρημένος, εκάλεσε την επιτροπή.

« Λοιπόν» του είπαν οι Σαντορινιοί…..

«Έχασα…» «Δεν έλυσα το αίνιγμά σας. Τι είναι αυτό το πουλί;»

«Α δεν είναι τίποτε…του είπαν και οι τρεις  θριαμβευτικά.»

«Πως; Δεν είναι τίποτα …»

«Αν ήταν θα το έλυες ,  Λοιπόν σου είπαμε κάτι που δεν είναι για να γλυτώσουμε.»

Και η Σαντορίνη εσώθηκε μ’ αυτό τον τρόπο από τη σκλαβιά. Τότε μάλιστα ο Μέγας Αλέξανδρος, ηκούσθη λέγων:

«Εάν δεν ήμουν Αλέξανδρος θα ήθελα να ήμουν Σαντορινιός»

Αρουερ

 

σε ευχαριστώ Ορεινέ Αξιώτη για άλλη μια φορά!!! 

 

 

 

«Σαντορίνη 1670 μ.Χ. Τα τεκμήρια των οθωμανικών απογραφών»

 Με ξεχωριστή χαρά, σας παρουσιάζω ένα νέο βιβλίο για τη Σαντορίνη. «Σαντορίνη 1670 μ.Χ. Τα τεκμήρια των οθωμανικών απογραφών» των Ηλία Κολοβού και Γιάννη Κηπουρού  από το Αρχείο Θηραϊκών Μελετών Συλλογή Δημήτρη Τσίτουρα. Όχι γιατί είναι απλά άλλο ένα βιβλίο για τη Σαντορίνη, αλλά για την οπτική τους ματιά για την περίοδο 1670 μ.Χ. 

Μέσα από ένα κατάστιχο των Οθωμανών που έγινε το 1670 μ.Χ. από τον Μουσταφά εφέντη μαθαίνουμε και γνωρίζουμε πολλές διαφορετικές πληροφορίες για την κοινωνία του νησιού, πόσοι είναι υπόχρεοι  σε κεφαλικό φόρο, πως ήταν τα καστέλια πως ήταν τα καστέλια , ποια ηταν η τιμολόγηση των όσπριων στη Σαντορίνη, πόσα δέντρα είχαν το νησί, ποια ήταν τα αιγοπρόβατα, πόσοι ήταν οι ανεμόμυλοι και τόσα άλλα.

Ταυτόχρονα στο βιβλίο, υπάρχουν χάρτες και γκραβούρες περιόδου 16^ου και 18^ου αιώνα που συμπληρώνουν την ιστορική προσέγγιση της κοινωνίας .

Η δε λεπτομερής καταγραφή ονομάτων αλλά και η γενεαλογική ερμηνεία όπου είναι δυνατόν αναδεικνύει εκτός της σοβαρής δουλειάς που έγινε και τη σπουδαιότητα του κατάστιχου.

Ο φίλτατος Γιάννης Κηπουρός καταγράφει ταυτόχρονα τις κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις του ονόματος στη Σαντορίνη το 1670 μ.Χ. με αγαπημένο προσωπικό παράδειγμα ο Γιάννης που γίνεται Τζαννετής.

Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στους Μύλους στις Κυκλάδες τον 17^ο αιώνα.  Εντυπωσιακά ενδιαφέρουσα είναι η συμμετοχή στο βιβλίο της κυρίας Παρασκεύης Μποζινέκη Διδώνη που μέσα από τα δύο πολυσέλιδα άρθρα της για τους ανεμόμυλους στη Σαντορίνη το 1670 αλλά και για τα Μοναστήρια και τις εκκλησίες της Σαντορίνης το 1670 ολοκληρώνει την ανάλυση της κοινωνίας εκείνης της περιόδου.

Λόγος απλός, απόλυτα κατανοητός  και εκλαϊκευμένος που παρά τις πολλές πληροφορίες είναι εύχρηστος για τον απλό αναγνώστη και όχι μόνο για τους ερευνητές, ενώ οι εκδόσεις του Αρχείου Θηραϊκών Μελετών υπό την επιμέλεια και οργάνωση του θηραίου Δημήτρη Τσίτουρα προσδίδει ποιότητα.  Η συμβολή του βιβλίου για την εν λόγω περίοδο είναι άκρως ιδιαίτερη και ελπίζω να το αγκαλιάσουν όλο και περισσότεροι αναγνώστες. 

