Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2016

Ιστορικό της καταδρομής στη Σαντορίνη και της εκτέλεσης κατοίκων απ' τους Γερμανούς (Απρίλιος 1944)

Ο λοχαγός Anders Lassen
Έρευνα-Επιμέλεια: Εμμανουήλ Καφούρος 
Πηγή: http://anaskaptontas.blogspot.gr/2013/11/1944.html

   Την άνοιξη του 1944 το Αιγαίο πέλαγος αποτελούσε ένα περιθωριακό θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων στον ευρωπαϊκό χώρο. Οι Γερμανοί εξασφαλίζοντας τον πλήρη έλεγχο του το χειμώνα του 1943, διατηρούσαν υπολογίσιμες φρουρές στις ελληνικές νήσους. Η αγκίστρωση δυνάμεων στον ελληνικό χώρο, εξακολουθούσε να αποτελεί επιδίωξη των συμμαχικών δυνάμεων και για το λόγο αυτόν διατέθηκαν περιορισμένες χερσαίες, εναέριες και ναυτικές δυνάμεις. 
   Το κύριο βάρος στην διακοπή των θαλάσσιων επικοινωνιών του εχθρού θα αναλάμβαναν αεροπλάνα και υποβρύχια, ενώ ειδικές μονάδες θα εκτελούσαν επιδρομές για την παρενόχληση και φθορά των γερμανικών φρουρών. Οι ειδικές μονάδες που διέθετε εκείνη την περίοδο το Γενικό Στρατηγείο Δυνάμεων Μέσης Ανατολής, ήταν η βρετανική Ειδική Μοίρα Σκαφών και ο ελληνικός Ιερός Λόχος που δρούσαν εκ περιτροπής εναλλασσόμενες κάθε 6 με 8 εβδομάδες.
   Τον Απρίλιο αποφασίστηκε η βρετανική Ειδική Μοίρα Σκαφών να εκτελέσει ταυτόχρονα τρεις επιδρομές, στην Θήρα, την Μύκονο, ενώ μια ομάδα θα χτυπούσε στην Ίο και αμέσως μετά στην Αμοργό. Στόχος ήταν η ταυτόχρονη εξουδετέρωση των εχθρικών σταθμών ασυρμάτων και των παρατηρητηρίων που επιτηρούσαν τη ναυσιπλοΐα στην περιοχή.
   Την επιδρομή στη Θήρα ανέλαβαν να εκτελέσουν δύο περίπολοι: η περίπολος με τον κωδικό «Ρ» αποτελούμενη από 2 αξιωματικούς, 6 υπαξιωματικούς, 1 οπλίτη και 1 Έλληνα μεταφραστή, με επικεφαλής τον Δανό έφεδρο Λοχαγό Άντερς Λάσσεν γνωστό για το παράτολμο θάρρος του την ώρα της μάχης και βοηθό περιπολάρχη τον έφεδρο Ανθυπολοχαγό Στέφανο Καζούλλη, Ροδιακής καταγωγής, ο οποίος διακρινόταν για τις σπάνιες ικανότητές του, ήταν δε ιδιαίτερα αγαπητός από τους συναδέλφους του, και η δεύτερη περίπολος με τον κωδικό «Ζ» αποτελούμενη από 1 αξιωματικό, 2 υπαξιωματικούς, 6 οπλίτες με περιπολάρχη τον Υπολοχαγό Μπαλζιλί.
   Σκοπός της πρώτης περιπόλου ήταν η εξουδετέρωση της φρουράς στα Φηρά, και της δεύτερης περιπόλου η εξουδετέρωση της φρουράς στο Ημεροβίγλι και η καταστροφή του ασύρματου ισχυρής εμβέλειας που συνέδεε την επικοινωνία της Αθήνας με την Κρήτη.
   Οι 19 άνδρες ξεκίνησαν την 19η Απριλίου από τον όρμο Μπαλισού των Μικρασιατικών παραλίων με δυο καίκια, τις ημιολίες LS1 και LS2 και με ενδιάμεσους σταθμούς για τη νησίδα Σειρήνα (Σύρνα), την νησίδα Άνυδρο, σε ακτή του Μέσα Βουνού στην Σαντορίνη και τη Νέα Καμένη.
   Τη νύχτα της 22ας προς 23ης Απριλίου, οι επιδρομείς αποβιβάστηκαν στην περιοχή Κουλούμπος πλησίον του εορτάζοντος ναού του Αγίου Γεωργίου (του Ξεχρεωτή), ενώ τα σκάφη κατέφυγαν στις νησίδες Χριστιανά. Οι επιδρομείς κατευθυνθήκαν και κρύφτηκαν στη σπηλιά της Μαμμής, έξω από τον Βουρβούλο. Κατά τα μεσάνυχτα ο Λάσσεν με τον Καζούλλη ήλθαν σε επαφή με χωρικούς και με τον πρόεδρο της Κοινότητας, ζητώντας πληροφορίες σχετικές με την φρουρά κατοχής.
   Στη διάρκεια της 23ης Απριλίου ο Καζούλης με πολιτική περιβολή πήγε στα Φηρά προκειμένου να ενημερωθεί πληρέστερα για την εχθρική φρουρά η οποία βρισκόταν στον πρώτο όροφο του κτηρίου του παραρτήματος της τράπεζας Αθηνών ενώ σε άλλο κτήριο διέμεινε ο διοικητής με τον υπασπιστή του.