 

Ψήγματα σκέψεων Αγάπης Τιμής και Σεβασμού

πηγη φωτό :  https://klearchosguidetothegalaxy.blogspot.com/2011/01/epiphany-in-prophet-elias-of-santorini.html?m=1

Μνήμη Ηγουμένου της Μονής Προφήτη Ηλία Θήρας π.Δαμασκηνού Γαβαλά (1965- 2023).

Καλή Αναστάση μας ευχήθηκε σήμερα το πρωί ο π. Καλλίνικός αδερφός της Μονής Προφήτη Ηλία Θήρας ανήμερα της Σταυροπροσκυνήσεως  στον Ιερό Ναό Εισοδίων της Θεοτόκου (Τρανή Παναγιά) στο Μεγαλοχωρι.  Και που να ήξερε οτι η ευχή αυτή μετά από λίγο θα ακουγόταν σε όλο το νησί. Η ξαφνική εκδημία του γέροντα μας , του ηγουμένου της Μονής π. Δαμασκηνού, μας συγκλόνισε! Νιώσαμε σαν να έφυγε κομμάτι του εαυτού μας. Ήταν εκεί από τις 31 Ιουλίου 1998 με ανοιχτές αγκάλες και αυτό έλεγε πολλά!!!   

Προσωπικά δεν θα σταθώ στις τόσες μα τόσες ξεχωριστές συζητήσεις κάθαρσης που είχαμε. Ήταν μεταξύ εμού και εκείνου.  Του ζητάω συγγνώμη και θα προσεύχομαι πάντα για την Ανάσταση Του .  Ο καθένας μας είχε την ευκαιρία να μάθει πολλά από το γέροντα. Κατάφερε να ηρεμήσει ακόμα και ανθρώπους που δεν πίστευαν. Κατάφερε να αναδείξει την Ιστορία της Μονής (εκδόσεις, ιστοσελίδα κ.α.)  και όχι μόνο τα προβλήματα από τα  καλώδια κλπ. Έτρεχε έτρεχε έτρεχε... Δεν σταματούσε...Ακόμα και στη συνοδεία του ήταν πάντα εκεί για όλους ! Και τι μπορεί να πει κανείς για τη ψαλτική του τέχνη.... Ήξερες ότι θα ανέβεις ένα μικρό σκαλί ακούγοντας τον να προσεύχεται ... Θα έπιανες δίπλα του στασίδι και θα προσπαθούσες να δεις  από μακριά τον "ἐν ἅρματι πυρίνῳ" Προφήτη του . 

Aναστήλωσε εξ αρχής τη Μονή, τα παρεκκλήσια, τα μετόχια και τα εξωκλήσια της Μονής. Κάποια στιγμή πριν πολλά χρόνια προσπαθούσε να εξηγήσει σε κάτι τουρίστες για τον Άγιο Λάζαρο., όπου μέσα υπάρχουν οστά των πατέρων της Μονής. Πόση Ηρεμία στη Φωνή Του. Και πόσα άλλα που δεν φτάνουν ώρες μα και τόμοι για να τα καταγράψουν . Πριν από λίγο συζητώντας με αγαπημένο μου φιλο για την εκδημία του γέροντα μου είπε μία τόσο ωραία φράση: " Ξέρεις μου λέει τι με αναπαύει... Το μοναστήρι έχει συνέχεια για 100 χρόνια...Άφησε πολύ έργο πίσω του " Και του απάντησα ότι άφησε και σπόρο από λουλούδια που είναι έτοιμα να ανθίσουν.... 

Σήμερα η εκκλησία μας τιμάει την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Η δε Ιερά Σύνοδος σαν μια άλλης μορφής επικήδειο λόγο για τον πατέρα Δαμασκηνό, αναφέρθηκε στο μήνυμα της στις εκκλησίες στο ρόλο του ιερέα και στην έννοια της κλήσης του. 

"....Μέ ἀφορμή ὅμως αὐτόν τόν ἑορτασμό, κα­λοῦν­ται καί οἱ ἴδιοι οἱ Ἱερεῖς ὅπως καί οἱ ὑ­πο­ψή­φιοι Κλη­ρι­κοί νά ἀνα­λο­γι­σθοῦν τό τί ση­μαί­νει Ἱ­ε­ρω­σύνη καί πόση ὑπευθυνότητα ἀπαιτεῖ ἡ ἱερατική διακονία. Νά ἀ­να­λο­γι­σθοῦν ὅτι, ὅ­ταν ὁ Θεός εὐ­δο­κεῖ καί ἐν­δύονται τήν τῆς Ἱερωσύνης Χάριν, αὐτό γίνεται μέ ἀπο­κλει­στικό σκοπό ὅλοι μας νά δι­α­κο­νή­σουμε τα­πεινά τόν λαό τοῦ Θεοῦ πού ὁ Ἴδιος μᾶς ἐμπιστεύεται, προ­σφέ­ρον­τας τήν Θεία Εὐ­χα­ρι­στία «ὑ­πέρ τῶν ἡμετέρων ἁ­μαρ­τη­μά­των καί τῶν τοῦ λαοῦ ἀ­γνο­η­μά­των» σταυ­ρώ­νον­τας κα­θη­με­ρινά τά πάθη καί τίς ἀ­δυ­να­μίες μας καί ἀ­πο­φεύ­γον­τας τίς πα­γί­δες τοῦ Πο­νη­ροῦ.  Ἡ Ἱ­ε­ρω­σύνη δέν μᾶς ἀνήκει. Εἶναι τοῦ Χριστοῦ καί μᾶς τήν προσφέρει ὡς ἔργον διακονίας «εἰς οἰκοδομήν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ», πάντοτε σέ ἀναφορά πρός Ἐκεῖνον καί τούς ἀδελφούς μέ τούς ὁποίους συνἐργαζόμεθα γιά τήν αὔξηση τοῦ Σώματος Αὐτοῦ." Ότι ακριβώς έκανε πράξη ο γέροντας μας. 

Ενώ ο ίδιος σε μία του ομιλία στον Πειραιά, έκλεισε το λόγο του με τα ακόλουθα λόγια που ήταν σημάδι της δικής του πυξίδας στη ζωή.: " «Πολλές φορές αντικαθιστούμε τον Χριστό, με τον χρυσό, την απλότητα με τις υπερβολές και με όλα αυτά που απομακρύνουν από την αλήθεια της πίστεως. Να προσεγγίζουμε τον Χριστό, όχι όπως εμείς θέλουμε, αλλά όπως θέλει ο Κύριος. Όπου υπάρχει ο Χριστός, υπάρχει ταπείνωση, υπάρχει ο Σταυρός, η θυσία, η υπομονή, η συγχωρητικότητα, η αγάπη. 

Αν δεν υπήρχε η Ανάσταση, ο Σταυρός δεν θα είχε καμία σημασία. Υπάρχει η πορεία η ανηφορική, αλλά υπάρχει στο τέλος και ο Χριστός που περιμένει και αγκαλιάζει τον καθένα από εμάς.»

Λίγο πριν την ταφή του σίγουρα όλοι σιγοψιθυρίζουμε : Καλή Ανάσταση Γέροντα.... Σε ευχαριστούμε!! Να μας προσέχεις από εκεί ψηλά.... Και να δίνεις δύναμη στην αδερφότητα σου  που έχει να αντιμετωπίσει τόσα πολλά πια χωρίς εσένα.. 

Μνήμη Πρωτοπρεσβύτερου Ιωάννη Βαρβαρήγου (1933-2022)

  Ήταν πριν χρόνια στον εσπερινό του προφήτη...

Ο παπά Γιαννης Βαρβαρηγος είναι ο δεύτερος στη σκιά ....
Πριν λίγο διπλοκαμπανο νεκρικό στο χωριό . Και η Παναγία και οι Άγιοι Ανάργυροι....
Ξεκουράστηκε....

Μόλις το έμαθα μόνο αυτή τη φωτό θυμήθηκα... 