   Βάσει των πληροφοριών, ο Λάσσεν διαίρεσε τη δύναμη του, προκειμένου να εκτελεστούν τρεις ταυτόχρονες κρούσεις. Ο ίδιος με τον Καζούλλη και 12 άνδρες θα προσέβαλε την τράπεζα, ο Λοχίας Χέντερσον θα προσπαθούσε να φονεύσει το διοικητή και ο υπολοχαγός Μπαλζιλί θα αναλάμβανε το σταθμό στο Ημεροβίγλι. Ως ώρα κρούσης ορίσθηκε η 00:45 της 24ης Απριλίου.
   Οι επιδρομείς ξεκίνησαν την πορεία τους προς τα Φηρά ακολουθώντας τους συμπατριώτες μας οδηγούς. Ο κύριος στόχος ήταν η τράπεζα. Διαιρέθηκαν σε δυο υποομάδες η πρώτη με επικεφαλής τον Λοχαγό Λάσσεν και η δεύτερη με επικεφαλής τον Ανθυπολοχαγό Καζούλλη, με στόχο η πρώτη να εξουδετερώσει τον σκοπό που υπήρχε στην μπροστινή πόρτα και να εισβάλλει στο κτήριο και η δεύτερη να εισβάλλει την κατάλληλη στιγμή από την πίσω πόρτα.
   Παρά την ανησυχία των σκυλιών που αντελήφθησαν την προσέγγιση των επιδρομέων, ο σκοπός δεν ανέδειξε κανένα σημάδι ανησυχίας και αφού τον εξουδετέρωσαν, έριξαν χειροβομβίδες στο εσωτερικό του κτηρίου και αμέσως μετά εισήλθαν σε αυτό. Οι άνδρες της φρουράς αντέδρασαν και τότε άρχισε καταιγισμός πυρών εκατέρωθεν, στο μεταξύ εισέρχεται στο κτήριο ο Καζούλλης με την ομάδα του. Μέσα στη γενική σύγχυση και το σκοτάδι που επικρατούσε τραυματίζεται θανάσιμα ο Καζούλλης καθώς και ο Λοχίας του υγειονομικού Κινγκστον. Ωστόσο από την άλλη πλευρά οι απώλειες ανήλθαν σε 12 νεκρούς και 11 τραυματίες.
   Περί τις 02:45 0 Λάσσεν αφού εκτίμησε ότι άπαντες οι αντίπαλοι του είχαν εξουδετερωθεί έδωσε το σήμα της αποχωρήσεως. Παράλληλα γίνεται και η επίθεση στο σταθμό του ασυρμάτου στην οικία του Ερμήλου Μπελλώνια στο Ημεροβίγλι με απόλυτη επιτυχία σε αντίθεση με το διοικητήριο , όπου ο Γερμανός διοικητής μαζί με τους υπόλοιπους αντιλήφθηκε την επιδρομή και απομακρύνθηκε τροχάδην από το διοικητήριο.
   Στο κτήριο του ασυρμάτου, αιφνιδίασαν τους 8 Γερμανούς της φρουράς τους οποίους φίμωσαν και αιχμαλώτισαν. Η κεραία του ασυρμάτου κόβεται από χέρια Βουρβουλιανών πατριωτών, ενώ για την ολοσχερή καταστροφή του ασυρμάτου τοποθετήθηκαν παντού στο χώρο ωρολογιακές βόμβες.