Γράφει η Γουλιελμία Συρίγου στο Η Σαντορίνη μου  : "Υπηρετεί 33 χρόνια με ζήλο και άκρατη θεοσέβεια τις εκκλησίες της Απάνω Μεριάς. Μεγάλωσε σε μία πολυμελή οικογένεια με όλες τις δυσκολίες που πέρασαν τα παιδιά στα χρόνια του πολέμου και της κατοχής αλλά και με πλούσια τα νάματα και τη σκέπη των Αγίων Αναργύρων που διακαώς ευλαβείται. Έχοντας από μικρός την σφοδρή επιθυμία να υπηρετήσει τον Κύριο, αξιώθηκε με τη δύναμη του Θεού και με την ταπεινοφροσύνη που τον διακρίνει , να ανέβει τα σκαλιά της ιερωσύνης. Συντροφιά με την καλή του παπαδιά, την πάντοτε φιλόξενη Αργυρούλα από το Μεγαλοχώρι και τα τέσσερα παιδιά του, περνά τις δυσκολίες του ποιμνίου του με προσευχή και υπομονή, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια που ο τουρισμός έχει αυξήσει τα προβλήματα και τις υποχρεώσεις στο έργο του ". 

ενώ από την τιμητική εκδήλωση που έγινε λίγα χρόνια πριν στον Άγιο Δημήτριο Αττικής , ο προιστάμενος του ναού π. Ματθαίος Χάλαρης: 

"Με το χαμόγελό του και τη συμπεριφορά του, έγινε για μας ένας ευλογημένος και τόσο πολύτιμος φίλος πρώτα απ’ όλα, αλλά και πνευματικός συγγενής. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος μέσα από το ήθος του και την εμπειρία του, αλλά και τα χαρίσματα με τα οποία κόσμησε και την ψυχή του και τη διακονία του, γίνεται για όλους εμάς ένα τρανό παράδειγμα: Τι σημαίνει να αγαπήσεις το Θεό και να του αφιερώσεις όλη σου τη ζωή. Έκανε ένα υπέροχο ποιμαντικό έργο το οποίο δεν θα το δείτε καταχωρημένο σε βιβλία ποιμαντικής, αλλά στις καρδιές των ανθρώπων που είχαν τη χαρά και την ευλογία να τον επισκεφθούν, και να γνωρίσουν έναν άνθρωπο ο οποίος κυριολεκτικά αγάπησε την Παναγία μας, το Ναό της, το ποίμνιό του, και έκανε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό να του προσφέρει χάρη και ευλογία. Ιδιαίτερα όμως τον ευχαριστούμε διότι τα τελευταία χρόνια βρίσκεται ανάμεσά μας.  Εμείς τον ονομάζουμε, «ο παππούς μας»! γιατί τον χαιρόμαστε και αποτελεί για μας μια διαρκή υπόμνηση, τι σημαίνει Ιερωσύνη αγέραστη...." 

Ο π. Ιωάννης Βαρβαρήγος, του Νικολάου και της Μαρίας, γεννήθηκε στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης τον Νοέμβριο του 1933.

Προέρχεται από πολύτεκνη οικογένεια επτά (7) παιδιών.

Τα χρόνια της κατοχής δε του επέτρεψαν σπουδές πέραν της βασικής εκπαίδευσης που διέθετε το νησί.

Την εποχή του καταστρεπτικού σεισμού της Σαντορίνης το 1956, τον βρήκε να υπηρετεί την στρατιωτική του θητεία στο Πυροβολικό, διατάχθηκε τότε να επιστρέψει στο νησί (όπως και όλα τα ντόπια παιδιά) προς βοήθεια των σεισμοπλήκτων.

Η ευσέβεια και η φιλακολουθία των γονέων του (είχε θείο Αρχιμανδρίτη τον Σεραφείμ Βαρβαρήγο και ο πατέρας του βοηθούσε στο ψαλτήρι) τον έφεραν κοντά στην Εκκλησία, από μικρό παιδάκι είναι στο Ιερό. Έτσι μετά από το αναλόγιο του χωριού του, η ιεροσύνη ήταν ένα φυσικό γι’ αυτόν επακόλουθο, αυτό που ήθελε πραγματικά να υπηρετήσει.