-Προσοχή συνιστούν οι Εγγλέζοι. Κανείς δεν πρέπει να πλησιάσει το κτήριο. 
Η πείνα όμως και τα παιδιά που πεθαίνουν, δεν ακούνε συστάσεις, η ελπίδα ότι θα βρουν τροφοδοσίες των Γερμανών, ότι για λίγο θα ξεγελάσουν την πείνα τους στέκεται μοιραίο…Έκρηξη!!!!! Κρότος εκκωφαντικός. Κορμιά θαμμένα κάτω από τα ερείπια, σάρκες λιωμένες πάνω στα χαλάσματα, η οικία του Ερμήλου Μπελλώνια κατέρρευσε και βρήκαν σε αυτή το θάνατο 13 συμπατριώτες μας, ενώ αρκετοί υπήρξαν και οι τραυματίες.
   Στη συνέχεια οι ομάδες των επιδρομέων ενώνονται και κρύβονται προσωρινά στο «καμαρί της Νικολίνας» έξω από τα Φηρά και στη συνέχεια τους παραλαμβάνουν τα σκάφη που στο μεταξύ ήλθαν από τα Χριστιανά παίρνοντας μαζί τους και ορισμένους από τους Θηραίους συνεργάτες τους για τον φόβο των αντιποίνων.
   Την επόμενη μέρα επακολούθησε άφιξη μεγάλου αριθμού Γερμανών, του τάγματος των SS που ήταν αποφασισμένοι για όλα. Το τάγμα του θανάτου πληροφορήθηκε ότι οι οδηγοί των Κομάντος ήταν κάτοικοι του Βουρβούλου. Στο Βουρβούλο ανησυχούν, ο φόβος και η αγωνία του θανάτου πλανιέται πάνω από το χωριό. Οι Γερμανοί δε θα αφήσουν χωρίς αντίποινα τους ηρωικούς κατοίκους του. Η Γερμανική κτηνωδία δε θα αργήσει να ξεσπάσει. 29η Απριλίου. Οι Γερμανοί κυκλώνουν το χωριό, δεκάδες μουλάρια φορτωμένα βενζίνη πορεύονται προς αυτό – θα το κάψουν. Μαζεύουν όλους τους άντρες από 14 χρονών και τους οδηγούν στο χωράφι του Χαλάση. Οι Γερμανοί απειλούν. Θα σκοτώσουν τους άντρες και θα κάψουν το χωριό. Οι στιγμές είναι κρίσιμες. Το τέλος του χωριού πλησιάζει. Σε λίγο τίποτα δε θα υπάρχει όρθιο, όλοι οι άντρες θα είναι νεκροί και τα σπίτια καμένα. 
"Εμείς δεν φταίμε λένε πολλοί, αυτοί φταίνε"…
Νικήτας Χάλαρης – πρόεδρος του χωριού,
Δημήτρης Δαμίγος – στη σπηλιά της μάνας του κρυβόντουσαν οι Άγγλοι,
Μάρκος Σιγάλας – ο αγροφύλακας του χωριού,
Αντώνης Καφούρος και Μιχάλης Δρακουτός – είχαν συμμετοχή στο σαμποτάζ,
Νικόλαος Δαμίγος – πιάστηκε αντί άλλου, επειδή υπήρχε συνωνυμία.