Το 1962 νυμφεύθηκε την πρεσβυτέρα του Αργυρούλα το γένος Γεωργίου και Αικατερίνης Δαμασκηνού, απέκτησαν τέσσερα (4) παιδιά (τρία αγόρια και ένα κορίτσι) και μέχρι σήμερα έχει ένδεκα (11) εγγόνια.

Το Ιούλιο του 1962 χειροτονήθηκε Διάκονος από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Θήρας Αμοργού και Νήσων κυρό Γαβριήλ Καλοκαιρινό, διακονώντας πλησίον του, ενώ τον Οκτώβριο του ίδιου έτους χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος.

Αρχικά, για πολύ μικρό διάστημα, διορίστηκε στο Καμάρι της Σαντορίνης, όμως έκτακτες ανάγκες της Μητροπόλεως τον εγκαθιστούν στα τέλη του 1962 στην περίφημη Οία, στον υπό ανέγερση τότε Ιερό Ναό Παναγιάς Ακαθίστου (ο παλαιός Ναός της «Πλατσανής» είχε καταστραφεί από τον σεισμό), παράλληλα με τον άλλον Ενοριακό Ναό της Οίας Άγιο Γεώργιο, αλλά και όλων των μικρότερων Εκκλησιών που είναι διάσπαρτες σε όλη την έκταση του χωριού που αριθμούνται σε πλέον των εξήντα!

Ακούραστος στα καθήκοντά του, λειτουργούσε μέχρι το πιο μακρινό και δύσβατο εξωκλήσι της Οίας, πάντα πρόθυμος στις υποχρεώσεις και τις ανάγκες του ποιμνίου του για σαράντα επτά (47) ολόκληρα χρόνια.

Μπορεί να μην είναι γνώστης της Βυζαντινής Μουσικής, είναι όμως καλλιφωνότατος. Διαθέτει αρμονική φωνή και άριστη ορθοφωνία, ψάλλει δε, με ιεροπρέπεια και ευλάβεια.  Το άσμα του αποπνέει πίστη και δύναμη, χαρίζοντας στις καρδιές των πιστών οικειότητα ενώπιον του Θεού.

Διετέλεσε και πνευματικός. Αν και ήταν με λίγες γραμματικές γνώσεις, πολλοί σοβαροί άνθρωποι, επιστήμονες και αξιωματούχοι, αλλά και απλοί πιστοί που αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα και δεν ήταν βέβαιοι αν οι ενέργειές τους ήταν σωστές και ενδεδειγμένες, ακόμα και μετά την παραίτησή του, όσο οι δυνάμεις του το επέτρεπαν, κατέφευγαν σ’ αυτόν να πάρουν την γνώμη του. Τον ρωτούσαν πώς να ενεργήσουν κι’ εκείνος με τα χαρίσματά του, τους έδινε οδηγίες και λύσεις.

Το 2009 για λόγους υγείας υπέβαλε την παραίτησή του και συνταξιοδοτήθηκε.

 http://www.neasantorinis.gr

Στο Καλό Ρένα Γρίβα

Πόσο άσχημο νέο....

Πάει και η Ρένα η κυρία Ρένα Γρίβα ...

Η οξύτητα του μυαλού της ....η Αγάπη Της για το νησί , η προστασία των νέων ..η υπέροχη καρδιά και ψυχή της ...η Εκπληκτική γυναίκα ο τόσο ζεστός  Άνθρωπος ...η Υπεύθυνη Πρόεδρος ..οι συμβουλές της που πάντα έπιαναν...

Πόσο πολύ αγαπούσε το Μεγαλοχώρι ...

Πόσο πολύ λάτρευε το Εμπορείο ....

Πόσο πολύ πονούσε τη Σαντορίνη ...

Και όταν κάποια στιγμή ήθελε να τα πει ...μίλαγε μίλαγε μίλαγε μίλαγε ...ασταμάτητα ....

Στο καλό Ρένα Γρίβα 

Στο καλό κυρία Ρένα ....

Στο καλό υπέροχη Ρένα μας