Τους βάζουν στη γραμμή και κατηφορίζουν. Τα παλικάρια γνωρίζουν τη συνέχεια. Αγκαλιάζονται στο δρόμο. Κάποιος φωνάζει ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΔΑ.
Άγριο ξύλο από τους Γερμανούς. Στήσιμο στον τοίχο. Σε λίγο πλησιάζει το τέλος.
   Ο Δημήτρης ζητά μια τελευταία επιθυμία. Να δει τη μάνα του, θέλει την ευχή της για το μεγάλο ταξίδι. Ο Γερμανός αξιωματικός αρνείται. Ο Δημήτρης φωνάζοντας τη μάνα του παίρνει κάτω τον κάμπο. Ένας Γερμανός στρατιώτης τρέχει ξοπίσω του. Αυτό εμποδίζει τους άλλους να χρησιμοποιήσουν τα όπλα τους. Μια σφαίρα όμως τον βρίσκει στον καρπό του χεριού και τον τραυματίζει.
   Ο Μιχάλης εκμεταλλευόμενος την σύγχυση που δημιουργήθηκε, το σκάει ανηφορίζοντας προς το χωριό. Η ελπίδα, η λαχτάρα της σωτηρίας βάζει φτερά στα πόδια του. Οι Γερμανοί βρίζοντας και απειλώντας, βάζουν εκπαιδευμένα σκυλιά να βρουν τους 2 φυγάδες.
   Ο Δημήτρης από λάθος εκτίμηση, αντί να φύγει προς τον Κουλούμπο κρύβεται σε μια μισοαδειανή στέρνα κοντά στο χωριό του. Οι Γερμανοί τον βρίσκουν γιατί το αίμα που έτρεχε από το χέρι του, βοήθησε τα σκυλιά να τον ανακαλύψουν.
   Χωρίς χρονοτριβή η βαρβαρότητα του Γ΄ Ράιχ ξεσπά πάνω του. Με κτηνώδη βία τον τραβούν ανάσκελα από τα πόδια. Τον κτυπούν. Τον λογχίζουν. Του αποκόπτουν τα γεννητικά όργανα. Σαράντα μόλις μέτρα από τη στέρνα η διάρκεια της μαρτυρικής πορείας και το ηρωικό παλικάρι αφήνει την τελευταία πνοή του.
   Ο Μιχάλης διώκεται και αυτός. Να ξεφύγει από το χωριό δε μπορεί, γιατί είναι κυκλωμένο. Καταφέρνει και κρύβεται σε ένα πεζούλι με αψιθιές. Τα σκυλιά των Γερμανών φθάνουν ακριβώς δίπλα του. Δεν τον βρίσκουν. Η έντονη μυρωδιά της αψιθιάς δεν επιτρέπει στα σκυλιά να τον ανακαλύψουν.
   Εξαγριωμένοι οι Γερμανοί γυρνάνε στον τόπο που βρίσκονται οι άλλοι. Οι ριπές των πολυβόλων ολοκληρώνουν το απεχθές ανοσιούργημα.


Έρευνα-Επιμέλεια: Εμμανουήλ Καφούρος


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Οι Σαντορινιοί του Πειραιά και τα «σαντορινέικα» του Αγ.Νείλου Β μέρος…

Τις μεταπολεμικές δεκαετίες, οι Σαντορινιοί εφοπλιστές έχουν κυρίαρχο ρόλο στο μεγάλο λιμάνι και στη Πειραϊκή κοινωνία. Ο Λουκάς Νομικός α...